ที่ผ่านมา มีหลายองค์กรที่ประกาศลดคนงาน โดยระบุว่าจะหันไปใช้ AI แทน อาทิ

• Accenture บริษัทที่ปรึกษาด้านเทคโนโลยี ประกาศเมื่อเดือนที่ผ่านมาว่า บริษัทมีแผนปรับโครงสร้าง หากใครไม่ ฝึกฝนทักษะใหม่ด้าน AI อาจไม่ได้ไปต่อ
• Lufthansa สายการบินสัญชาติเยอรมัน ก็ประกาศ ลดตำแหน่งงาน 4,000 ตำแหน่งภายในปี 2030 โดยจะใช้ AI เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการทำงาน
• Salesforce ก็ปลดพนักงานฝ่ายสนับสนุนลูกค้า 4,000 ตำแหน่งในเดือนกันยายน โดยอ้างว่า AI สามารถทำงานได้ถึง 50% ของงานทั้งหมด
•  Klarna บริษัท Fintech ได้ ลดพนักงานลง 40% เนื่องจากมีการนำเครื่องมือ AI มาใช้ในองค์กรอย่างจริงจัง
• Duolingo แพลตฟอร์มสอนภาษา ก็ระบุว่าจะ ลดการพึ่งพาพนักงานสัญญาจ้าง (contractors) ลง และใช้ AI มาเติมเต็มช่องว่างแทน

AI เป็นแค่แพะรับบาป

Fabian Stephany ผู้ช่วยศาสตราจารย์ด้าน AI และการทำงานจากสถาบัน Oxford Internet Institute กล่าวว่า การลดพนักงานอาจมี เบื้องลึกเบื้องหลัง มากกว่าที่เห็น โดยเขามองว่า บริษัทต่าง ๆ สามารถใช้ AI เพื่อแสดงให้เห็นว่าตนเองเป็นผู้นำด้านนวัตกรรมและยังคงสามารถแข่งขันได้ ขณะเดียวกันก็ ปกปิดเหตุผลที่แท้จริงของการปลดพนักงาน โดยตอนนี้บริษัทต่าง ๆ อาจกำลังใช้ AI เป็น แพะรับบาป เพื่อรองรับการตัดสินใจทางธุรกิจที่ยากลำบากอย่างเช่น การปลดพนักงาน

“ผมค่อนข้างสงสัยว่าการเลิกจ้างที่เราเห็นในปัจจุบันนี้ เกิดจากประสิทธิภาพที่เพิ่มขึ้นจริงหรือไม่ แต่มันเหมือนกับการฉายภาพไปยัง AI ในแง่ที่ว่า เราสามารถใช้ AI เป็นข้ออ้างที่ดีในการปลดคนได้”

การจ้างงานเกินขนาดหลังยุค COVID-19

Stephany ชี้ว่าอาจมีเหตุผลอื่นมากมายที่ทำให้บริษัทต้องลดจำนวนพนักงานลง โดยเฉพาะบริษัทที่เติบโตอย่างรวดเร็วในช่วงการแพร่ระบาดของ COVID-19 เช่น Duolingo หรือ Klarna ซึ่งมีการ จ้างงานเกินขนาด (overhiring) ในช่วงนั้น ดังนั้น การเลิกจ้างในปัจจุบันจึงอาจเป็นเพียงการปลดคนที่ไม่สามารถสร้างมุมมองระยะยาวที่ยั่งยืนได้

“แทนที่จะยอมรับว่า เราคำนวณพลาดไปเมื่อสองสามปีก่อน พวกเขาสามารถใช้ AI เป็นแพะรับบาปและบอกว่า มันเป็นเพราะ AI ต่างหาก”

