ระดับนานาชาติ องค์กรระหว่างประเทศ ต่างแสดงความรัก และเทิดทูนพระเกียรติคุณของพระองค์ท่าน ด้วยเหตุผลที่ได้เห็นถึงพระราชกรณียกิจ และพระอัจฉริยะภาพของพระองค์อย่างเด่นชัด

รางวัลที่ยังความปลาบปลื้มต่อคนไทยเมื่อเร็วๆ นี้ ต้องระบุถึงรางวัลที่โคฟี อันนัน เลขาธิการสหประชาชาติ (ยูเอ็น) ทูลเกล้าฯ ถวายรางวัล “ความสำเร็จสูงสุด ด้านการพัฒนามนุษย์” (UNDP Human Development Lifetime Achievement Award) ของโครงการพัฒนาแห่งองค์การสหประชาชาติ แด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเมื่อวันที่ 26 พฤษภาคม 2549

อันนันได้กล่าวไว้ว่าองค์การสหประชาชาติให้ความสำคัญกับการพัฒนาคน โดยผ่านรายงานของสำนักงานโครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ (ยูเอ็นดีพี) ทั้งระดับโลกและระดับประเทศ ผ่านโครงการพัฒนาจาก 166 ประเทศ ดังนั้นการพัฒนาคนหมายถึงลำดับความสำคัญประชาชนเป็นอันดับแรก ไม่มีสิ่งอื่นใดอีกแล้วที่ยิ่งใหญ่ไปกว่าการพัฒนาคน ภายใต้แนวทางการพัฒนาคนของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

ทั้งนี้จากพระปฐมราชโองการ “เราจะครองแผ่นดินโดยธรรม เพื่อประโยชน์สุขแห่งมหาชนชาวสยาม” นับตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา พระองค์ได้ทรงอุทิศพระวรกาย และทรงงานมิรู้จักเหน็ดเหนื่อย เพื่อพัฒนาชีวิตให้ปวงชนชาวไทย โดยมิเลือกเชื้อชาติ วรรณะ และศาสนา จึงทรงได้รับการขนานนามจากชาวโลกว่า “ทรงเป็นพระมหากษัตริย์นักพัฒนา”

ในวันที่ 8 พฤษภาคม 2549 ที่ประชุมองค์การสหประชาชาติ มีการประชุมชาวพุทธนานาชาติ เนื่องในงานวันวิสาขบูชาโลก ประจำปี 2549 ไคชิโร มาตสุอุรา เลขาธิการองค์การศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ หรือยูเนสโก ยังได้กล่าวสุนทรพจน์ว่า อยากใช้โอกาสนี้เฉลิมฉลองพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ครองสิริราชสมบัติ 60 ปี ซึ่งตั้งแต่พระองค์ขึ้นครองราชย์ทรงสร้างความสามัคคีให้เกิดขึ้นบนความหลากหลายเชื้อชาติศาสนาในประเทศ

ที่ประชุมยังได้ยกตัวอย่างของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ซึ่งพระองค์มีโครงการในพระราชดำริกว่า 3,000 โครงการ เพื่อให้เป็นต้นแบบของการพัฒนาที่ยั่งยืน พร้อมทั้งยกย่องพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวให้เป็นต้นแบบของพระมหากษัตริย์ที่ประสบความสำเร็จในโลกปัจจุบัน

นอกเหนือจากนี้ผลงานประดิษฐ์ และพระอัจฉริยะภาพของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ด้านเทคโนโลยี วิทยาศาสตร์ ยังได้รับการสดุดี เทิดพระเกียรติจาก คณะกรรมการจัดงานบรัสเซลส์ ยูเรก้า (Brussels Eureka) โดย The Belgian Chamber of Inventors ซึ่งเป็นสมาคมส่งเสริมและคุ้มครองนักประดิษฐ์ของราชอาณาจักรเบลเยียม ที่มีอายุเก่าแก่ที่สุดในยุโรป ทูลเกล้าฯ รางวัลในปี 2543 และ 2544

ในปี 2544 ได้รับทูลเกล้าฯ รางวัลจาก 3 โครงการ ตามที่สภาวิจัยแห่งชาติได้จัดแสดงผลงานตามโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว คือ ผลงานเรื่องทฤษฎีใหม่ (The New Theory) ผลงานเรื่องน้ำมันไบโอดีเซล สูตรสกัดจากน้ำมันปาล์ม (Palm Oil Formula) และผลงานเรื่องฝนหลวง (Royal Rain Making)

โดยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้รับการทูลเกล้าฯ ถวายรางวัลถึง 5 รางวัล คือ

1. รางวัล D’Un Concept Nouveau de Development de la Thailande พร้อมถ้วยรางวัลทำด้วยเงิน

2. รางวัล Gold medal with mention หรือรางวัลสรรเสริญพระอัจฉริยภาพแห่งการใช้เทคโนโลยีอย่างมีประสิทธิภาพ พร้อมประกาศเกียรติคุณเทิดพระเกียรติให้แก่ผลงานประดิษฐ์คิดค้น โครงการน้ำมันไบโอดีเซล สูตรสกัดจากน้ำมันปาล์ม

3. รางวัล Gold medal with mention หรือรางวัลสรรเสริญพระอัจฉริยภาพแห่งการใช้เทคโนโลยีอย่างมีประสิทธิภาพ พร้อมประกาศเกียรติคุณเทิดพระเกียรติให้กับผลงานประดิษฐ์คิดค้นโครงการทฤษฎีใหม่

4. รางวัล Gold medal with mention หรือรางวัลสรรเสริญพระอัจฉริยภาพแห่งการใช้เทคโนโลยีอย่างมีประสิทธิภาพ พร้อมประกาศเกียรติคุณเทิดพระเกียรติให้กับผลงานประดิษฐ์คิดค้นโครงการฝนหลวง

5. ถ้วยรางวัล SPECIAL PRIX for His Majesty The King of Thailand พร้อมประกาศนียบัตร มอบให้ผลงานประดิษฐ์คิดค้นทฤษฎีใหม่ ปาล์มน้ำมัน ฝนหลวง และประกาศนียบัตร Honored Member of BACCI โดยเป็นรางวัลจาก Bulgarina American Chamber of Commercial and Industry (BACCI)

ก่อนหน้านั้นในปี พ.ศ. 2543 สภาวิจัยแห่งชาติ ได้นำผลงาน “เครื่องกลเติมอากาศที่ผิวน้ำหมุนช้าแบบทุ่นลอย” หรือ “กังหันน้ำชัยพัฒนา” ในพระองค์เข้าประกวดในสิ่งประดิษฐ์ประเภทที่ 1 เกี่ยวกับการควบคุมมลพิษและสิ่งแวดล้อม (Pollution Control – Environment) ปรากฏว่า ได้รับการยกย่องจากคณะกรรมการจัดงานว่าเป็นผลงานที่ทรงคุณค่าและมีประโยชน์อย่างยิ่งในการบำบัดน้ำเสีย ทรงได้รับทูลเกล้าฯ ถวายรางวัลรวมทั้งสิ้น 5 รางวัล คือ

1. เหรียญรางวัล Prix OMPI (Organisation Mondiale De La Propriete Intelietuelle) หรือรางวัลสิ่งประดิษฐ์ดีเด่นระดับโลก พร้อมประกาศนียบัตร และเงินรางวัลจำนวน 2,000 เหรียญดอลลาร์สหรัฐ

2. เหรียญรางวัล Gold Medal with Mention หรือรางวัลสรรเสริญพระอัจฉริยภาพแห่งการใช้เทคโนโลยีอย่างมีประสิทธิภาพ และประกาศนียบัตรเกียรตินิยมจากบรัสเซลส์ ยูเรก้า ประจำปี พ.ศ. 2543

3. ถ้วยรางวัล Grand Prix International (International Grand Prize) หรือรางวัลผลงานประดิษฐ์ดีเด่นสูงสุด

4. ถ้วยรางวัล Minister J.CHABERT (Minister of Economy of Brussels Capital Region) หรือรางวัลผลงานสิ่งประดิษฐ์ดีเด่น

และ 5.ถ้วยรางวัล Yugosiavia หรือรางวัลสรรเสริญพระอัจฉริยภาพด้านการประดิษฐ์

พระบิดาแห่งการประดิษฐ์ไทย

ล่าสุดเมื่อวันที่ 21 พฤศจิกายน 2549 คณะรัฐมนตรีเห็นชอบการทูลเกล้าฯ ถวายพระราชสมัญญา “พระบิดาแห่งการประดิษฐ์ไทย” แด่ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ตามที่สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (สกว.) เสนอ โดย กำหนดให้วันที่ 2 ก.พ. ของทุกปีเป็นวันนักประดิษฐ์ เพื่อเฉลิมพระเกียรติแด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในการที่ได้ทรงประดิษฐ์คิดค้นเครื่องกลเติมอากาศที่ผิวน้ำหมุนช้าแบบทุ่นลอย หรือกังหันน้ำชัยพัฒนา และทรงได้รับทูลเกล้าฯ ถวายสิทธิบัตรการประดิษฐ์

