Tom Peacock ผู้อํานวยการ BioCatch ของ Global Fraud Intelligence กล่าวว่า การเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วของการฉ้อโกงออนไลน์นี้ เป็นผลมาจากการที่ธนาคารได้ปรับเปลี่ยนและอัปเกรดการป้องกันการเข้ายึดบัญชีและการฉ้อโกงรูปแบบอื่นๆ ให้มีความรัดกุมขึ้น

ซึ่งจากการเก็บข้อมูลจากพฤติกรรมการใช้แอปมือถือและเว็บไซต์ในลูกค้าธนาคารเพื่อช่วยให้ธนาคารแยกแยะระหว่างลูกค้าและอาชญากร ของ BioCatch ได้พบว่า อาญชากร หรือ มิจฉาชีพ มีการตระหนักได้ว่า การโน้มน้าวให้มนุษย์ทําอะไรบางอย่างผ่านการถ่ายโอนด้วยตัวเองนั้น ง่ายกว่าการพยายามหลีกเลี่ยงการควบคุมความปลอดภัยและการป้องกันโดยเทคโนโลยี

โดย Barclays (บาร์เคลย์) และ HSBC (เอชเอสบีซี) กลุ่มธนาคารของอังกฤษที่เป็นหนึ่งในกลุ่มลูกค้าของ BioCatch ให้ข้อมูลว่า ปัจจุบันจากหน่วยงานกํากับดูแลและฝ่ายนิติบัญญัติฯของประเทศ มีการมุ่งเน้นการปราบปรามไปที่อันตรายที่เกิดจากการหลอกลวงทางดิจิทัลมากขึ้น ส่งผลให้ธนาคารอยู่ภายใต้แรงกดดันในการกำจัดอาชญากรออกจากแพลตฟอร์มการเงินออนไลน์ รวมถึงการชดเชยค่าเสียหายให้กับเหยื่อที่มีจำนวนมากขึ้น 

ด้าน JPMorgan Chase (เจพีมอร์แกน เชส) และ Wells Fargo (เวลส์ ฟาร์โก) ผู้ให้บริการทางการเงินของอเมริกา ได้กล่าวว่า สํานักคุ้มครองทางการเงินของผู้บริโภคของอเมริกา อาจมีการลงโทษพวกเขา (กลุ่มผู้ให้บริการทางการเงิน) เนื่องจากมีความเกี่ยวเนื่องกับการชำระเงินของลูกค้าที่ชำระผ่านแอป Zelle เนื่องจากเมื่อในปี 2023 มีลูกค้าของธนาคารจำนวน 3 ราย รายงานว่า มีการทำธุรกรรมผ่านแอป Zelle และมีการตรวจสอบพบในภายหลังว่าเป็นการฉ้อโกงออนไลน์ ซึ่งรวมมูลค่าความเสียหายมากถึง 166 ล้านดอลลาร์ 

การเพิ่มขึ้นของการฉ้อโกงออนไลน์ มีการวิเคราะห์ว่า อาชญากรใช้กลวิธี “โน้มน้าวใจ” เพื่อโน้มน้าวให้เหยื่อทำธุรกรรมโอนเงินให้พวกเขาด้วยตัวเอง แม้การฉ้อโกงแบบนี้จะเริ่มเกิดขึ้นเมื่อประมาณ 5 ปีก่อน แต่ในช่วง 18 เดือนที่ผ่านมา มีอัตราตัวเลขที่เพิ่มสูงขึ้น ซึ่งแพลตฟอร์มอย่าง Zelle ช่วยให้มิจฉาชีพทำงานได้เร็วขึ้นกว่าแพลตฟอร์มอื่นๆ และประสบความสําเร็จในการฉ้อโกงมากขึ้นนั่นเอง 

