แต่ต้องบอกว่าวันนี้ ผู้ประกอบการ SME ไทยออกอาการ “เหนื่อย” จากปัจจัยลบ สงครามการค้าจีน-สหรัฐฯ การชุมนุมประท้วงในฮ่องกง การแข็งค่าของค่าเงินบาทจนถึงเดือน ก.ย. 2562 เงินบาทแข็งค่าขึ้นมาแล้ว 17% เมื่อเทียบกับดอลลาร์สหรัฐตั้งแต่ปลายปี 2559 สถานการณ์นี้ส่งผลต่อ SME และคู่ค้า SME ที่ทำตลาดส่งออกให้มีรายได้และกำไรลดลง

อีกทั้งปัญหาหนี้ครัวเรือนสูงขึ้น ทำให้ความสามารถจับจ่ายของผู้บริโภคต่ำลง และยอดขายของผู้ประกอบการก็ต่ำลงด้วย ปี 2561 ผู้บริโภคยังมีเงินในมือ แต่ไม่ใช้จ่ายเพราะกังวลกับสถานการณ์เศรษฐกิจ แต่ปีนี้ด้วยปัจจัยลบต่างๆ ผู้บริโภคมีอำนาจจับจ่ายลดลงอย่างเห็นได้ชัดและนั่นกระทบกับธุรกิจและ SME เป็นกลุ่มแรก ทั้งปัญหายอดขาย กำไร และสภาพคล่อง

SCB ยกเลิกค่าธรรมเนียม “รายย่อย”

ธนาคารไทยพาณิชย์ (SCB) จับอินไซต์กลุ่มผู้ประกอบการ SME ที่กำลัง “เหนื่อย” จากการทำธุรกิจในช่วงสภาวะเศรษฐกิจถดถอยจึงประกาศนโยบายสนับสนุน SME ด้วยแคมเปญ “SME Fighto” และ “มณี Free Solution” ผู้ช่วยครบวงจรเพื่อช่วยเหลือ SME ที่มียอดขายไม่เกิน 75 ล้านบาท ลดต้นทุนจากการทำธุรกรรมทางการเงิน 3 เรื่องหลัก

1. ยกเลิกค่าธรรมเนียมทุกประเภท เมื่อทำธุรกรรมผ่านช่องทางดิจิทัลแพลตฟอร์ม และมีบัญชี “มณีมั่งคั่ง” รวมถึงฟรีบริการรับฝากเช็คข้ามเขต
2. บัญชีมณีมั่งคั่ง บัญชีเดินสะพัดดอกเบี้ยสูงสุด 1% รับดอกเบี้ยทุกสิ้นเดือน เมื่อฝากตามเงื่อนไขที่ธนาคารกำหนด
3. บริการ Co-working Space และสัมมนาต่อยอดธุรกิจ โดยปรับ Business Center ให้เป็นจุดศูนย์รวมของคนอยากทำธุรกิจ ร่วมกับพันธมิตรชั้นนำ อาทิ ไปรษณีย์ไทย wongnai และ GET ที่จะมาร่วมมือให้คำปรึกษาและให้บริการรายย่อย โดยทดลองพัฒนาสาขาต้นแบบที่เปิดให้บริการธุรกรรมการเงิน 24 ชั่วโมงแห่งแรกของประเทศที่ Business Center สาขาสยามสแควร์

หวังเพิ่มลูกค้า SME แสนราย

อภิพันธ์ เจริญอนุสรณ์ ผู้จัดการใหญ่ ธนาคารไทยพาณิชย์ กล่าวว่า การประกาศ “ยกเลิก” ค่าธรรมเนียมการทำธุรกรรมทุกประเภทสำหรับผู้ประกอบการรายย่อยผ่านช่องทางดิจิทัลแพลตฟอร์ม พูดได้ว่าเป็นการ “เทหมดหน้าตัก ทุ่มสุดตัว” เพื่อช่วยเหลือ SME ในช่วงเวลาที่ยากลำบากนี้

