“โครงการส่วนพระองค์สวนจิตรลดา” นับเป็นโครงการที่คนไทยได้รับพระเมตตาจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ที่ทรงห่วงใยพสกนิกรชาวไทย ให้มีความเป็นอยู่ที่ดี
การตั้งโครงการอยู่ในบริเวณพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน อันเป็นที่ประทับของพระองค์ สะท้อนให้เห็นชัดเจนว่าพระองค์ท่านทรงให้ความสำคัญ และมีพระราชประสงค์ดูแลให้โครงการเกิดประสิทธิภาพอย่างใกล้ชิด ขณะเดียวกันพระองค์ยังทรงเปิดกว้างให้ผู้สนใจเข้าไปเยี่ยมชมโครงการเพื่อนำความรู้ไปพัฒนาตนเองไปให้เกิดความก้าวหน้าแก่ชีวิตของตนเองสืบไป
ทีมงาน POSITIONING มีโอกาสได้เข้าไปศึกษาดูงานส่วนหนึ่งในโครงการ โดยเจ้าหน้าที่ได้ถ่ายทอดรายละเอียดของโครงการว่า โครงการส่วนพระองค์ สวนจิตรลดา เป็นโครงการที่ดำเนินการโดยไม่มุ่งหวังผลตอบแทน ตามพระราชประสงค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ โดยแบ่งเป็นโครงการไม่ใช่ธุรกิจ และโครงการกึ่งธุรกิจ
โครงการไม่ใช่ธุรกิจเป็นโครงการที่เกี่ยวกับการพัฒนาประสิทธิภาพการผลิตทางการเกษตร มุ่งเน้นการดำเนินงานโดยยึดแนวพระราชดำริเกี่ยวกับ “เศรษฐกิจพอเพียง” ซึ่งให้ความสำคัญกับการพัฒนาคุณภาพชีวิตของเกษตรกรในระยะยาว ให้พึ่งพาตนเองได้ และอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ เช่นโครงการป่าไม้สาธิต โครงการนาข้าวทดลอง โครงการปลานิล ที่รู้จักกันในนาม “ปลานิลสายพันธุ์จิตรลดา”
โครงการกึ่งธุรกิจ เป็นการศึกษาทดลองเกี่ยวกับการแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร และจำหน่ายโดยไม่แสวงผลกำไร ไม่แข่งขันทางธุรกิจ และนำรายได้มาใช้พัฒนาโครงการส่วนพระองค์ สวนจิตรลดา
ตัวอย่างโครงการกึ่งธุรกิจ เช่น กลุ่มงานอุตสาหกรรมนม ซึ่งประกอบด้วย โรงโคนมสวนจิตรลดา ศูนย์รวมนมสวนจิตรลดา โรงนมผงสวนดุสิต โรงนมเม็ดสวนดุสิต โรงเนยแข็งสวนจิตรลดา โรงนมยูเอชที สวนจิตรลดา ซึ่งประชาชนคนไทยต่างเรียกกันว่า “นมในหลวง” ดื่มกันด้วยความรู้สึกรสชาติที่ดี และมีคุณภาพ ทั้งนมถุงพาสเจอร์ไรส์ นมยูเอชทีกล่องสีเหลืองที่ประทับตราว่า “สวนจิตรลดา” ทั้งรสจืด ช็อกโกแลต และสละ นอกจากนี้ยังมีนมผง นมอัดเม็ด และยังมีนมโรงเรียนรสจืด ที่เติมสารฟลูออไรด์
กลุ่มงานอุตสาหกรรมนมเป็นโครงการหนึ่งที่สะท้อนให้เห็นความเมตตาของพระองค์ ที่พระองค์ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้น เพื่อแก้ปัญหานมสดล้นตลาด เช่น โรงนมผง ที่สามารถแปรรูปนมสดให้เก็บไว้ได้นาน โดยพระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์เป็นทุนในการก่อสร้าง และยังมีการตั้งศูนย์รวมนม เพื่อรับซื้อนมสดจากเกษตรกรผู้เลี้ยงโคนม
ในการเสด็จพระราชดำเนินเปิดโรงงานเมื่อวันที่ 7 ธันวาคม 2512 และพระราชทานชื่อว่า “โรงนมผงสวนดุสิต” มีพระราชกระแสรับสั่งในพิธีเปิดโรงงานว่า “โรงงานนี้เป็นโรงงานตัวอย่าง และจะดำเนินการเป็นตัวอย่างสำหรับกสิกร และผู้ที่สนใจในการผลิตนมในประเทศไทย โรงงานนี้เป็นแห่งแรกที่ทำขึ้นในเมืองไทย และก็เป็นที่น่าภูมิใจว่าคนไทยได้ออกแบบและเป็นผู้สร้าง ขอให้ถือว่าโรงงานนี้เป็นโรงงานตัวอย่าง ใครอยากได้ความรู้ ใครอยากที่จะทำกิจการโคนมให้สำเร็จ ให้ก้าวหน้า และเป็นประโยชน์แก่ตน แก่เศรษฐกิจของบ้านเมือง ก็ให้มาดูกิจการได้ทุกเมื่อ”