ข้อมูลจาก : นิตยสาร POSITIONING ฉบับเดือนธันวาคม 2549

“ไทม์“ นิตยสารที่ทรงอิทธิของโลก ได้เทิดทูนในหลวงของเรา ในโอกาสก่อตั้งนิตยสารมาครบ 60 ปี ในฉบับวันที่ 13 พฤศจิกายน 2549 โดยรวบรวมวีรบุรุษแห่งเอเชีย ในหัวข้อ “60 Years of Asian Heroes” โดยยกย่องบุคคลสำคัญของเอเชีย 64 คน ใน 5 บทบาท คือ ผู้สร้างชาติ ศิลปินและนักคิด ผู้นำด้านธุรกิจ นักกีฬาและนักผจญภัย และผู้ที่เป็นแรงบันดาลใจ

“ไทม์” ได้สดุดีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในบทบาทของผู้ที่เป็นแรงบันดาลใจ (Inspirations)โดยทรงเป็นกษัตริย์ที่ครองราชย์ยาวนานที่สุดในโลก ทรงใช้พระบารมีแห่งราชธรรมชี้นำประเทศไทยผ่านพ้นวิกฤตหลายครั้ง ในช่วง 60 กว่าปีที่ผ่านมา ทรงพิสูจน์ให้เป็นที่ประจักษ์จากโครงการพระราชดำริกว่า 3,000 โครงการที่ช่วยเหลือประชาชนที่ยากจนให้มีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น ทรงช่วยเหลือเขตชนบทห่างไกล แม้ว่าเขตนั้นจะเป็นเขตของผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์ก็ตาม

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงเป็นศูนย์รวมจิตใจของคนไทยทั้งประเทศ โดยเฉพาะเมื่อเกิดวิกฤตการณ์ทางการเมือง โดยเฉพาะเหตุการณ์ตุลาคม ปี ค.ศ.1973 (พ.ศ. 2516) และพฤษภาทมิฬ ค.ศ. 1992 (พ.ศ. 2535) จนถึงการรัฐประหารล่าสุดเมื่อวันที่ 19 กันยายน 2549 ชาวไทยยังเชื่อมั่นในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ว่าจะทรงเป็นที่ยึดใหม่ให้คณะปฏิรูปคืนอำนาจอธิปไตยให้กับประชาชนตามที่ได้ให้สัตย์ปฏิญาณไว้กับพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทั้งหมดเป็นการแก้ไขปัญหาของประเทศไทย โดยอาศัยพระบารมีของพระองค์

พระองค์ยังทรงแนะนำอย่างเงียบๆ และบางครั้งทรงชี้แนะอย่างเปิดเผย เพื่อเน้นให้รัฐบาลคำนึงถึงผลประโยชน์สาธารณะเป็นอันดับแรก

บทความของไทม์ยังระบุด้วยว่าพระองค์ทรงดำรงสถานะอันสูงส่งเป็นที่เคารพรักได้ตลอด 60 ปีที่ทรงครองราชย์ ในขณะที่ประเทศต่างๆ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ต่างล้มเลิกระบอบกษัตริย์ บางประเทศกษัตริย์และเจ้าชายถูกลดทอนพระราชอำนาจ หรือบางราชวงศ์ถูกขับให้ลี้ภัย หรือถูกประหาร ตรงกันข้ามกับพระราชสถานะของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวของไทยที่ได้รับการยกย่องอย่างสูงและต่อเนื่อง

“ไทม์” ยังสดุดีพระองค์ท่านด้วยว่า เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จขึ้นครองราชสมบัติเป็นยุวกษัตริย์ของไทย ที่มีพระชนมายุเพียง 18 ชันษา ต่อจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดลฯ ที่สวรรคตอย่างกะทันหัน สื่อหลายสำนักรวมทั้งไทม์ นิตยสารที่เพิ่งเปิดตัวในเอเชียขณะนั้น ก็ได้ตั้งคำถามว่า พระองค์จะสามารถปกครองบ้านเมืองท่ามกลางมรสุมทางการเมือง และความลี้ลับในเหตุการณ์ที่เกิดได้หรือไม่ แต่บัดนี้ทรงพิสูจน์ให้เป็นที่ประจักษ์แล้ว”