ด้าน Jean-Christophe Bouglé ผู้ก่อตั้ง Authentic.ly ก็มีความเห็นคล้ายกัน โดยระบุในโพสต์บน LinkedIn ว่า การนำ AI มาใช้นั้นเป็นไป ช้ากว่าที่กล่าวอ้างไว้มาก และในองค์กรขนาดใหญ่ แทบจะไม่มีอะไรเกิดขึ้น กับโครงการ AI เลย บางโครงการยังถูกยกเลิกเนื่องจาก ต้นทุน หรือ ข้อกังวลด้านความปลอดภัย

“ขณะเดียวกัน ก็มีการประกาศแผนปลดพนักงานครั้งใหญ่ เพราะ AI ดูเหมือนว่าจะเป็นข้ออ้างใหญ่ในบริบทที่เศรษฐกิจในหลายประเทศกำลังชะลอตัว”

ข้ออ้างที่ยิ่งทำให้คนกลัว

Jasmine Escalera ผู้เชี่ยวชาญด้านอาชีพ กล่าวว่า การที่ใช้ AI มาเป็นข้ออ้างในการลดคน อาจจะยิ่งทำให้ เพิ่มความกลัว AI เนื่องจากพนักงานทั่วโลกกังวลว่างานของพวกเขาจะถูกแทนที่ ดังนั้น บริษัทใหญ่ ๆ ต้องมีความรับผิดชอบมากขึ้น เพราะพวกเขากำลังกำหนดบรรทัดฐานสำหรับการตัดสินใจทางธุรกิจ

“เรารู้อยู่แล้วว่าพนักงานกลัว เพราะบริษัทไม่ได้ซื่อสัตย์ เปิดเผย หรือสื่อสารอย่างชัดเจนว่ากำลังจะนำ AI มาใช้ในรูปแบบใด และเมื่อบริษัทประกาศอย่างเปิดเผยว่า เรากำลังจะปลดคนเพราะ AI’ ก็ยิ่งเติมเชื้อไฟให้เกิดความตื่นตระหนก”

ทั้งนี้ มีรายงานของ The Budget Lab ที่มหาวิทยาลัยเยล และงานวิจัยของนักเศรษฐศาสตร์ New York Fed แสดงให้เห็นว่า ตลาดแรงงานสหรัฐฯ ได้รับผลกระทบจาก AI น้อยมาก นับตั้งแต่มีการเปิดตัว ChatGPT ในปี 2022

โดยบริษัทด้าน งานบริการ มีการใช้งาน AI เพิ่มขึ้นจาก 25% เป็น 40% ในปีนี้ ขณะที่บริษัทในกลุ่มอุตสาหกรรม การผลิต มีการใช้งาน AI เพิ่มขึ้นจาก 16% เป็น 26% แต่มีเพียง 1% ของบริษัทบริการเท่านั้นที่รายงานว่า AI เป็นสาเหตุของการปลดคน ในช่วง 6 เดือนที่ผ่านมา

ในทางตรงกันข้าม 35% ของบริษัทบริการใช้ AI เพื่อฝึกอบรมพนักงานใหม่ และ 11% จ้างพนักงานเพิ่มขึ้นเพราะ AI

Fabian Stephany สรุปว่า ไม่มีหลักฐานที่ชัดเจนจากการวิจัยของเขาที่แสดงให้เห็นถึง การว่างงานในระดับมหาศาลเนื่องจาก AI นัา พร้อมย้ำว่า ที่ผ่านมา ความกังวลเกี่ยวกับเทคโนโลยีที่จะทำให้งานของมนุษย์หมดไปนั้นมีมาตลอด แต่ทุกครั้งผลลัพธ์กลับเป็นไปในทางตรงกันข้าม คือ ทำให้เกิดงานใหม่ที่ไม่เคยมีมาก่อน เช่น เมื่อ 20 ปีที่แล้ว ไม่มีใครรู้จักอาชีพ “อินฟลูเอนเซอร์บนโซเชียลมีเดีย” หรือ “นักพัฒนาแอปพลิเคชัน” เลย

Source