ด้านเจ้าของ Zelle อย่าง Early Warning Services แย้งว่า ในขณะที่จำนวนการทำธุรกรรมเพิ่มขึ้นในปี 2023 แต่มีรายงานว่า การหลอกลวงและการฉ้อโกงลดลงเกือบ 50% และมีจำนวนการชำระเงินส่วนน้อยเท่านั้นที่ถูกตรวจพบว่าเป็นการฉ้อโกงออนไลน์ ซึ่งการเพิ่มขึ้นของอัตราการฉ้อโกงออนไลน์ที่อ้างโดย BioCatch นั้นอาจเป็นเพียงการทำธุรกรรมที่เพิ่มขึ้น เพราะก่อนหน้านั้นธนาคารไม่สามารถระบุได้ว่า การทำธุรกรรมที่เพิ่มขึ้นนี้เป็นการฉ้อโกง เนื่องจากธุรกิจธนาคารมีกฎระเบียบที่เพิ่มขึ้น 

ทั้งนี้ BioCatch ปฏิเสธที่จะให้ข้อมูลด้านตัวเลขปริมาณการหลอกลวงที่มีความเฉพาะ เนื่องจากมีข้อตกลงในการรักษาความลับของลูกค้า แต่ในอีกสัญญาณหนึ่งที่เกี่ยวข้องของอาชญากรรมทางไซเบอร์ ลูกค้ากลุ่มธนาคารให้ข้อมูลกั  BioCatch ว่า มีการเปิดบัญชีหลอกลวง (บัญชีม้า) น้อยลง 59% แต่อาชญากรได้มุ่งเน้นไปที่การเข้ายึดบัญชีธนาคารที่มีอยู่แทน ส่งผลให้จำนวนการฉ้อโกงเพิ่มขึ้นเป็น 3 เท่าผ่านช่องทางอื่นแทน 

ที่มา : CNBC 

ตํารวจฮ่องกงได้เข้าจับกุมกลุ่มคนชายหญิงกว่า 27 คน อายุระหว่าง 21 ถึง 34 ปี ที่คาดว่าเป็นมิจฉาชีพใช้เทคโนโลยี Deepfake ปลอมเป็นผู้หญิง ในการหลอกวิดีโอคอลกับเหล่าชายหนุ่มผู้แสวงหาความรักจากโลกออนไลน์ โดยมุ่งเป้าเหยื่อไปที่ผู้ชายจากไต้หวันไปจนถึงสิงคโปร์และไกลถึงอินเดีย ก่อนที่จะหลอกล่อเหยื่อให้โอนเงินไปให้หรือบังคับเหยื่อให้ลงทุนผ่านแพลตฟอร์มสกุลเงินดิจิทัลปลอม  

ตามรายงานของตํารวจฮ่องกงระบุว่า การหลอกลวงโดยใช้ Deepfake ของแก๊งมิจฉาชีพหลอกให้รักนี้มักมีการจัดการที่มีความเป็นระเบียบสูง โดยแบ่งออกเป็นแผนกที่รับผิดชอบขั้นตอนต่างๆ โดยเริ่มต้นจากปลอมตัวเป็นผู้หญิงที่มีเสน่ห์ทำทีเป็นส่งข้อความไปผิดเบอร์ จากนั้นมิจฉาชีพจะก็สร้างสถานการณ์ชวนคุยโดยใช้ความจริงใจและอารมณ์ของเหยื่อให้เกิดความรักจนถึงขั้นเริ่มวางแผนอนาคตร่วมกัน จากนั้นจึงทำการหลอกโกงเงิน เป็นต้น

การหลอกลวงของมิจฉาชีพกลุ่มนี้ดําเนินมาประมาณ 1 ปี กว่าที่ตํารวจจะได้รับรายงานและวางแผนเข้าทำการจับกุมในเวลาต่อมา โดยสามารถยึดโทรศัพท์มือถือมากกว่า 100 เครื่อง เทียบเท่ากับเงินสดเกือบ 26,000 ดอลลาร์สหรัฐ หรือประมาณ 860,000 บาท และนาฬิกาหรูอีกจํานวนหนึ่ง