จากพระราชกระแสรับสั่งนี้ นอกจากเจ้าหน้าที่ประจำโรงนม และศูนย์รวมนมจะทำหน้าที่ผลิตนมคุณภาพให้ประชาชนมีโอกาสดื่มกันแล้ว ยังเป็นแหล่งความรู้ให้คนไทยจำนวนมากที่เข้ามาดูงาน ณ ที่แห่งนี้
ตัวอย่างโครงการส่วนพระองค์ สวนจิตรลดา
โครงการไม่ใช่ธุรกิจ
ปี 2504 โครงการนาข้าวทดลอง และโครงการป่าไม้สาธิต
ปี 2508 -2509 โครงการเพาะเลี้ยงปลานิล
โครงการกึ่งธุรกิจ
โครงการในอุตสาหกรรมนม
ปี 2505 โรงโคนมสวนจิตรลดา
ปี 2512 ศูนย์รวมนมสวนจิตรลดา โรงนมผงสวนดุสิต
ปี 2527 โรงนมเม็ดสวนดุสิต
ปี 2530 โรงเนยแข็งสวนจิตรลดา
ปี 2546 โรงนมยูเอชที สวนจิตรลดา
โครงการอื่นๆ
ปี 2514 โรงสีข้าวตัวอย่างสวนจิตรลดา
ปี 2527 โรงผลิตอบแห้ง โรงน้ำผลไม้สวนจิตรลดา
ปี 2528 โรงปุ๋ยอินทรีย์ และงานทดลองผลิตภัณฑ์เชื้อเพลิง
ปี 2529 โรงหล่อเทียนหลวง โรงขี้ผึ้ง
ปี 2529 วิจัยและพัฒนาศึกษาความเป็นไปได้ในการนำน้ำกากมูลหมัก ซึ่งเป็นผลพลอยได้จากการผลิตกก๊าซชีวภาพ มาเพาะเลี้ยงสาหร่ายเกลียวทอง
ปี 2531 วิจัยและพัฒนาการเพาะเลี้ยงเห็ด
ปี 2532 โรงบดแกลบ
ปี 2535 โรงน้ำผลไม้บรรจุกระป๋อง โรงกระดาษสา
ปี 2540 โรงน้ำดื่ม
ปี 2544 โรงผลิตภัณฑ์ขนมอบ
โรงนมผงสวนดุสิต
เมื่อเกิดภาวะนมสดล้นตลาด พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระราชดำริให้ทำการศึกษาความเป็นไปได้ในการแปรรูปน้ำนมดิบเป็นนมผง เพื่อให้เก็บไว้ได้นาน ทรงโปรดเกล้าฯให้หม่อมราชวงศ์เทพฤทธิ์ เทวกุล เป็นผู้ออกแบบโรงนมผง ซึ่งถือว่าเป็นโรงนมแผงแห่งแรกของไทย ที่ออกแบบและสร้างโดยคนไทย เพื่อเป็นตัวอย่างสำหรับกสิกร และผู้สนใจผลิตนมในไทย
โรงนมเม็ดสวนดุสิต
โรงนมเม็ด ก่อตั้งขึ้นในปี 2527 เพื่อนำนมผงมาผลิตเป็นนมผงอัดเม็ด
แปลงนาข้าวทดลอง
โครงการนาข้าวทดลองในพื้นที่พระตำหนักจิตรลดรโหฐาน เริ่มในปี 2505 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้กรมการข้าว (เดิม) ทดลองนำพันธุ์ข้าวต่างๆ จากทั่วประเทศมาปลูกในแปลกนาข้าวทดลอง ทั้งแบบนาดำ นาหว่าน
โรงสีข้าวตัวอย่าง
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงโปรดเกล้าฯให้สร้างยุ้งฉาง และโรงสีข้าวตัวอย่างสวนจิตรลด โดยเสด็จพระราชดำเนินเปิดโรงสีข้าวตัวอย่างอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 8 พฤษภาคม 2512
ไบโอดีเซล
ปี 2528 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระกระแสรับสั่งที่ให้ศึกษาต้นทุนการผลิตแอลกอฮอล์จากอ้อยเพื่อเป็นพลังงานทดแทน ซึ่งอาจเป็นทางแก้ไขหากเกิดเหตุการณ์น้ำมันขาดแคลน หรืออ้อยราคาตกต่ำ โดยพระองค์พระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ จำนวน 925,500 บาท เพื่อจัดสร้างอาคาร และอุปกรณ์ต่างๆ ต่อมามีผลผลิต เช่น แอลกอฮอล์แข็งสำหรับอุ่นอาหาร เจลล้างมือโดยไม่ต้องล้าน้ำออก น้ำหมอ น้ำมันนวด นอกจากนี้ยังนำแอลกอฮอล์ที่ความเข้มข้น 99.5% ผสมกับน้ำมันเบนซิน เพื่อผลิตแก๊สโซฮอล์
สำหรับโครงการไบโอดีเซล จากน้ำมันพืช หรือน้ำมันสัตว์ ที่ใช้แล้ว ยังเป็นทางเลือกสำหรับการใช้พลังงานในปัจจุบัน