ข้อมูลจาก : นิตยสาร POSITIONING ฉบับเดือนธันวาคม 2549

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงเป็นที่เคารพรักของปวงชนชาวไทย ทรงใช้ทศพิธราชธรรมของพระองค์นำประเทศไทยผ่านวิกฤตการณ์มาหลายครั้ง พระองค์ทรงทำให้สถาบันกษัตริย์ของไทยดำรงอยู่ได้มานานถึง 60 ปี

พระองค์ทรงจัดตั้งโครงการส่วนพระองค์ 3,000 โครงการ เพื่อช่วยเหลือคนยากจน ในช่วงเวลาที่ประเทศชาติเกิดวิกฤต อันเนื่องมาจากเหตุการณ์เดือนตุลาคม 2516 และพฤษภาทมิฬ 2535 ที่ประเทศไทยเกิดความวุ่นวาย พระองค์ทรงใช้ทศพิธราชธรรมยุติการนองเลือด รวมถึงกลุ่มทหารยึดอำนาจและให้สัญญาว่าจะทำให้ระบอบประชาธิปไตยยุติธรรมและแข็งแกร่งขึ้น ประชาชนชาวไทยยังทรงเชื่อว่าพระบารมีของพระองค์จะทำให้คณะทหารรักษาสัญญานี้

ด้วยทศพิศราชธรรมเหล่านี้เอง ทำให้พระองค์ได้รับยกย่องในระดับเวทีสากล ล่าสุดนิตยสารระดับโลก “ไทม์เอเชีย” ยกย่องให้เป็นหนึ่งใน “วีระบุรุษแห่งเอเชีย” สาขาผู้เป็นแรงบันดาลใจ เพื่อฉลองวาระ 60 ปีของนิตยสาร

ก่อนหน้านี้ ในปี 2509 นิตยสาร Time ได้เชิญพระบรมฉายาลักษณ์ลงพิมพ์บนหน้าปก และลงบทความ ยกย่องพระปรีชาสามารถของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในการทรงประสานกับทหาร และสร้างความสมดุลระหว่างอำนาจทั้งสองได้ในแบบของไทยเอง ซึ่งทำให้เกิดความราบรื่นในการปกครองประเทศของรัฐบาล

ในช่วงเวลาที่ประเทศเพื่อนบ้านรอบข้างของไทย (ในปี 2509) กำลังเผชิญกับภัยคุกคามจากคอมมิวนิสต์ ความยากจน ความทุกข์ยาก ความไม่รู้หนังสือ การปกครองที่ล้มเหลว และการล่มสลายของความรู้สึกของการเป็นชาติ

แต่ประเทศไทยกลับโดดเด่นอยู่เหนือปัญหาทั้งปวง ขณะที่ชาติเพื่อนบ้านที่รายล้อมไทยกำลังเผชิญอยู่

Time ระบุว่า สิ่งที่หายากยิ่งกว่า และมีค่ายิ่งไปกว่า และไทยก็มีเช่นกัน คือ ความรู้สึกที่คนไทยรู้สึกว่าตนเป็นคนไทย และเป็นของประเทศไทย ซึ่งเป็นสิ่งที่เกิดจากพระปรีชาสามารถของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่ภูมิพลอดุลยเดช

ในปี 2542 นิตยสาร Time ก็ได้ลงบทความถึงการที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ผู้ทรงใช้เวลาตลอด 53 ปี (ขณะนั้นเป็นปี 2542) ของการครองราชย์ ในการทรงพยายามจะสร้างความสมดุล ระหว่างด้านที่สดใสกับด้านมืดของประเทศไทย

ข้อมูลจาก : นิตยสาร POSITIONING ฉบับเดือนธันวาคม 2549

ถอดความจากนิตยสาร TIME ฉบับประจำวันที่ 27 พฤษภาคม 2509

ในช่วงเวลาที่ประเทศเพื่อนบ้านรอบข้างของไทย (ในปี 2509) กำลังเผชิญกับภัยคุกคามจากคอมมิวนิสต์ ความยากจน ความทุกข์ยาก ความไม่รู้หนังสือ การปกครองที่ล้มเหลว และการล่มสลายของความรู้สึกของการเป็นชาติ