จากการหลอกลวงของกลุ่มมิจฉาชีพดังกล่าวสร้างมูลค่าความเสียหายกว่า 46 ล้านดอลลาร์สหรัฐ หรือราว 1.5 พันล้านบาท และยังไม่มีรายงานข้อมูลที่แน่ชัดว่าอาชญากรรมนี้แพร่หลายไปมากแค่ไหนในฮ่องกง แต่หน่วยงานรัฐที่เกี่ยวข้องมีการรณรงค์สร้างความตระหนักรู้เกี่ยวกับการหลอกลวงทางโทรศัพท์มาเป็นเวลานาน หลังจากมีผู้สูงอายุตกเป็นเหยื่อจำนวนมากและสร้างความเสียหายสูงจนน่าตกใจ

นอกจากนี้ เมื่อต้นปีที่ผ่านมา บริษัทออกแบบและวิศวกรรมข้ามชาติของอังกฤษในฮ่องกงก็เคยตกเป็นเหยื่อและสูญเสียเงินกว่า 25 ล้านดอลลาร์สหรัฐ โดยพนักงานของบริษัทนี้ถูกมิจฉาชีพหลอกลวงโดยใช้เทคโนโลยี Deepfake ปลอมตัวเป็นประธานเจ้าหน้าที่ฝ่ายการเงินและพนักงานคนอื่นๆ

ในไทยเองก็มีรายงานความเสียหายจากการหลอกลวงด้วย Deepfake เช่นกัน โดยข้อมูลจากสำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) รวมถึงตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย (ตลท.) ระบุว่า กรณีการใช้ AI Deepfake เพื่อตัดต่อและสวมรอยเป็นใบหน้าคนดังถูกนำไปใช้หลอกเงินเหยื่อมาพักใหญ่แล้ว และไม่ได้มีเพียงแค่บน Facebook แต่ปรากฏทั่วแพลตฟอร์มสังคมออนไลน์ยอดนิยม ทั้ง TikTok และ YouTube ด้วย

มิจฉาชีพที่ดำเนินการหลอกลวงนักลงทุนในลักษณะนี้มักจะตั้งเซิร์ฟเวอร์จะอยู่ในต่างประเทศ ที่ผ่านมาตำรวจมักจับได้เฉพาะกลุ่มบัญชีม้าและกลายเป็นกรณี ‘แมวไล่จับหนู’ ไปเรื่อยๆ หากจะแก้ปัญหาเหล่านี้ได้จะต้องมีการกำหนดผลักดันให้เป็นวาระแห่งชาติ

ด้าน ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) กำลังอยู่ระหว่างศึกษาการออกแนวปฏิบัติว่า หากประชาชนถูกมิจฉาชีพหลอกในกรณีใดบ้างที่ธนาคารพาณิชย์จะต้องเป็นผู้รับผิดชอบ 100% พร้อมร่วมมือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องร่างกฎหมายใหม่เพื่อคืนเงินให้ประชาชนที่ถูกหลอกได้เร็วขึ้น ส่วนมาตรการที่ธปท. ได้ออกมาเพื่อจัดการภัยการเงินในช่วงที่ผ่านมา เช่น การกำหนดให้ธนาคารไม่ส่งลิงก์ผ่าน SMS ช่วยให้ประชาชนถูกหลอกลดลง อย่างไรก็ตาม มิจฉาชีพได้เปลี่ยนรูปแบบจากการหลอกว่าส่ง SMS จากธนาคารพาณิชย์ เป็นการส่ง SMS ปลอมเป็นหน่วยงานของรัฐแทน เช่น กรมบัญชีกลาง เป็นต้น ซึ่งถือเป็นเรื่องที่ทุกภาคส่วน ต้องช่วยกันให้ความรู้และเฝ้าระวัง รวมถึงกำหนดมาตรการที่ต้องมีการพูดคุยให้ชัดเจน

ที่มา : CNN และ สมาคมธนาคารไทย 

Starling หนึ่งในธนาคารดิจิทัลที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในสหราชอาณาจักร (อังกฤษ) ได้เผยข้อมูลเพื่อแจ้งเตือนเกี่ยวกับการโจรกรรมทางออนไลน์ว่า มีผู้คนนับล้านคน อาจตกเป็นเหยื่อของการหลอกลวงโดยใช้ปัญญาประดิษฐ์เพื่อโคลนเสียงของบุคคลได้

