ฟุตบอลยูโร2004 : พฤติกรรมคนกรุงเทพฯที่แปรเปลี่ยน

มหกรรมฟุตบอลยูโร2004 เป็นการแข่งขันฟุตบอลที่คนไทยติดตามลุ้นผลการแข่งขันอย่างใจจดใจจ่อ ส่งผลให้ในช่วงมหกรรมฟุตบอลยูโร2004 นี้พฤติกรรมในด้านต่างๆของบรรดาแฟนฟุตบอลจะเปลี่ยนแปลงไป บริษัท ศูนย์วิจัยกสิกรไทย จำกัด สำรวจ “พฤติกรรมคนกรุงเทพฯในช่วงมหกรรมฟุตบอลยูโร2004” ระหว่างวันที่ 1-15 มิถุนายน 2547 จากกลุ่มตัวอย่าง 4,287 คน โดยกระจายกลุ่มตัวอย่างตามอาชีพและอายุ เนื่องจากทั้งสองตัวแปรนี้นับว่ามีผลต่อพฤติกรรมการติดตามมหกรรมฟุตบอลยูโร2004

ปรากฏว่าคนกรุงเทพฯที่เป็นกลุ่มตัวอย่างร้อยละ 50.0 คาดว่าพฤติกรรมจะเปลี่ยนแปลงไปในช่วงมหกรรมฟุตบอลยูโร 2004 โดยพฤติกรรมที่เปลี่ยนแปลงไปนั้นล้วนมีผลเกี่ยวเนื่องจากการถ่ายทอดสดมหกรรมยูโร โดยคนกรุงเทพฯในกลุ่มนี้ยังแบ่งออกได้เป็น 2 กลุ่มคือ ผู้ที่สนใจเกมกีฬาฟุตบอลมากและคาดว่าจะติดตามการถ่ายทอดสดฟุตบอลยูโรทุกแมตช์ ซึ่งจากการสำรวจพบว่าคนกรุงเทพฯกลุ่มนี้มีอยู่ร้อยละ 20 ของกลุ่มตัวอย่าง ทำให้คาดหมายได้ว่าคนกรุงเทพฯกลุ่มนี้จะมีพฤติกรรมต่างๆในชีวิตประจำวันเปลี่ยนแปลงไปในช่วงระหว่างมหกรรมฟุตบอลยูโร อีกกลุ่มหนึ่งคือ ผู้ที่สนใจเกมกีฬาฟุตบอลบ้าง และคาดว่าจะไม่ได้ติดตามฟุตบอลยูโรทุกแมตช์ที่มีการแข่งขัน แต่จะไม่พลาดการติดตามชมการแข่งขันในแมตช์สำคัญ ซึ่งจากการสำรวจพบว่าคนกรุงเทพฯกลุ่มนี้มีอยู่ร้อยละ 30 ของกลุ่มตัวอย่าง ซึ่งพฤติกรรมของคนกรุงเทพฯกลุ่มนี้จะเปลี่ยนแปลงเฉพาะในวันที่มีการแข่งขันแมตช์สำคัญ

พฤติกรรมคนกรุงฯเปลี่ยน…ผลจากฟุตบอลยูโร2004

พฤติกรรมที่เปลี่ยนแปลงของคนกรุงเทพฯที่น่าจับตามอง มีดังนี้

1.การรับรู้ข่าวสารเปลี่ยนไป….ยอดจำหน่ายหนังสือพิมพ์เพิ่ม

จากการสำรวจพบว่าพฤติกรรมการรับรู้ข่าวสารของคนกรุงเทพฯเปลี่ยนแปลงไป โดยในช่วงมหกรรมฟุตบอลยูโร 2004 นั้นพฤติกรรมคนกรุงเทพฯที่เป็นกลุ่มตัวอย่างเปลี่ยนแปลงไป 3 อันดับแรกคือ คนกรุงเทพฯคุยเรื่องฟุตบอลโลกมากขึ้นถึงร้อยละ 25.1 ของกลุ่มตัวอย่าง ร้อยละ 17.8 อ่านข่าวกีฬาในหนังสือพิมพ์มากขึ้น และร้อยละ 15.1 จะรับฟัง/อ่านการวิเคราะห์วิจารณ์ฟุตบอล โดยการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของคนกรุงเทพฯส่งผลให้หนังสือพิมพ์เพิ่มยอดพิมพ์จำหน่ายเพิ่มขึ้น โดยในหน้าข่าวกีฬาก็จะมีข่าวต่างๆที่เกี่ยวกับความเคลื่อนไหวของฟุตบอลยูโรมากขึ้น หรือหนังสือพิมพ์บางฉบับก็จะเพิ่มหน้าพิเศษสำหรับข่าวเกี่ยวกับฟุตบอลยูโรเพื่อตอบสนองความต้องการของผู้อ่าน

