ต้องใช้เวลาเกิน 100 ปีกว่าที่โลกจะเข้าใจและยอมรับอย่างถ่องแท้ถึงผลงานที่สำคัญของคุณหมอ Wu Lien-teh ผู้ประดิษฐ์หน้ากากอนามัยที่ชาวโลกต้องพึ่งพาเพื่อป้องกันตัวเองและสังคมจากเชื้อโรค ล่าสุดลูกหลานของคุณหมอออกมาเผยว่ารู้สึกเป็นเกียรติที่ชาวโลกต่างร่วมยกย่องคุณปู่ และดีใจที่ผลงานยิ่งใหญ่นี้ยังคงใช้กันอย่างแพร่หลายในการต่อสู้กับโควิด-19

ปรากฏการณ์การยกย่องคุณหมอ Wu Lien-teh ถูกจุดพลุเป็นวงกว้างผ่าน Google ซึ่งได้ให้เกียรตินักประดิษฐ์หน้ากากอนามัยด้วย Doodle บนหน้าแรกเมื่อวันที่ 10 มีนาคม 2021 ที่ผ่านมา ในโอกาสวันเกิดครบรอบ 142 ปีของคุณหมอ Wu พร้อมกับร่วมมือกับลูกหลานในการเผยแพร่ประวัติการพัฒนาหน้ากากอนามัย ซึ่งเป็นสิ่งประดิษฐ์ที่สามารถเป็นกรณีศึกษาเรื่องการสร้างนวัตกรรมได้ดี

ตามประวัติ Wu Lien-teh เกิดวันที่ 10 มีนาคม พ.ศ. 2422 ในครอบครัวของชาวจีนอพยพในปีนัง ซึ่งปัจจุบันรู้จักกันในชื่อมาเลเซีย เด็กชาย Wu เติบใหญ่และได้รับทุนการศึกษาจนกลายเป็นนักศึกษาจีนคนแรกที่ได้รับปริญญาทางการแพทย์จากมหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ พร้อมกับได้รับรางวัลจากความสำเร็จมากมายในระหว่างที่มีชีวิตอยู่ แต่ก็ยังมีดราม่าและบททดสอบหลากหลายกว่าจะสำเร็จ

เริ่มที่โรคระบาดลึกลับ

Wu ก้าวเข้ามาดำรงตำแหน่งรองผู้อำนวยการวิทยาลัยการแพทย์ Imperial Army ของประเทศจีนในปี 2451 และเมื่อโรคระบาดลึกลับระบาดไปทางตะวันตกเฉียงเหนือของจีนในปี 2453 คุณหมอก็ได้รับมอบหมายให้ตรวจสอบโรคนี้ จนค้นพบว่าโรคระบาดในแมนจูเรียเป็นโรคปอดบวมซึ่งแพร่กระจายผ่านทางระบบทางเดินหายใจ

ตอนนั้นเองที่คุณหมอ Wu ได้ประดิษฐ์ผ้าปิดหน้าสำหรับป้องกัน ไอเดียแรกเริ่มคือการสร้างหน้ากากด้วยผ้าหลายชั้น ทั้งผ้าฝ้ายและผ้าก๊อซพันแผล คุณหมอ Wu ขอให้เจ้าหน้าที่ทางการแพทย์และประชาชนคนพื้นที่นำไปใช้ จนหน้ากากนี้ได้รับการยกย่องอย่างกว้างขวางว่าเป็นหน้ากาก N95 รุ่นแรกสุด

หลักคิดของคุณหมอ Wu ถือเป็นรากฐานของวิถีนิวนอร์มอลในยุคนี้ เพราะ Wu Lien-teh เป็นกำลังสำคัญในการจัดตั้งด่านกักกันโรค ขณะเดียวกันก็ผลักดันให้โรงพยาบาลนำเทคนิคการฆ่าเชื้อที่ทันสมัยมาใช้ และให้คำแนะนำเพื่อจำกัดการเดินทาง เป็นผลให้โรคระบาดสามารถควบคุมได้ในเวลาเพียง 4 เดือน

ในปี พ.ศ. 2458 คุณหมอ Wu ตัดสินใจก่อตั้งสมาคมการแพทย์จีน จนในปี พ.ศ. 2478 ก็ได้รับการเสนอชื่อเข้าชิงรางวัลโนเบลสาขาการแพทย์ ผลจากการมีส่วนร่วมในการควบคุมโรคระบาดปี พ.ศ. 2454

แบรนด์ปืนไวที่หยิบเรื่องของคุณหมอ Wu มาชูเป็นประเด็นจนคนติดตามทั่วโลกคือ Google ซึ่งได้รับอนุญาตและมีการติดต่อประสานงานร่วมกับครอบครัวของ Wu รวมทั้งหลานสาวอย่างคุณหมอ Shan Woo Liu ซึ่งร่วมให้ข้อมูลประกอบการสร้าง Doodle เพื่อรำลึกถึงปู่ทวดผู้ประดิษฐ์หน้ากากคนแรกของโลก

