ไชยณัฐ สัจจะปรเมษฐ์ (bongtao)
ถ้าเปรียบโลกธุรกิจเป็นการจับปลา แหล่งน้ำไหนที่มีปลาชุกชุมย่อมเป็นเป้าหมายของนักจับปลา ยิ่งถ้าเขาบอกว่าปลาในบ่อเป็นปลาตัวใหญ่ เนื้อหวาน คนยิ่งแห่กันไปจับ ยิ่งคนจับเยอะก็ต้องยิ่งใช้กลยุทธ์ลูกเล่นต่างๆ ให้ปลามากินเหยื่อของตัวเอง
ย้อนอดีตกลับไปเมื่อประมาณเกือบยี่สิบปีก่อน ญี่ปุ่นคือตลาดของสินค้าแบรนด์เนมที่ใหญ่มหาศาล ประเทศญี่ปุ่นเพียงประเทศเดียวสร้างยอดขายให้เกือบครึ่งหนึ่งของยอดขาย Louis Vuitton ทั้งโลกรวมกัน แบรนด์เนมมากมายพร้อมจะกอบโกยยอดขายด้วยการเอาใจลูกค้าญี่ปุ่น หลายแบรนด์ออกสินค้า ดีไซน์พิเศษ หรือลิมิเต็ดอิดิชั่นที่มีขายเฉพาะตลาดญี่ปุ่น
ปีที่แล้วเมืองไทยเพิ่งมีกระแส “ดอกมุราคามิ” ตุ๊กตารูปดอกไม้สายรุ้งที่กลายเป็นไอเท็มฮอตจนกลายเป็นไอเท็มที่ถูกค้นหาราคามากที่สุดของกูเกิลประเทศไทยปี 2018 แต่เมื่อย้อนกลับไปปี 2003 ทาคาชิ มุราคามิ ดีไซเนอร์ญี่ปุ่นคู่บุญที่ทำงานร่วมกับ Louis Vuitton มายาวนานเคยออกแบบ Cherry Blossom Collection ด้วยการพิมพ์ลายดอกซากุระไปแปะอยู่บนโมโนแกรมในตำนานของ LV เพื่อเอาใจตลาดญี่ปุ่นจนเป็นคอลเลกชั่นที่ลือลั่นในความคาวาอี้
Paul Smith แบรนด์แฟชั่นจากอังกฤษเป็นอีกแบรนด์ที่เติบโตอย่างต่อเนื่องจนประเทศญี่ปุ่นเป็นตลาดที่ใหญ่ที่สุดของ Paul Smith ซึ่งดีไซเนอร์ให้ความใส่ใจกับลูกค้าญี่ปุ่นมาก สินค้าของ Paul Smith ในญี่ปุ่นหลายคอลเลกชั่นผลิตเพื่อประเทศนี้เท่านั้น เช่น กระเป๋าสตางค์ผู้ชายที่ปรับดีไซน์เพิ่มช่องใส่เหรียญให้เหมาะกับไลฟ์สไตล์ของคนญี่ปุ่นที่ใช้เหรียญทุกวัน จนปัจจุบันนอกจากจะมีสาขาถึงสองร้อยสาขา จนมากกว่าประเทศอังกฤษเองแล้ว ยังแตกแขนงด้วยการทำแกลเลอรี่ศิลปะ Paul Smith Space Gallery ในโตเกียวด้วย
แต่ไม่มีปลาแหล่งไหนที่จะอุดมสมบูรณ์ไปตลอด แบรนด์เองก็ต้องคอยสอดส่องและเตรียมพร้อมในวันที่กระแสน้ำเปลี่ยนทิศ ปลาไปโผล่อีกบ่อก็ต้องพร้อมขยับตัว จะมารอจับปลาบ่อเดิมในยุคที่ทุกอย่างเปลี่ยนแปลงตลอดเวลาอาจจะไม่ทันกิน
และในวันนี้ ตลาดจีนได้พิสูจน์แล้วว่า จีนคือคือแหล่งน้ำแห่งใหม่ เต็มไปด้วยลูกค้าจำนวนมหาศาลที่ใครๆ ก็อยากเข้ามากอบโกยยอดขาย ซึ่งหนึ่งในกลยุทธ์ที่แบรนด์ใช้ในการเอาใจลูกค้าจีน ก็คือกลยุทธ์ที่คล้ายกับตลาดญี่ปุ่น คือการสร้างสินค้าที่ exclusive สำหรับตลาดนี้โดยเฉพาะ
หนึ่งในธุรกิจที่ทำสินค้า exclusive สำหรับตลาดจีนคือวงการ Hollywood เพราะประเทศจีนเป็นตลาดของภาพยนตร์อันดับสองของโลก รองจากสหรัฐฯ และกำลังเติบโตขึ้นสู่อันดับหนึ่งในอนาคตอันใกล้ ในช่วงหลังๆ เราจึงเริ่มเห็นวงการ Hollywood เอาใจตลาดจีน ด้วยการใส่ element จีนๆ ให้แบบไม่ยั้ง เช่นหนังหุ่นยนต์ Pacific Rim 2 ที่มีทั้งนักแสดงจีนและสถานที่ในประเทศจีนในบท หรือหนังบางเรื่องก็มีฉากพิเศษ เช่น ในหนังเรื่อง Iron Man ภาคสาม มีฉากที่ฟ่าน ปิงปิง ดาราตัวแม่ระดับท็อปเล่นเป็นนางพยาบาลอยู่ด้วย ซึ่งบางคนอ่านถึงตรงนี้อาจจะสงสัยว่าฉากไหนก็ไม่ต้องแปลกใจ เพราะฉากนี้มีฉายเฉพาะที่จีนเท่านั้น