โดยมิจฉาชีพจะใช้เสียงจากคลิปวิดีโอที่โพสต์ลงแพลตฟอร์มออนไลน์ของบุคคลนั้นๆ แล้วใช้ AI ทำการเลียนแบบเสียง ได้ภายใน 3 วินาที จากนั้นก็จะเข้าถึงข้อมูลเพื่อนและสมาชิกในครอบครัวของบุคคล เพื่อใช้เสียงที่โคลนด้วย AI นี้โทรศัพท์ไปขอเงิน

ซึ่ง Starling เผยว่า การหลอกลวงประเภทนี้ สร้างความเสียหายกว่าหลายล้านเหรียญ และส่งผลกระทบต่อคนมาแล้วหลายร้อยล้านคน โดยจากการสํารวจคนมากกว่า 3,000 คน พบว่า มีผู้ตอบแบบสอบถามมากกว่า 1 ใน 4 ตกเป็นเป้าหมายของการหลอกลวงด้วยการโคลนเสียง AI ในช่วง 12 เดือนที่ผ่านมา

นอกจากนั้น การสํารวจยังแสดงให้เห็นว่า กว่า 46% ของผู้ตอบแบบสอบถาม ไม่ทราบว่ามีการหลอกลวงดังกล่าวอยู่ และ 8% จะส่งเงินมากเท่าที่เพื่อนหรือสมาชิกในครอบครัวร้องขอ แม้ว่าพวกเขาจะคิดว่าการโทรนั้นดูแปลกก็ตาม

Lisa Grahame หัวหน้าเจ้าหน้าที่รักษาความปลอดภัยข้อมูลของ Starling Bank กล่าวว่า ปัจจุบันผู้คนมักจะโพสต์คอนเทนต์ของตัวเองบนแพลตฟอร์มออนไลน์เป็นประจํา โดยไม่ได้คิดมาก่อนว่า จะกลายเป็นปัจจัยที่ทําให้พวกเขาเสี่ยงต่อการโจรกรรมออนไลน์มากขึ้น

เพราะในปัจจุบัน AI มีความก้าวหน้ามากขึ้นในการเลียนแบบเสียงของมนุษย์ นำมาซึ่งความกังวลที่เพิ่มขึ้นเกี่ยวกับอัตราการก่ออาชญากรรมที่เพิ่มขึ้น อาทิ AI กลายเป็นตัวช่วยเผยแพร่ข้อมูลผิดๆ รวมถึงการที่มิจฉาชีพหรืออาชญากร สามารถเข้าถึงบัญชีธนาคารของผู้คนได้โดยง่าย เป็นต้น 

การมีคำเฉพาะหรือคีย์เวิร์ดที่จําง่ายและแตกต่างจากรหัสผ่านอื่นๆ ที่ใช้เป็นประจำ ในการใช้ยืนยันตัวตนทางโทรศัพท์ กับบุคคลใกล้ชิด เช่น เพื่อน คนรัก รวมถึงครอบครัว ถือเป็นเรื่องที่ดีและอาจช่วยลดอัตราการโจรกรรมทางออนไลน์ให้น้อยลงได้

ทั้งนี้ เมื่อต้นปี 2024 ที่ผ่านมา OpenAI ผู้ผลิตแชทบอท AI ที่สร้าง ChatGPT ได้เปิดตัวเครื่องมือจําลองเสียง Voice Engine แต่ไม่ได้เผยแพร่สู่สาธารณ โดยบริษัทฯ อ้างถึงความปลอดภัยในการนำเสียงแปลงสังเคราะห์ไปใช้ในการก่ออาชญากรรมหรือใช้ในทางที่ผิด นั่นเอง

ที่มา : CNN

โดยจากการรับเรื่องร้องเรียนผ่านศูนย์รับเรื่องร้องเรียนปัญหาออนไลน์ (1212 Online Complaint Center หรือ 1212 OCC) พบว่า ตั้งแต่เดือนมกราคม-สิงหาคม 2564 มีผู้ร้องเรียนเฉพาะเรื่องซื้อขายออนไลน์เพิ่มสูงขึ้น โดยเฉลี่ย 2,221 ครั้งต่อเดือน เมื่อเทียบกับปี 2563 ที่เฉลี่ย 1,718 ครั้งต่อเดือน ซึ่งถือเป็นสถิติเฉลี่ยต่อเดือนสูงสุดตั้งแต่เปิดดำเนินการศูนย์ฯ มาตั้งแต่ปี 2558 ดังนั้นเพื่อไม่ให้ตกเป็นเหยื่อ เอ็ตด้า จึงชี้ให้เห็น 6 กลโกงซื้อขายออนไลน์ เพื่อเตือนทุกคนจะไม่โดนหลอกลวงแบบนี้