นอกเหนือจากภาพของ Wu หน้าหลักของ Google ยังแสดงภาพสะท้อนกระบวนการผลิตหน้ากากทางการแพทย์ยุคแรกไว้ด้วย ภาพเหล่านี้สะท้อนความคล้ายคลึงกันระหว่างภัยพิบัติในปี 2454 และการระบาดของ COVID-19 โดยเฉพาะการให้เครดิตผู้เชี่ยวชาญด้านการแพทย์ ว่ายังคงทำงานอย่างหนักเพื่อจัดการและทำความเข้าใจเกี่ยวกับโรคระบาดอย่างจริงจัง รวมถึงความจริงที่ว่าทุกสิ่งอาจจะเป็นหายนะมากกว่านี้ หากไม่มีคุณหมอ Wu ที่เข้าใจว่าโรคระบาดแมนจูเรียแพร่กระจายไปอย่างไร

ความเข้าใจนั้นส่งผลให้เกิดการพัฒนาเป็นหน้ากากหลายชั้นที่ใช้กันหลายล้านคนในปัจจุบัน เรื่องนี้ ดร. Shan Woo Liu แพทย์ประจำโรงพยาบาลแมสซาชูเซตส์ (Massachusetts General Hospital) และรองศาสตราจารย์ด้านเวชศาสตร์ฉุกเฉินที่โรงเรียนการแพทย์ฮาร์วาร์ด (Harvard Medical School) กล่าวว่าเธอได้รับผลดีจากความมุ่งมั่นของคุณปู่ทวดอย่างมาก และขอบคุณ Google สำหรับการยกย่องที่เกิดขึ้น ก่อนจะย้ำว่าครอบครัวรู้สึกเป็นเกียรติที่ Google ฉลองวันเกิด “คุณปู่ของเรา” 

ดร. Liu ยอมรับว่าช่วงปีที่แล้ว ความรู้สึกหวาดกลัวถาโถมในความคิดเพราะข้อมูลเกี่ยวกับโคโรนาไวรัสนั้นมีน้อย ตอนนี้ เธอพยายามจินตนาการว่าคุณปู่ต้องรู้สึกอย่างไรในขณะที่กำลังดูแลผู้ป่วยที่เป็นโรคระบาด ทั้งหมดทำให้เธอรู้สึกใกล้ชิดกับคุณปู่มากขึ้นกว่าเดิม โดยเฉพาะเมื่อเธอกระตุ้นให้ผู้ป่วยพยายามรักษาระยะห่างทางสังคม และสวมหน้ากาก ซึ่งเป็นเทคนิคที่คุณปู่บุกเบิกจนสามารถช่วยชีวิตชาวจีนและทั่วโลก

ดราม่าหมอเอเชีย

มีการบอกเล่าว่าหน้ากากของคุณหมอ Wu ก็ถูกเหยียดเชื้อชาติเช่นกัน เวลานั้นคุณหมอแนะนำให้เจ้าหน้าที่สาธารณสุขชาวฝรั่งเศสชื่อ Gérald Mesny สวมหน้ากากอนามัย แต่กลับได้รับเสียงหัวเราะและเสียงตะโกนว่า “เราจะคาดหวังอะไรได้บ้างจากชาวจีน“ ก่อนที่จะไปรับผู้ป่วยที่โรงพยาบาลกาฬโรคโดยไม่สวมหน้ากาก ซึ่งที่สุดแล้ว Mesny ก็ติดโรคระบาดและเสียชีวิตในอีก 2 วันต่อมา

การยกให้ Wu Lien-teh เป็นฮีโร่ในวันนี้ จึงถือว่าไม่มากเกินไปเมื่อเทียบกับเวลากว่าหนึ่งศตวรรษที่คุณหมอได้ช่วยต่อสู้กับโรคระบาดในประเทศจีน รวมถึงการพัฒนาเทคนิคต่างๆ เช่นการสวมหน้ากากซึ่งชาวโลกยังคงใช้อยู่จนถึงทุกวันนี้ในการต่อสู้กับโควิด -19

ขณะเดียวกัน ชื่อของ Wu Lien-teh ยังสร้างความภูมิใจให้ชาวเอเชีย เพราะคุณหมอไม่เพียงเป็นชาวมาเลเซียคนแรกที่ได้รับการเสนอชื่อเข้าชิงรางวัลโนเบลสาขาการแพทย์ แต่ยังเป็นบิดาของหน้ากาก N95 ด้วย เหตุผลเพราะคุณหมอ Wu เพิ่มชั้นกรองอากาศด้วยผ้าก๊อซและผ้าฝ้ายลงในหน้ากาก ซึ่งจะสกัดกั้นและดูดซับจุลินทรีย์ในอากาศที่ก่อให้เกิดเชื้อโรคก่อนที่จะสูดดม ทำให้หน้ากากกลายเป็นการป้องกันโรคแบบ 2 ทางเป็นครั้งแรก จนเมื่อเวลาผ่านไปสิ่งประดิษฐ์นี้ได้พัฒนาไปสู่หน้ากาก N95 ซึ่งเป็นอุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคลที่ผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพนิยมใช้มากที่สุดเพื่อป้องกันการติดเชื้อทางอากาศ

ที่สุดแล้ว การย้อนรอยชีวิต Wu Lien-teh ถือเป็นตัวอย่างสำคัญของผลกระทบร้ายแรงของการเหยียดสีผิว รวมถึงเป็นกรณีศึกษาของการยืดหยัดทำในสิ่งที่เชื่อของนักประดิษฐ์ทุกคนได้ดีอีกด้วย.

ที่มา : 

• https://www.bbc.com
• https://www.newscientist.com
• https://edition.cnn.com
• https://edition.cnn.com