แต่ประเทศไทยกลับโดดเด่นอยู่เหนือปัญหาทั้งปวง ที่ชาติเพื่อนบ้านที่รายล้อมไทย กำลังเผชิญอยู่

เพราะไทยมีสิ่งที่หายากและมีค่า นั่นคือ เสถียรภาพทางการเมือง แต่สิ่งที่หายากยิ่งกว่า และมีค่ายิ่งไปกว่า และไทยก็มีเช่นกัน คือ ความรู้สึกที่คนไทยรู้สึกว่าตนเป็นคนไทย และเป็นของประเทศไทย ซึ่งเป็นสิ่งที่เกิดจากพระปรีชาสามารถของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่ภูมิพลอดุลยเดช

ถึงแม้ว่าอำนาจของกษัตริย์ไทยตามระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ จะสิ้นสุดลงด้วยฝีมือของทหาร จากการปฏิรูปการปกครองแผ่นปี 2475 และหลังจากนั้น ไทยก็มีผู้นำประเทศที่มาจากกองทัพหลายต่อหลายคน ซึ่งน่าจะทำให้กษัตริย์และทหารของไทย เป็นเหมือนขั้วอำนาจที่อยู่ตรงข้ามและขัดแย้งกัน

แต่พระมหากษัตริย์กษัตริย์ของไทยกลับทรงมีพระปรีชาสามารถอย่างยิ่ง ในการทรงประสานกับทหาร และสร้างความสมดุลระหว่างอำนาจทั้งสองได้ในแบบของไทยเอง ซึ่งทำให้เกิดความราบรื่นในการปกครองประเทศของรัฐบาล

ความรู้สึกของการเป็นชาติของคนไทยนี้ ส่วนหนึ่งเป็นผลมาจากการที่ไทยไม่เคยตกเป็นอาณานิคมของใครติดต่อกันเกือบ 7 ศตวรรษ ซึ่งต่างจากชาติเพื่อนบ้านที่รายล้อมอยู่ แต่ที่สำคัญ เป็นเพราะการที่ไทยมีสถาบันพระมหากษัตริย์ และฐานะของพระมหากษัตริย์ไทย ได้รับการตอกย้ำด้วยความเชื่อในเชิงเทววิทยาของศาสนาพุทธ ซึ่งยกย่องกษัตริย์เป็นสมมติเทพ และเชื่อว่า ทรงมีบุญญาธิการและพระบารมีเหลือล้น ที่สั่งสมมาแต่อดีตชาติ จึงทรงเป็นที่เคารพเทิดทูนและสักการะบูชาของคนไทยทั้งปวง

ในยุคที่สถาบันกษัตริย์ในโลกนี้ ดูเหมือนจะกลายเป็นสิ่งที่ล้าสมัยไปแล้ว และพระปรีชาสามารถของกษัตริย์ก็ได้ถูกลืมเลือนไป แต่ประเทศไทยกลับโชคดี และเป็นโชคดีของโลกเสรีด้วย ที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชของไทย ไม่ได้ทรงเพียงตั้งพระทัยที่จะทรงเป็นกษัตริย์ที่ดีเท่านั้น หากแต่ยังทรงถือเป็นพระราชภาระ ที่จะทรงหล่อหลอมประเทศไทยขึ้นใหม่ ซึ่งไทยจัดเป็นประเทศที่เพิ่งจะเกิดใหม่ในสมัยนั้น

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ทรงเป็นพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 9 แห่งราชวงศ์จักรี ซึ่งมีอายุยืนยาวมา 184 ปีแล้ว (เมื่อปี 2509) ทรงเป็นกษัตริย์พระองค์แรกในโลก ที่ประสูติในสหรัฐ ที่โรงพยาบาล Cambridge มลรัฐ Massachusettes โดยทรงพระราชสมภพเมื่อวันที่ 5 ธันวาคมปี 2470 ในขณะที่พระบรมราชชนก คือเจ้าฟ้ามหิดล ซึ่งเป็นพระยศในขณะนั้น ทรงศึกษาทางการแพทย์อยู่ที่มหาวิทยาลัย Harvard

ชีวิตในวัยทรงพระเยาว์ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงใช้ชีวิตในบรรยากาศของชานเมืองใน Brookline รัฐ Massachusetts หลังจากพระบรมราชชนกเสด็จสวรรคตในเวลา 2 ปีต่อมา สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี สมเด็จพระราชชนนี ได้ทรงนำพระราชโอรสธิดาทั้ง 3 พระองค์ เสด็จนิวัติประเทศไทย