ชวดหนี ไม่มีสินค้าส่งจริง

จากกระแสข่าวแก๊งแม่ค้าวัยทีน #phonebymint หลอกขายมือถือทางออนไลน์ โพสต์ภาพมือถือสวย ๆ ขายบนอินสตาแกรม โดยตั้งราคาถูก พร้อมสร้างข้อมูลรีวิวจากผู้ใช้งานเสมือนจริงเพื่อสร้างความน่าเชื่อถือ ทำให้เด็กนักเรียนวัย 14 ปี หลงกลโอนเงินสั่งซื้อสินค้า สุดท้าย แม่ค้าไม่ส่งสินค้าตามที่แจ้ง ส่งผลให้เด็กเครียดเส้นเลือดสมองแตกเสียชีวิต

ก่อนจะพบว่ามีผู้เสียหายจากแม่ค้าดังกล่าวปรากฏเพิ่มขึ้นนับร้อย ๆ ราย ซึ่งจากสถิติร้องเรียนมายังศูนย์ฯ 1212 เอง ปัญหาการสั่งซื้อสินค้าแล้วไม่ได้รับสินค้าก็มาเป็นอันดับ 1 ถึง 45% ดังนั้นก่อนตัดสินใจซื้อ แนะนำให้ตั้งข้อสังเกตในเรื่องการตั้งราคาที่ถูกเกินจริง เช็กข้อมูลชื่อผู้ขาย เบอร์โทรศัพท์ บัญชีธนาคารของผู้ขายจากเว็บไซต์ https://www.blacklistseller.com/ ว่าอยู่ในบัญชีดำคนโกงหรือไม่ รวมถึงลองนำชื่อร้านไปค้นหาบนแพลตฟอร์ม e-Commerce เช่น ช้อปปี้ (Shopee) ลาซาด้า (Lazada) ฯลฯ

สินค้าไม่ตรงปก

ปัญหานี้ศูนย์ฯ 1212 พบการร้องเรียนถึง 29% ในระยะ 8 เดือนแรกของปี 2564 อย่างไรก็ตาม เมื่อได้รับสินค้า แนะนำให้ถ่ายรูปและถ่ายวิดีโอเก็บไว้เป็นหลักฐานสำหรับร้องเรียนได้ ล่าสุด วงการพระเครื่อง และวงการต้นไม้ที่กำลังร้อนแรงก็มีการโกงบ่อยครั้ง แนะนำในส่วนการพิจารณาขนาดความสูงต้นไม้นั้น อาจให้ทางร้านช่วยถ่ายรูปต้นไม้โดยวางไว้ข้าง ๆ ขวดน้ำ หรือขอวิดีโอคอลเพื่อตรวจสอบต้นไม้และให้ได้รับสินค้าตรงปก

และก่อนโอนชำระเงินแนะให้เจ้าของร้านถ่ายรูปคู่กับสินค้า โดยถือบัตรประชาชนหรือกระดาษที่เขียนเลขที่บัญชีธนาคารมาให้ดูอีกครั้งเพื่อยืนยัน อย่างไรก็ตาม แนะนำให้ซื้อขายแบบนัดรับกับทางร้านจะดีกว่า และเลี่ยงการโอนเงินมัดจำก่อน