“ผู้ประกอบการเอสเอ็มอีเป็นกลุ่มฐานรากที่ขับเคลื่อนเศรษฐกิจ หากเอสเอ็มอีไปไม่รอด ธนาคารก็แย่เช่นกัน การยกเลิกค่าธรรมเนียมทำธุรกรรมทุกประเภท แม้ทำให้ธนาคารเสียรายได้ แต่เชื่อว่าหากเอสเอ็มอีอยู่รอดได้ ระยะยาวธนาคารก็จะมีรายได้จากการให้บริการอื่นๆเข้ามาทดแทน”

ปัจจุบันผู้ประกอบการ SME ที่มีบัญชีกับทุกธนาคารกว่า 8 แสนราย SCB มีฐานลูกค้า SME ราว 2 แสนราย หลังจากเปิดตัว “มณี Free Solution” คาดว่าจะมีลูกค้า SME เพิ่มขึ้นถึงสิ้นปี 2563 อีก 1 แสนราย

เปิดตัวแม่มณีรุ่น 2019

นอกจากการให้อาวุธ SME ทำธุรกิจกับ “มณี Free Solution” SCB ได้เปิดตัว แคมเปญ SME Fighto เพื่อให้กำลังใจผู้ประกอบการ SME ให้สามารถก้าวข้ามทุกอุปสรรค ท่ามกลางสภาวะเศรษฐกิจปัจจุบัน

โดยออกแบบ “แม่มณี” นางกวักยุคดิจิทัล เป็นสัญลักษณ์ของการทำมาค้าขาย รุ่นใหม่ปี 2019 เพื่อเป็นกำลังใจแก่ผู้ประกอบการ SME ทั่วประเทศในการทำธุรกิจ และเป็นตัวแทนช่วยสื่อสารไปยังกลุ่มเป้าหมาย หลังจาก แม่มณีรุ่นแรก ปี 2017 “แม่มณี Money Solution” บริการ SCB Easy Pay ได้รับการตอบรับเป็นอย่างดีจากพ่อค้าแม่ค้าทั่วประเทศ

ดีไซน์ใหม่ “แม่มณี 2019” ได้แรงบันดาลใจมาจาก “มวยคาดเชือก” ที่สะท้อนถึงการ “สู้ไม่ถอย” แบบไทยๆ จึงเป็นสัญลักษณ์ปลุกสปิริต “นักสู้ที่สู้ไม่ถอย” ให้กับ SME ไทยทุกคน อย่ายอมแพ้กับอุปสรรค และปัญหาต่างๆ

แม่มณี 2019 จึงมีชื่อเรียกว่า “แม่มณี ชยา” ที่ชนะทุกอุปสรรค มาในชุดตะเบงมาน นุ่งโจงกระเบน มือคาดเชือก สวมมงคล มีท่าทาง และหุ่นที่ทะมัดทะแมง มีมัดกล้ามเล็กๆ ผิวสีน้ำผึ้ง พร้อมที่จะต่อสู้กับอุปสรรค

“มณีเกิร์ล 2017” พรีเซ็นเตอร์ คือ “ใหม่ ดาวิกา” ส่วนปี 2019 คือ “คริส หอวัง” ดาราสาวตัวแทนเจ้าของธุรกิจที่มีความสามารถ ซึ่งจะสื่อสารแคมเปญ “SME Fighto” ผ่านสื่อต่างๆ และภาพยนตร์โฆษณาทางทีวี

นับตั้งแต่ที่ธนาคารแห่งประเทศไทย “ไฟเขียว” ให้สามารถจ่ายเงินผ่าน “QR Code” ตั้งแต่ปลายปี 2017 เพื่อเป็นอีกหนึ่งช่องทางในการกระตุ้นให้เกิด “สังคมไร้เงินสด” ในเมืองไทย ตลอดปี 2018 สิ่งที่เราเห็นคือทุกธนาคารต่างงัดกลยุทธ์เพื่อชักจูงให้เกิดการใช้งาน ไม่ว่าจะเป็นฝั่งร้านค้า หรือผู้ใช้งานก็ตาม

