‘องค์บาก’ ในกระแสความนิยมโลก

‘องค์บาก’ ถือว่าเป็นหนังไทยที่ประสบความสำเร็จสูงสุดในตลาดโลก แม้ว่าความสำเร็จนี้ยังไม่มากเท่าหนังต่างประเทศอีกหลายเรื่องของหลายชาติ แต่เป็นความสำเร็จสูงสุดของหนังไทยในรอบประวัติศาสตร์ภาพยนตร์ของประเทศไทย โดยช่วงสัปดาห์แรกเข้าฉายกลางเดือนกุมภา หนังทำรายได้ในอันดับที่ 17 ของอเมริกา ทั้งที่เข้าฉายเพียง 361 โรงทั่วประเทศ หรือเพียง 10 เปอร์เซ็นต์ของโรงฉายหนังที่ได้อันดับหนึ่ง

แม้ว่าหนังไทยเรื่องใหม่ที่ต้องการประสบความสำเร็จในตลาดโลก จะต้องสร้างสรรค์แนวทางของตัวเองเท่านั้น แต่การรับรู้ทัศนะของนักวิจารณ์ต่างประเทศที่มีต่อ ‘องค์บาก’ น่าจะเป็นพื้นฐานที่ดีเพื่อการก่อตัวความคิดใหม่ของนักสร้างภาพยนตร์ไทย ที่หวังให้หนังเป็นที่ยอมรับของคนดูต่างชาติต่างภาษาด้วย

การศึกษาบทวิจารณ์ต่างๆ จากนักวิจารณ์อเมริกัน เกี่ยวกับ ‘องค์บาก’ จะบอกได้ว่า สิ่งที่นำเสนอในหนังไทยเรื่องนี้ จากสายตาของผู้เชี่ยวชาญการชมภาพยนตร์นั้น มีอะไรที่กำลังพอดี หรือส่วนที่ยังต้องแก้ไขเพราะมากไป น้อยไป ที่ยังมีอยู่ในตัวหนังจำนวนพอสมควร
สำหรับตอนนี้ จากการสรุปบทวิจารณ์โดยรวมแล้ว โอกาสได้รับการยอมรับให้เข้าร่วมการผลิตในวงการภาพยนตร์ฮอลลีวู้ดจากเครดิตของหนังเรื่องนี้ “น่าเสียดาย” ว่ายังเป็นของโทนี่ จา คนเดียวเท่านั้น หากเขาได้เอเย่นต์นักแสดงฮอลลีวู้ดที่มือดี เป็นไปได้มากที่เขาจะมีหนังชุกไม่แพ้เฉินหลง ในปีข้างหน้านี้

สรุปบทวิจารณ์ “องค์บาก” จากสื่อมวลชนรายใหญ่ของอเมริกา

หนังสือพิมพ์ วอชิงตันโพสต์
สรุปบทวิจารณ์ :
– ชม
“(แต่) สิ่งที่สำคัญที่สุดที่ต้องบันทึกไว้คือ การแนะนำ จา ศิลปินนักต่อสู้ สู่โลก คนหนุ่ม หล่อ และนักมวย นักแสดงฉากบู๊ ที่น่าเร้าใจที่สุดนับแต่ บรู๊ซ ลี และเฉินหลง ก่อนเข้าฮอลลีวู้ด”
“องค์บากจะไม่ได้รับรางวัลบทภาพยนตร์ใดๆ แต่ โทนี่ จา เป็นข้อเสนอของแท้”
– ติง
“ดูการนำเสนอเรื่องตรงๆ แล้ว “องค์บาก” มีแต่ส่วนผสมน่าเบื่อของบทหนังซ้ำซากในหนังบู๊อย่างเลว โดยมีการโยนเนื้อหานิยายปรัมปราเติมไป”