จ่ายซื้อแบรนด์เนมแท้ แต่ได้ของก๊อบ AAA

แม่ค้าหัวใสบนโลกออนไลน์ได้ โดยมักจะโพสต์รูปสินค้าแบรนด์เนมแท้ขายบนช่องทางออนไลน์ หลอกให้ลูกค้าหลงกล มั่นใจว่า ฉันซื้อของแท้จริง ๆ แต่สุดท้ายกลับได้สินค้าผิดกฎหมาย หรือสินค้าปลอมมาส่งที่บ้าน ดังนั้นแนะนำให้พิจารณาข้อมูลร้านค้าอย่างถี่ถ้วน ตรวจสอบรหัสสินค้า ใบรับประกันสินค้า ตรวจสอบบัญชีธนาคารก่อนโอน หรือติดต่อซื้อขายที่ร้านค้าทางการ (Official) ดีกว่า

หลอกให้เซ็นรับพัสดุผิดกฎหมาย

บางครั้งเหล่ามิจฉาชีพก็มากันเป็นทีม และใช้ความฮิตเรื่องการซื้อของออนไลน์ที่กลายเป็นวิถีปกติของคนยุค COVID-19 ไปเสียแล้ว มาลวงเหยื่อถึงหน้าบ้าน ล่าสุดทางไปรษณีย์ไทย ออกจดหมายแจ้งเตือน ระวังมิจฉาชีพตีเนียนเป็นผู้คนส่งของ หลอกให้เซ็นรับพัสดุที่อาจเป็นสิ่งของผิดกฎหมาย พร้อมจัดฉากเป็นตำรวจปลอมเข้าตรวจ ดังนั้นเมื่อเจอเหตุการณ์เช่นนี้ แนะให้ตั้งสติก่อน แล้วตรวจสอบให้มั่นใจว่าไม่ได้สั่งของ และห้ามรับสิ่งของที่ไม่ได้สั่งเด็ดขาด

รับหิ้วของ

การรับหิ้วของ หรือการมองหาคนมารับหิ้ว โดยยอมเสียเงินจ้างเพิ่มเล็กน้อยทดแทนการเสียค่ารถออกจากบ้านและความเสี่ยงเข้าไปในย่านชุมชนในยุคโควิด-19 ต้องระวัง ซึ่งก็ทำให้เกิดอาชีพใหม่ๆ นี้ขึ้นมา แต่ทั้งนี้เราจะเชื่อใจผู้มาสวมบทรับหิ้วได้อย่างไร ดังนั้นควรตรวจสอบประวัติผู้รับหิ้วให้ดี เลี่ยงการจ้างวานผู้ที่ไม่ได้รู้จักเป็นการส่วนตัวมารับหิ้วให้ หรือสั่งจากร้านโดยตรงจะดีกว่า

ตุ๋นขายแบบผ่อนชำระ

การซื้อขายแบบผ่อนชำระทางออนไลน์ โดยเฉพาะการซื้อสินค้าขนาดใหญ่ หรือราคาสูง เช่น ผ่อนโทรศัพท์มือถือ ผ่อนเครื่องใช้ไฟฟ้า ผ่อนเครื่องเพชรหรือทอง ผ่านบัตรเครดิต ก็ยังเป็นหนึ่งในตัวเลือกของผู้ซื้อสินค้าที่อาจต้องการรัดเข็มขัด ประหยัดเงิน หรือมีค่าใช้จ่ายเยอะในช่วงนั้น ๆ รวมถึงร้านค้าก็สามารถเพิ่มยอดขายได้เร็ว แต่ส่วนใหญ่จะต้องผ่อนให้ครบงวดแล้วร้านค้าจะดำเนินการจัดส่งสินค้ามาให้ผู้ซื้อ

ซึ่งจะรู้ได้อย่างไรว่าเราจะไม่โดนเชิดเงิน ชวดได้รับสินค้า ซึ่งกรณีเหล่านี้เกิดขึ้นบ่อยเช่นกัน ดังนั้นก่อนตัดสินใจซื้อขายแบบผ่อนชำระทางออนไลน์ ควรพิจารณาเอกสารสัญญาซื้อขายที่แจ้งรายละเอียดชัดเจน หรือถ้าซื้อขายผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ต่าง ๆ ควรเลือกร้านที่เป็นทางการ (Official) ดูรีวิวผู้ซื้อต่าง ๆ พร้อมตรวจสอบข้อมูลร้านและบัญชีผู้ขายอย่างรอบคอบ