ไม่เพียงการอัดโปรโมชั่นเท่านั้น แต่ละธนาคารก็หาวิธีเพิ่ม “กิมมิก” เพื่อให้คนจดจำได้ง่าย และฉีกออกจากธนาคารอื่นๆ ได้อย่างชัดเจน เช่น ธนาคารไทยพาณิชย์ (SCB) ที่เล่นกับความเชื่อของคนไทย โดยถอดแบบออกมาจากนางกวัก ซึ่งร้านค้าขายส่วนใหญ่มักจะตั้งอยู่หน้าร้าน เพราะมีความเชื่อสามารถกวักลูกค้าให้เข้าร้านได้ ฟาก SCB ก็ตั้งชื่อใหม่เป็น “แม่มณี”

1 ปีที่ผ่านมา “SCB QR แม่มณี” มีจำนวนร้านค้าทั้งหมดกว่า 1.3 ล้านร้านค้า โดยปลายปีที่ผ่านมาได้มีการเปิดระบบใหม่ที่สามารถจ่ายเงินผ่าน QR Code แล้วไปหักบัตรเครดิตได้โดยตรง จากเดิมที่ต้องหักผ่านบัญชี จึงมีร้านค้าที่รองรับการจ่ายแบบบัตรเครดิตแล้ว 18,000 ร้าน

ธุรกรรมทั้งหมดเกิดขึ้นภายใน “SCB EASY” โมบายแบงกิ้งของ SCB ที่มีจำนวนผู้ใช้งานเติบโตขึ้นกว่า 3 เท่าตัวในช่วง 3 ปีมานี้ โดยในปี 2016 มีจำนวนผู้ใช้งาน 1.3 ร้านราย ถัดมาปี 2017 ตัวเลขอยู่ที่ 5.3 ล้านราย ตัวเลขล่าสุดปี 2018 พุ่งขึ้นไปเป็น 8.5 ล้านราย

เช่นเดียวกันจำนวนผู้ใช้งานจำนวนธุรกรรมก็เพิ่มขึ้นเช่นเดียวกัน ย้อนกลับไปในปี 2016 ยังอยู่เพียง 89 ล้านธุรกรรม ปี 2017 มี 237 ล้านธุรกรรม ส่วนปี 2018 กระโดดขึ้นมาเป็น 711 ล้านธุรกรรม แน่นอนส่วนหนึ่งของยอดที่เติบโตมาจากจำนวนผู้ใช้งาน QR Code

ตัวเลขที่เพิ่มขึ้นอย่างก้าวกระโดดสะท้อนมาจากพฤติกรรมของผู้บริโภคที่หันมาใช้จ่ายผ่านช่องทางดิจิทัลกันมากขึ้น ซึ่งทุกธนาคารต่างก็อยากได้ฐานลูกค้ากลุ่มนี้มาอยู่ในมือ เพราะไม่ใช่แค่เพียงธนาคารจะสามารถลดต้นทุนที่เกิดขึ้นจากการจัดการเงินสด

แต่ “ข้อมูลการใช้งาน” ที่เกิดขึ้น จะกลายเป็นแต้มต่อให้ธนาคาร สามารถเรียนรู้พฤติกรรมของลูกค้า แล้วต่อยอดไปยังบริการอื่นๆ ได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง “สินเชื่อออนไลน์” ที่ถูกมองจะเป็นโจทย์หลักที่ทุกธนาคารจะมาลุยกัน

พิมพ์ใจ ทองมี ผู้ช่วยผู้จัดการใหญ่ ผู้บริหารสาย Payments Product Sales and Delivery ธนาคารไทยพาณิชย์ กล่าวว่า

“นโยบายธนาคารต้องการให้ลูกค้าเปิดใช้แอปบ่อยๆ ดังนั้นบริการที่เพิ่มเข้ามาจึงต้องตอบสนองกับการใช้ชีวิตประจำวัน SCB จึงตั้งเป้าเพิ่มจำนวนร้านค้ากว่าเท่าตัว โดยโฟกัสหลักจะอยู่ที่อาหารที่เป็นสตรีทฟู้ดส์”