แต่หลังจากเกิดการปฏิรูปการปกครองปี 2475 สมเด็จศรีนครินทราบรมราชชนนีได้ทรงอพยพพระราชโอรสและพระราชธิดา เสด็จฯ ออกห่างจากความไม่แน่นอนในประเทศไทย ไปประทับยังเมืองโลซาน สวิตเซอร์แลนด์ ที่ซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้ทรงเติบใหญ่และทรงศึกษาที่โรงเรียน Ecole Nouvelle de Chailly โดยทรงศึกษาทั้งภาษาอังกฤษ ฝรั่งเศส และเยอรมัน

ในปี 2488 เมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล ทรงมีพระชนมายุเพียง 20 พรรษา ได้เสด็จกลับประเทศไทย เพื่อทรงรับสถาปนาเป็นพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 8 แห่งราชวงศ์จักรี หลังจากที่พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 7 ทรงสละราชสมบัติ

แต่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดลเสด็จสวรรคต หลังจากทรงครองราชย์ได้เพียง 6 เดือน ดังนั้น พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ซึ่งทรงเป็นพระอนุชา และขณะนั้นทรงมีพระชนมายุเพียง 18 พรรษา ทั้งยังทรงเป็นน้องเล็กของครอบครัว ที่ยังทรงโปรดปรานความสนุกสนามตามประสาวัยรุ่น จึงกลับต้องทรงขึ้นครองราชย์ เป็นพระมหากษัตริย์พระองค์ใหม่ของไทย สืบต่อจากพระเชษฐา

การที่ทรงใช้ชีวิตวัยรุ่นอยู่ในยุโรป ทำให้พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชทรงโปรดปรานดนตรีแจ๊ซ ภาพยนตร์เขย่าขวัญของ Hitchcock และทรงโปรดปรานความเร็วของการขับรถ ซึ่งครั้งหนึ่งเคยทรงประสบอุบัติเหตุทางรถยนต์ บนถนนสายหนึ่งในสวิตเซอร์แลนด์ และเกือบต้องสูญเสียพระเนตรข้างหนึ่ง

พระองค์เคยทรงศึกษาด้านวิทยาศาสตร์ ก่อนที่จะเสด็จฯ ขึ้นครองราชย์ในปี 2489 หลังจากเสด็จฯ ขึ้นครองราชย์แล้ว ได้เสด็จฯ กลับไปยังสวิตเซอร์แลนด์ เพื่อทรงศึกษาต่อให้จบ แต่ได้ทรงเปลี่ยนสายจากวิทยาศาสตร์ไปเป็นกฎหมาย แต่ก็ไม่ได้ทรงละทิ้งสิ่งที่ทรงโปรดปราน อย่างเช่นการถ่ายภาพ ดนตรี และรถยนต์ ทรงสามารถเล่นเครื่องดนตรีได้ทั้งกลอง เครื่องเป่าและเปียโน และยังทรงพระราชนิพนธ์เพลงเต้นรำ ทั้งในแบบเพลงสากลและเพลงไทย

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้ทรงพบกับหม่อมราชวงศ์สิริกิติ์เป็นครั้งแรกที่กรุงปารีส ในขณะที่หม่อมราชวงศ์สิริกิติ์มีอายุเพียง 14 ปี และพระบิดาทรงเป็นเอกอัครราชทูตไทยที่กรุงปารีส หม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ก็โปรดปรานดนตรีเช่นเดียวกับพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

เมื่อเสด็จฯ กลับไปยุโรปหลังจากที่ทรงขึ้นครองราชย์แล้ว พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้ทรงสานต่อความสัมพันธ์กับหม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ผู้ทรงสิริโฉมงดงาม และทั้งสองพระองค์ทรงอภิเษกสมรสในเดือนเมษายนปี 2493 หนึ่งเดือนก่อนที่มีพระราชพิธีราชาภิเษกพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอย่างเป็นทางการ

การครองราชย์ในช่วงต้นรัชกาล ผ่านไปอย่างเงียบสงบ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ ต่างทรงโปรดการเขียนภาพ และภาพเขียนฝีพระหัตถ์บางภาพถูกอัญเชิญไปประดับในพระราชวังสวนจิตรลดา

