จาง จ้าน วัย 37 ปี เป็นหนึ่งในนักข่าวจีนชุดแรกๆ ที่ลงพื้นที่รายงานการแพร่ระบาดของ COVID-19 ในเมืองอู่ฮั่น เธอกล้ารายงานข่าวอย่างตรงไปตรงมา เกี่ยวกับสถานการณ์ที่แน่นขนัดไปด้วยผู้ติดเชื้อตามโรงพยาบาลทั้งหลาย และท้องถนนสายต่างๆ เต็มไปด้วยความว่างเปล่า บรรยายภาพบริเวณศูนย์กลางของโรคระบาดใหญ่เลวร้ายกว่าคำบอกเล่าของทางการ

“ฉันไม่เข้าใจ ทุกอย่างที่เธอพูดเป็นความจริง แต่เธอกลับได้รับโทษจำคุก 4 ปี” คุณแม่ของจาง จ้าน กล่าวระหว่างเข้าร่วมรับฟังการพิจารณาคดีพร้อมกับสามี ส่วนทนายความบอกกับรอยเตอร์ว่า “บางทีเราจะยื่นอุทธรณ์”

การพิจารณาคดีมีขึ้นที่ศาลแห่งหนึ่งในผู่ตง ย่านศูนย์กลางธุรกิจของเซี่ยงไฮ้ “จาง เชื่อว่าเธอถูกดำเนินคดีจากการที่เธอใช้สิทธิเสรีภาพการแสดงออก” ทนายความระบุ

ฝ่ายวิพากษ์วิจารณ์ระบุว่า จีนตั้งใจกำหนดวันพิจารณาคดีจาง ให้เกิดขึ้นระหว่างฤดูกาลวันหยุดของตะวันตก เพื่อลดความสนใจในคดีนี้จากตะวันตก ในขณะที่ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ แห่งสหรัฐฯ มักวิจารณ์จีนอยู่เป็นประจำ ฐานปกปิดต้นกำเนิดของโรคระบาดใหญ่ที่เขาเรียกว่า “ไวรัสจีน”

สำนักงานสิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติเรียกร้องบนทวิตเตอร์ ขอให้ปล่อยตัวจาง “เราหยิบยกคดีของเธอพูดคุยกับเจาหน้าที่มาตลอดปี 2020 ว่ามันเป็นตัวอย่างของการปราบปรามเกินกว่าเหตุต่อเสรีภาพการแสดงออกที่เกี่ยวข้องกับ COVID-19 และยังคงเรียกร้องให้ปล่อยตัวเธอ”

เสียงวิพากษ์วิจารณ์ต่อแนวทางรับมือกับวิกฤตในช่วงต้นของจีนถูกเซ็นเซอร์ และผู้เปิดโปงทั้งหลาย อย่างเช่นคณะแพทย์ต่างถูกตักเตือน จากนั้นสื่อมวลชนแห่งรัฐก็ออกมายกความดีความชอบในความสำเร็จควบคุมไวรัส แก่ประธานาธิบดี สี จิ้นผิง

ไวรัสแผ่ลามไปทั่วโลก โดยจนถึงตอนนี้แพร่เชื้อสู่ประชากรโลกแล้วมากกว่า 81 ล้านคน ในนั้นเสียชีวิตกว่า 1.78 ล้านราย ทำการสัญจรทางอากาศเป็นอัมพาต ในขณะที่ประเทศทั้งหลายใช้มาตรการสกัดกั้นต่างๆ นานา ที่ก่อความปั่นป่วนวุ่นวายแก่เศรษฐกิจ อุตสาหกรรมต่างๆ และรวมถึงวิถีชีวิตของผูู้คน

ในเซี่ยงไฮ้ ตำรวจใช้มาตรการรักษาความปลอดภัยอย่างเข้มข้นนอกศาล สถานที่ที่ใช้พิจารณาคดีจาง หลังจากเธอถูกควบคุมตัวเมื่อ 7 เดือนก่อน แต่ก็ไม่ได้ขัดขวางผู้สนับสนุนของเธอใดๆ กระนั้นบรรดาผู้สื่อข่าวต่างประเทศ ไม่ได้รับอนุญาตเข้าไปในศาล สืบเนื่องจากโรคระบาดใหญ่

จาง ซึ่งเป็นอดีตทนายความ เดินทางจากบ้านเกิดในเซี่ยงไฮ้ เข้าไปในอู่ฮั่นเมื่อวันที่ 1 กุมภาพันธ์ ในคลิปวิดีโอสั้นๆ ที่เธออัปโหลดลงยูทูป เป็นภาพการสัมภาษณ์พวกชาวบ้าน, ข้อคิดเห็นและภาพจากเตาเผาศพ, สถานีรถไฟ, โรงพยาบาลต่างๆ และสถาบันไวรัสวิทยาของอู่ฮั่น

เครือข่ายต่อสู้เพื่อสิทธิมนุษยชนในจีน (CHRD) เผยว่า จางหายตัวไปจากเมืองอู่ฮั่นเมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม และวันต่อมาก็พบว่าจางถูกตำรวจในเมืองเซี่ยงไฮ้ควบคุมตัวไว้ ซึ่งห่างจากอู่ฮั่นถึง 640 กิโลเมตร

จางถูกตั้งข้อหาอย่างเป็นทางการเมื่อเดือนที่แล้ว โดยระบุว่าเธอเผยแพร่ข้อมูลเท็จผ่านตัวอักษร วิดีโอ และสื่ออื่นๆ อาทิ วีแชต ทวิตเตอร์ และ ยูทูป รวมทั้งถูกกล่าวหาว่าให้สัมภาษณ์กับสื่อต่างประเทศเผยแพร่ข้อมูลเกี่ยวกับการแพร่ระบาดในเมืองอู่ฮั่นด้วยเจตนาร้าย

ในช่วงเดือนมิถุนายน จางเริ่มประท้วงการจับกุมด้วยการอดอาหาร โดยทนายความส่วนตัวของจางเผยว่าสุขภาพเธอกำลังย่ำแย่ และถูกบังคับให้อาหารผ่านสายยางทางจมูก และในเดือนธันวาคม เธอมีอาการปวดศีรษะ, วิงเวียน, ปวดท้อง, ความดันเลือดต่ำและติดเชื้อในลำคอ

นักข่าวพลเมืองรายอื่นๆ หายตัวไปในจีนโดยปราศจากคำอธิบายใดๆ ในนั้นประกอบด้วย ฟ่าง ปิน, เฉิน ซิวซื่อ และ หลี่ เจ๋อหัว

Source