เหตุที่เลือกโฟกัส “อาหารสตรีทฟู้ดส์” เป็นเทรนด์ที่ได้รับความนิยมทั้งจากคนไทย และนักท่องเที่ยวต่างชาติมาอย่างต่อเนื่อง คาดว่าภายในปี 2020 มูลค่าตลาดอาหารสตรีทฟู้ดส์จะเพิ่มเป็น 340,000 ล้านบาท จาก 20,000 ล้านบาทในปี 2018 โดยร้านประเภทแฟรนไชส์จะมีส่วนแบ่งอยู่ 20%

ทั้งยังมีข้อมูลที่น่าสนใจจากเว็บ ‘วงใน’ เกี่ยวกับพฤติกรรมการค้นหาข้อมูลร้านอาหารในประเทศไทย พบว่าในปี 2017 คนไทยมีการค้นหาเมนูอาหารเป็นจำนวนมากถึง 7,500,000 ครั้ง ซึ่งเมนูอาหารที่มีการค้นหามากที่สุด คือ “ก๋วยเตี๋ยว” ทำให้เห็นว่าธุรกิจร้านก๋วยเตี๋ยว ยังคงได้รับความนิยมจากผู้บริโภคอยู่เป็นจำนวนมาก

จึงเป็นที่มาของการจับมือกับ “ชายสี่บะหมี่เกี๊ยว” แฟรนไชส์ร้านอาหารสตรีทฟู้ดส์ที่มีสาขากว่า 4,300 สาขาทั่วประเทศ จึงเป็นที่รู้จักของคนไทยเป็นอย่างดี ในการเปิดให้ลูกค้าชำระค่าบะหมี่เกี๊ยว และผู้ซื้อแฟรนไชส์ชำระค่าซื้ออุปกรณ์ และวัตถุดิบจากชายสี่บะหมี่เกี๊ยวผ่าน QR Code ซึ่งไม่ได้รองรับแค่การตัดผ่านบัญชีเท่านั้น แต่ยังรวมไปถึงการตัดผ่านบัตรเครดิตที่ได้ร่วมมือกับ “วีซ่า” ด้วย

ถ้าจ่ายเงินค่าก๋วยเตี๋ยวราคา 35-40 บาทในร้านชายสี่บะหมี่เกี๊ยวได้ ที่อื่นก็สามารถจ่ายได้เหมือนกัน

เบื้องต้นจะสามารถจ่ายได้ในร้าน 378 สาขาในกรุงเทพฯ และปริมณฑล ด้วยพฤติกรรมคนผู้บริโภคที่นิยมใช้จ่ายผ่านบัตรเครดิต หลังจากเปิดให้บริการมีราว 1 เดือน พบมีการใช้จ่ายผ่าน QR Code เฉลี่ย 2-3 รายการต่อสาขา โดยต้องการเพิ่มเป็น 5-10 รายการต่อสาขา ภายในครึ่งปีแรกจะเพิ่มเป็น 2,000 สาขา เริ่มจากหัวเมืองก่อน

ความร่วมมือครั้งนี้ยังครอบคลุมไปถึงการที่ร้านแฟรนไชส์สามารถชำระค่าสินค้าผ่านทาง QR Code ได้ด้วย ซึ่ง SCB เชื่อว่า จะเป็นการเชื่อมต่อสังคมไรเงินสดตั้งแต่ต้นน้ำคือเจ้าของแฟรนไชส์ กลางน้ำเป็นร้านค้า และปลายน้ำได้แก่ผู้บริโภค ที่ SCB พยายามกระตุ้นมาตลอด