อีกวงการที่กำลังแฮปปี้มากกับตลาดจีนคือวงการกีฬาที่ Nike เล็งเห็นถึงอัตราการเติบโตของประชากรจีนแค่ประเทศเดียวนั้น ทำให้ลูกค้าจีนประเทศเดียวมีเยอะกว่าลูกทั้งทวีปยุโรปด้วยซ้ำ จึงเอาใจตลาดจีนด้วยการออก exclusive collection ออกมาอย่างต่อเนื่อง สำหรับตรุษจีนปีนี้เป็นลวดลายตามนักษัตร 12 แบบ (ซึ่งบอกเลยว่าสวยมาก ดูแล้วรู้เลยว่าตั้งใจทำ ไม่ใช่ไก่กามาหลอกเอาเงินอย่างเดียว) บางรุ่นเป็นลิมิเต็ดซ้อนลิมิเต็ด คือนอกจากจะมีขายแค่ในประเทศจีนเท่านั้นแล้วยังมีขายเฉพาะบางเมืองเท่านั้นด้วย
แต่ตลาดจีนนั้นก็ไม่ใช่ตลาดที่ง่ายแบบหวานหมูซะทีเดียว เพราะเมื่อปลาใหญ่จำนวนมากรวมพลังกัน คนจับปลาย่อมเหนื่อยขึ้นเช่นกัน เรามักจะเจอข่าวแบรนด์จากโลกตะวันตก เกิดดราม่าในประเทศจีนอยู่เป็นประจำ โดยเฉพาะในวงการแฟชั่นนี่เรียกว่าโดนกันมาถ้วนหน้า ตั้งแต่ปี 2016 กุชชี่ส่งจดหมายไปที่ร้านขายของกงเต๊กในฮ่องกงให้หยุดขายกระเป๋ากงเต๊กที่มีตรากุชชี่ จนเกิดกระแสต่อต้านจนทางแบรนด์ต้องยอมแพ้และออกมาขอโทษว่าทำผิดไปแล้วจ้า หรือล่าสุด Burberry ที่ถ่ายรูปแฟชั่นในธีมตรุษจีน แต่นายแบบนางแบบในรูปใส่ชุดสีเทาดำสลับแดง และไม่มีใครยิ้ม จนคนจีนออกมาวิจารณ์ว่า Burberry ไม่เข้าใจถึงแก่นแท้ของเทศกาลที่เต็มไปด้วยการเฉลิมฉลองของจีน นี่ยังไม่รวมเคสลือลั่นระดับโลกอย่างDolce & Gabbana ที่ดีไซเนอร์เจ้าของแบรนด์ดูถูกคนจีนจนเกิดกระแสต่อต้านบอยคอตเป็นข่าวใหญ่โตไปทั่วโลก และจบลงด้วยการที่ดีไซเนอร์ต้องออกมาขอโทษหน้าจ๋อยว่าผิดไปแล้ว
ถึงวันนี้ หลายแบรนด์ได้รับบทเรียนแล้วว่าไม่ว่าจะเป็นปลาเล็ก หรือปลาใหญ่ ไม่มีปลาตัวไหนที่นอนนิ่งๆ ให้เราจับง่ายๆ ถ้าเข้าใจพฤติกรรมของปลา รู้วิธีการจับที่ถูกต้อง ก็จะได้รับผลตอบแทนจำนวนมหาศาล แต่ในทางกลับกัน ถ้าจับผิดท่าผิดวิธี นอกจากจะไม่ได้ปลาแล้ว อาจจะโดนปลากัดให้เจ็บตัวด้วย.
Reference :
- http://time.com/4649913/china-remaking-global-film-industry/
- http://www.globaltimes.cn/content/1095091.shtml
- https://www.scmp.com/lifestyle/fashion-luxury/article/1940630/guccis-pr-faux-pas-hong-kong-over-luxury-paper-tomb
- https://www.cnbc.com/2019/01/07/burberry-is-running-a-lunar-new-year-ad-but-some-say-its-creepy.html
- https://news.nike.com/news/nike-chinese-new-year-collection?fbclid=IwAR0MFLRkOvAPjIiVjc3H1kyh4luElimCEwOxdmoT4Xv4SI9LVv0dJEQykbI