หนังสือพิมพ์ ซานฟรานซิสโก โครนิเคิล
สรุปบทวิจารณ์ :
– ชม
“โทนี่ จา ผู้น่าเร้าใจ ดึงกลับไปที่บรู๊ซ ลี และเฉินหลง ยุคต้น คือเหตุผลที่ต้องชมหนัง…บทต่อสู้ของเขา ของแท้ทั้งหมด ไม่มีการช่วยเหลือโดยใช้สายสลิง หรือทำเอฟเฟกต์ดิจิตอล”
– ติง
“การรีเพลย์ (ย้อนภาพซ้ำในแบบสโลว์โมชั่น) เป็นของดีในการชมกีฬา แต่ในหนังบู๊มันเป็นความคิดที่แย่มาก”
“ปัญหากับ “องค์บาก” คือ…แทบทุกฉากการต่อสู้ที่น่าประทับใจถูกฉายซ้ำในแบบสโลว์โมชั่น จากมุมกล้องต่างกัน และเราได้เห็นฉากที่ชวนให้ตาลุกที่สุดถึงสามครั้ง ด้วยเหตุนี้เมื่อตัดต่อให้รัดกุม หนังบู๊ 90 นาทีกลายเป็น 105 นาทีที่เต็มไปด้วยน้ำ แสดงตัวอย่างของวิธีการห้ามกำกับหนังบู๊”

หนังสือพิมพ์นิวยอร์ก วาไรตี้
สรุปบทวิจารณ์ :
ชม- ติง
“ในรูปแบบดั้งเดิมของลีลาเท้ากระหน่ำ บทหนังที่ไม่น่าระทึกใจกลายมาเป็นงานโชว์ความสามารถจริงของจา ซึ่งเกิดจากการนำเสนอบทพูดน้อยกว่าการนำเสนอเท้าถึงคอหอย (หรือกึ่น หรือกระดูก)
“ทุกฉากบู๊มีลีลาการต่อสู้แต่ละชุดเป็นพิเศษเฉพาะ เมื่อถึงจุดหนึ่ง จาต่อสู้แบบที่เรียกได้ว่าเท้าไฟ น่าเสียดายที่ว่า เมื่อไรก็ตามที่เขากลับมาลงดิน หนังก็ลงดินเหมือนกัน”

หนังสือพิมพ์นิวยอร์ก ไทมส์
สรุปบทวิจารณ์ :
– ชม
“คุณ จา ผู้มีโชคที่ได้กล้ามเนื้อน่าตื่นใจ และใบหน้าแฝงอารมณ์ แน่นอนว่ามีความเป็นไปได้ที่จะเป็นดาราหนังบู๊ระดับนานาชาติ และ “องค์บาก” เป็นเหมือนการเริ่มต้นปะติดปะต่อสายงานหนังบู๊ ทรงพลัง”
“ผู้กำกับ ปรัชญา ปิ่นแก้ว ผู้เป็นนักออกแบบท่าการต่อสู้โกลาหลที่กระตือรือร้น และเป็นผู้เชี่ยวชาญในธรรมเนียมดั้งเดิมของการทำหนังศิลปะการต่อสู้ เขาเป็นนักนิยมความบริสุทธิ์ ถ่ายทำฉากต่อสู้โดยไม่มีสายช่วย ภาพที่ใช้คอมพิวเตอร์สร้าง หรือเติมความหวือหวาด้วยระบบดิจิตอล(และในบางครั้ง น่าเสียดายที่ที่ไม่มีแสงมากนัก) บ่อยครั้ง คุณปิ่นแก้วดูเหมือนภูมิใจฉากกระโดดหรือปล่อยหมัดมากเสียจน เขาจะแสดงมันสามหรือสี่ครั้งในแบบภาพรีเพลย์ทันใด เหมือนผู้ควบคุมรายการซูเปอร์โบว์ล ที่ติดใจรสชาติการทัชดาวน์”