นอกจากนี้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวยังทรงใช้เวลาในช่วงต้นรัชกาลนี้ ฝึกฝนทักษะการเล่นแซ็กโซโฟน และพระปรีชาสามารถในด้านการพระราชนิพนธ์เพลง ซึ่งทรงมีพรสวรรค์อยู่แล้ว จนถึงขั้นสมบูรณ์ที่สุด และเพลงพระราชนิพนธ์ Blue Night ได้ถูกอัญเชิญไปประกอบละคร Broadway เรื่อง Peep Show ของ Mike Todd ซึ่งแสดงในปี 2493

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงปฏิบัติตามโบราณราชประเพณี โดยทรงออกผนวชในปีที่ 10 ของรัชกาลของพระองค์ และทรงออกรับบิณฑบาตในตอนรุ่งสาง เช่นเดียวกับพระสงฆ์ทั่วไป

บททดสอบพระปรีชาสามารถในฐานะพระมหากษัตริย์ของไทยบทแรก ที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงเผชิญ เกิดขึ้นในปี 2500 เมื่อจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ได้เข้ายึดอำนาจการปกครอง และขึ้นเป็นนายกรัฐมนตรี พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่ทรงมีท่าทีสนับสนุนจอมพลสฤษดิ์ ซึ่งทำให้จอมพลสฤษดิ์ซาบซึ้งในพระมหากรุณาธิคุณ และท่านยังพบว่า พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวแม้จะยังทรงพระเยาว์ แต่ทรงมีพระสติปัญญาและพระปรีชาสามารถ มากเกินกว่าที่จะทรงเป็นเพียงพระประมุขในเชิงสัญลักษณ์เท่านั้น

เมื่อศาลโลกตัดสินให้เขาพระวิหารตกเป็นสิทธิ์ของกัมพูชา จอมพลสฤษดิ์มีทีท่าที่จะไม่ยอมส่งมอบเขาพระวิหารให้แก่กัมพูชา แต่เมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำรัสว่า คำตัดสินของศาลโลกควรได้รับการเคารพ จอมพลสฤษดิ์ก็เชื่อฟังพระองค์แต่โดยดี

ในช่วงเวลาแห่งการปกครองประเทศไทยของจอมพลสฤษดิ์ ท่านได้ทำงานใกล้ชิดเบื้องพระยุคลบาทพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในการวางแผนพัฒนาเศรษฐกิจของไทยให้เจริญรุ่งเรือง และมีการจัดทำโครงการพัฒนามากมายในภาคตะวันออกเฉียงเหนือหรือภาคอีสาน ซึ่งกำลังถูกภัยคอมมิวนิสต์คุกคามอย่างหนักในขณะนั้น

“ไทม์” ตั้งข้อสังเกตว่า ในขณะที่จอมพลสฤษดิ์มีภรรยามากมาย แต่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวกลับทรงเคร่งครัดในแนวทางของการมีคู่เพียงคนเดียว และทรงมีสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถเพียงพระองค์เดียวเท่านั้น ซึ่งนอกจากจะตรงข้ามกับจอมพลสฤษดิ์แล้ว ยังอาจนับได้ว่าเป็นเรื่องที่เหลือเชื่อ สำหรับพระมหากษัตริย์ของไทย ซึ่งเคยทรงมีพระมเหสีและพระชายาหลายพระองค์ นอกจากนี้พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวยังทรงเป็นพุทศาสนิกชนที่ทรงประพฤติปฏิบัติตามหลักพุทธศาสนาอย่างเคร่งครัด

ในสมัยที่จอมพลถนอม กิตติขจรเป็นนายกรัฐมนตรีต่อจากจอมพลสฤษดิ์ “ไทม์” พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าฯ ต่างทรงอุทิศพระองค์ปฏิบัติพระราชกรณียกิจนานัปการ ที่ล้วนเกี่ยวข้องกับวิถีชีวิต ความเป็นอยู่และความเจริญรุ่งเรืองก้าวหน้าของคนไทย และทรงใช้โอกาสทุกโอกาสที่มี ในการแสดงพระองค์ในฐานะที่ทรงเป็นพระประมุขของประเทศไทย เพื่อให้โลกได้รู้จักประเทศไทยและความก้าวหน้าในด้านต่างๆ ของไทย ไม่ว่าจะเป็นการเสด็จฯ เปิดเขื่อนใหม่หรือทางหลวงสายใหม่ การที่ทรงเข้าร่วมในพระราชพิธีแรกนาขวัญ ซึ่งเป็นพิธีที่ปฏิบัติสืบต่อกันมาแต่โบราณ หรือทรงรับการถวายช้างเผือก