ปี 2019 SCB ตั้งเป้าจำนวนผู้ใช้งาน SCB EASY 12 ล้านราย ส่วน SCB QR แม่มณีต้องการเพิ่มเป็น 2 ล้านร้านค้า และที่รองรับบัตรเครดิตเพิ่มเป็น 1 แสนร้านค้า ซึ่ง SCB ยอมรับเป็นความท้าทายที่ต้องหาร้านที่ยอมรับการชำระด้วยบัตรเครดดิต

ภายในปีนี้ SCB ตั้งเป้าเพิ่มร้านค้าที่เป็นแฟรนไชส์อีก 30 แบรนด์ เช่น ร้านชาไข่มุก จะได้เห็นแน่นอน

ปัจจุบันมีจ่ายเงินผ่าน QR Code คิดเป็นเม็ดเงิน 2,000 ล้านบาท จำนวนธุรกรรม 2 ล้านครั้ง ด้วยจำนวนร้านค้าที่เพิ่มขึ้น SCB จึงตั้งเป้าเติบโต 3 เท่าทั้งเงินที่ใช้จ่ายและธุรกรรม ขณะเดียวกัน SCB ได้วางงบการตลาดกว่า 200 ล้านบาท เพื่อกระตุ้นการใช้งานอีกด้วย

“ชายสี่บะหมี่เกี๊ยว” ร้านก๋วยเตี๋ยวที่อยากติดนามสกุล “มหาชน”

สำหรับ “ชายสี่บะหมี่เกี๊ยว” วางแผนเข้าตลาดหลักทรัพย์ฯ ในอีก 3-4 ปีข้างหน้า มองว่า  การจับมือกับ SCB ที่ให้แฟรนไชส์สามารถจ่ายผ่าน QR Code จะทำให้ได้ตัวเลขทางบัญชีเข้ามาเสริมรวมไปถึงได้ข้อมูลพฤติกรรมของลูกค้ามาไว้ในมือ เป็นผลดีต่อการเข้าตลาดหลักทรัพย์ฯ มีข้อกำหนดทางบัญชีที่ต้องปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด

พันธ์รบ กำลา ประธานกรรมการผู้จัดการ บริษัท ชายสี่ บะหมี่เกี๊ยว บอกว่า ธุรกิจเอสเอ็มอีถ้าอยากเป็นนกอินทรีต้องเข้าตลาด ซึ่งในปีที่เข้าตลาดคาดจะมีสาขาทั้งหมด 8,000 – 10,000 สาขา และมีรายได้ราว 1,400 ล้านบาท ซึ่งหลังจากนั้นอีก 10 ปีอยากมีรายได้เพิ่มเป็น 10,000 ล้านบาท”

ก่อนจะไปถึงวันนั้น “ชายสี่บะหมี่เกี๊ยว” วางแผนเปิดโมเดลร้านขึ้นมาใหม่ชื่อ “CHYSEE FACTORY” เป็นร้านสแตนด์อโลนพรีเมียมขึ้น ต้องการเจาะกลุ่มคนที่มีเงินเพิ่มมาอีกหน่อย โดยจะมีเครื่องให้เลือกมากกว่า และราคาเริ่มต้น 49 บาท ต่างจากร้านรถเข็นที่มีราคา 35-40 บาท

นอกจากนี้ยังเตรียมเปิดร้านชานมไข่มุก ซึ่งกำลังเป็นที่นิยมของตลาด และการบริหารจัดการไม่ได้ยุ่งยากมากนัก เบื้องต้นทดลอง 1 สาขาที่อำเภอเกาะคา จังหวัดลำปาง ใช้ชื่อว่า “ทรีชา” ราคาขายอยู่ที่ 19 บาท มียอดขายราว 200 แก้วต่อวัน โดยตั้งเป้าขยาย 100 สาขาภายใน 1 ปี

นับเป็นความร่วมมือทางธุรกิจเพื่อเดินเกมรบของทั้งธนาคารไทยพาณิชย์และชายสี่บะหมี่เกี๊ยว ที่หวังจะเพิ่มความสะดวกในการชำระเงินและต่อยอดธุรกิจต่อไปในอนาคต.