ท่อนเด่นของบทวิจารณ์รายย่อย สรุปโดย rottentomatos.com

– โทนี่ จา

“(จา) ออกท่าทางชุดท่าขาพิฆาตพิสดารไม่หยุดหย่อน”
แอนดรูว์ ไรท์, THE STRANGER (SEATTLE, WA)
“จามีชีวิตอยู่กับความตื่นเต้นขีดสุด”
วิลลี่ แวฟเฟิล , WAFFLEMOVIES.COM
“สิ่งที่เกิดขึ้นจริงๆ ที่นี่ คือ การแสดงโชว์ ของ โทนี่ จา อายุ 28 ปี ที่สนใจในศิลปะการต่อสู้ป้องกันตัว ผู้หวังดึงความสนใจสู่มวยไทย”
ลุ๊ค วาย. ธอมป์สัน, LYTRULES.COM
“จุดแข็งของหนังคือ ฉากไล่ล่าที่คมคายของมัน ซึ่งจาวิ่งล้ำหน้าหรือลอยตัวเหนือแก๊งฆาตกรรมผ่านอุปสรรคกีดขวางของการค้าและการจราจรประจำวันของกรุงเทพฯ”
บ๊อบ สเตร้าส์, LOS ANGELES DAILY NEWS
“กรามของคุณจะกระแทกพื้นและอยู่อย่างนั้น เมื่อ(โทนี่) จาไม่หยุดยั้งท้าทายทั้งแรงโน้มถ่วง และกฎฟิสิกส์”
ฌ็อน โอ’คอนเนอร์, CHARLOTTE WEEKLY
“ผมมีความรู้สึกว่า เราจะได้ยินจากโทนี่ จาอีกครั้ง”
ยูจีน โนวิคอฟ, FILM BLATHER
“จาเป็นผู้แสดงที่เร้าใจ และภาพยนตร์นี้โดยพื้นฐานแล้วออกแบบเพื่อเน้นแสดงสิ่งที่เขาทำได้ดีที่สุด”
เนล์ ไมนาว, MOVIE MOM AT YAHOO! MOVIES
“การชม โทนี่ จา…นำเสนอความระทึกใจเป็นแบบเดียวกับการชมหนังเฉินหลงยุคต้น นายคนนี้เป็นข้อเสนอของแท้”
ฌ็อน มีน, SALT LAKE TRIBUNE

– ภาพยนตร์
“เหตุผลเดียวเท่านั้นที่ต้องดูเรื่องนี้คือบทบู๊ ในกรอบนี้ จากคะแนน 1 ถึง 10 หนังได้ 20”
จอร์จ วู, CULTUREVULTURE.NET
“บทภาพยนตร์ส่วนมากเป็นประเด็นเรื่องแบบมาตรฐานทั่วไป แต่บทบู๊โดดเด่นเป็นพิเศษเพียงพอที่จะทำให้ผู้ชมมองข้ามปัญหานั้น”
เจฟ ไวซ์, DESERET NEWS, SALT LAKE CITY
“รู้สึกดีที่ได้ดูหนังในโลกสมัยใหม่ ที่ปล่อยให้นักสู้ใช้หมัดชก”
โจชัว ทัยเลอร์, CINEMABLEND.COM
“เสี้ยวความบันเทิงถึงแก่นของการสร้างภาพยนตร์ไทยที่จะทิ้งให้คุณยิงฟันสุดใบหูสองด้าน”
มาร์ค แซฟลอฟ, AUSTIN CHRONICLE
“มากกว่าสิ่งอื่นใด “องค์บาก” เป็นสุดยอดในด้านการตีคนด้วยเข่าของคุณ”
มาร์ค พาเลอร์โม, COAST (HALIFAX, NOVA SCOTIA)

ตารางการทำเงินในอเมริกาของ “องค์บาก” นับแต่เปิดฉาย

สุดสัปดาห์ที่ฉาย : มีนาคม 11, 2005 – มีนาคม 13, 2005
อันดับทำเงิน #33
รายได้รวม $4.159

สุดสัปดาห์ที่ฉาย : 4, 2005 – มีนาคม 6, 2005
อันดับทำเงิน #24
รายได้รวม $3.876

สุดสัปดาห์ที่ฉาย : กุมภาพันธ์ 25, 2005 – กุมภาพันธ์ 27, 2005
อันดับทำเงิน #25
รายได้รวม $3.401

สุดสัปดาห์ที่ฉาย : กุมภาพันธ์ 18, 2005 – กุมภาพันธ์ 21, 2005*
อันดับทำเงิน #19
รายได้รวม $2.814

สุดสัปดาห์ที่ฉาย : กุมภาพันธ์ 11, 2005 – กุมภาพันธ์ 13, 2005
อันดับทำเงิน #17
รายได้รวม $1.335