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงใช้ทุกโอกาสเหล่านี้ ในการเน้นย้ำให้เห็นถึงมรดกทางวัฒนธรรม ที่มีอยู่อย่างล้นเหลือของไทย และเพื่อแสดงเห็นถึงความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันของคนไทยทั้งชาติ จึงไม่แปลกเลย ที่คนไทยทุกบ้านล้วนมีพระบรมฉายาลักษณ์ของพระองค์ไว้เทิดทูนบูชา

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ ทรงพระวิริยะอุตสาหะอย่างยิ่งในการสร้างชาติให้เป็นหนึ่งเดียว โดยทั้งสองพระองค์เสด็จฯ ไปทรงเยี่ยมราษฎรในท้องถิ่นทุรกันดารอันห่างไกลของประเทศไทยอยู่มิได้ขาด พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่โปรดทรงขับรถจี๊ปส่วนพระองค์ โดยมีสมเด็จพระนางเจ้าฯ ตามเสด็จฯ โดยทรงมีห่อพระกระยาหารกลางวันของทั้งสองพระองค์ อยู่ในกระเป๋าที่ทรงสะพายอยู่บนพระปฤษฎางค์

และในการเสด็จฯ ท้องถิ่นทุรกันดารเพื่อทรงเยี่ยมราษฎรนี้ “ไทม์” รายงานว่า สมเด็จพระนางเจ้าฯ คงจะทรงเป็นสมเด็จพระราชินีผู้ทรงพระสิริโฉม เพียงไม่กี่พระองค์ในโลกนี้ ที่ทรงฉลองพระองค์อย่างง่ายๆ และทรงฉลองพระบาทรองเท้าผ้าใบยาง ได้อย่างสวยงามและน่ารัก โดยที่ยังทรงสามารถติดอยู่ในอันดับสตรีผู้แต่งกายดีเด่นของโลก อย่างไม่เปลี่ยนแปลง

ในการเสด็จฯ เยือนพสกนิกรในท้องถิ่นทุรกันดารครั้งหนึ่ง ทั้ง 2 พระองค์ต้องทรงพระดำเนินเป็นระยะทางหลายกิโลเมตรระหว่างหมู่บ้านต่อหมู่บ้าน เพื่อทรงนำอาหารและยาไปพระราชทานต่อชาวไทยภูเขาเผ่าต่างๆ ที่ปลูกฝิ่นเป็นอาชีพหลัก และมักตกเป็นเป้าหมายการครอบงำของคอมมิวนิสต์ แต่การเสด็จฯ เยือนราษฎรชาวไทยภูเขา ได้ทรงทำให้หัวหน้าเผ่าชาวเขาเหล่านั้น รู้สึกซาบซึ้งในพระมหากรุณาธิคุณเป็นล้นพ้น และเทิดทูนเหรียญเงินพระราชทานเหรียญเล็กๆ ที่ได้รับพระราชทานจากพระหัตถ์ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าฯ ว่าเป็นสิ่งที่สูงค่ายิ่งกว่าสิ่งอื่นใด และรู้สึกภาคภูมิใจว่า ตัวเองก็เป็นคนไทยคนหนึ่ง

ในยามว่างจากพระราชกรณียกิจที่แสนหนักหน่วงนี้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงโปรดงานอดิเรกที่หนักหน่วงไม่แพ้พระราชกรณียกิจ ทรงสร้างเรือใบขนาดยาว 13 ฟุต ซึ่งทรงแล่นมันไปทั่วอ่าวไทย โดยใช้เวลาถึง 16 ชั่วโมง นอกจากนี้ยังทรงประดิษฐ์คิดค้นเครื่องมอเตอร์เรือด้วยพระองค์เอง รวมทั้งทรงต่อเครื่องเฮลิคอปเตอร์ด้วย

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเคยตรัสว่า “ความแข็งแกร่งของไทยอยู่ที่ความรู้สึกรักชาติของคนไทย” และบรรดาผู้นำการเมืองของไทย (ในขณะนั้น) ก็ตระหนักแน่แก่ใจดีว่า พระมหากษัตริย์หนุ่มพระองค์นี้ เปรียบประดุจสมบัติที่ยิ่งใหญ่ที่สุด ทั้งของคนไทยและของประเทศไทย***

ข้อมูลจาก : นิตยสาร POSITIONING ฉบับเดือนธันวาคม 2549