ส่วนหนังสือพิมพ์กีฬาโดยเฉพาะ ในช่วงนี้ก็จะได้รับความสนใจมากยิ่งขึ้น โดยบรรดาแฟนฟุตบอลทั้งหลายต่างๆก็ติดตามอ่านข่าวความเคลื่อนไหว รวมทั้งการวิเคราะห์ฟอร์มการเล่นของแต่ละทีม นอกจากนี้หนังสือพิมพ์บางฉบับยังให้มีการตัดคูปองร่วมส่งชิงโชค ส่งผลให้มียอดจำหน่ายเพิ่มขึ้นด้วย นอกจากนี้ปัจจัยสำคัญส่วนหนึ่งที่ทำให้ยอดจำหน่ายหนังสือพิมพ์เพิ่มขึ้น เนื่องจากช่วงเวลาการแข่งขันอยู่ในช่วงดึกทำให้คนกรุงเทพฯบางส่วนที่ไม่ได้ติดตามชมการถ่ายทอดสดต้องติดตามข่าวสารการแข่งขันทางสื่อหนังสือพิมพ์

2.การชิงโชค…กิจกรรมส่งเสริมการขายยอดฮิต

จากการสำรวจพบว่าคนกรุงเทพฯที่เป็นกลุ่มตัวอย่างถึงร้อยละ 22.6 จะเข้าร่วมเสี่ยงโชคในช่วงมหกรรมฟุตบอลยูโร 2004 โดยการเข้าร่วมการเสี่ยงโชคในช่วงมหกรรมฟุตบอลยูโร2004 คือการร่วมเสี่ยงโชคโดยการส่งไปรษณียบัตรร้อยละ 28.4 โทรศัพท์ทายผลการแข่งขัน ร้อยละ 28.2 ส่งคูปองทายผลการแข่งขันร้อยละ 24.1 การเข้าร่วมการชิงโชคทั้งการส่งไปรษณียบัตรและการส่งคูปองที่ตัดจากหนังสือพิมพ์นั้นนับว่าเป็นกิจกรรมยอดฮิตของคนกรุงเทพฯในช่วงมหกรรมฟุตบอลยูโรในครั้งนี้ ส่วนการทายผลการแข่งขันก็ได้รับความนิยมอย่างมากเช่นกัน เนื่องจากบรรดาค่ายที่ให้บริการโทรศัพท์มือถือมีรางวัลล่อใจมูลค่าสูงเช่นเดียวกับรางวัลของการชิงโชคโดยการส่งไปรษณียบัตรและคูปองของบรรดาผู้ประกอบการสื่อสิ่งพิมพ์ต่างๆ

3.การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมประจำวัน

นอกจากการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมในการรับรู้ข่าวสาร และการเข้าร่วมการชิงโชคของคนกรุงเทพฯที่เป็นกลุ่มตัวอย่างแล้ว ประเด็นที่น่าสนใจของคนกรุงเทพฯกลุ่มที่ติดตามผลการแข่งขันฟุตบอลยูโรคือ การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมที่เป็นกิจวัตรประจำวัน โดยแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ คือ

3.1กลุ่มที่รีบตรงกลับบ้านเพื่อที่จะได้มีเวลาพักผ่อนเตรียมไว้เพื่อชมการถ่ายทอดสดฟุตบอลยูโร2004ที่บ้าน

3.2กลุ่มที่ลุ้นผลการแข่งขันนอกบ้าน ซึ่งมีทั้งที่บ้านเพื่อน สถานบันเทิง และห้างสรรพสินค้า

ซึ่งทั้งสองกลุ่มนี้ส่งผลให้เกิดการกระจายเม็ดเงินให้กับธุรกิจที่เกี่ยวข้องแตกต่างกัน โดยกลุ่มที่ชมการถ่ายทอดสดฟุตบอลยูโรที่บ้านนั้นนิยมบริโภคอาหารฟาสต์ฟู้ดส์ ขนมขบเคี้ยว น้ำอัดลม รวมถึงบะหมี่/อาหารสำเร็จรูป และเครื่องดื่มที่ช่วยไม่ให้ง่วงโดยเฉพาะกาแฟและเครื่องดื่มบำรุงกำลัง ส่วนกลุ่มที่นิยมลุ้นผลการแข่งขันนอกบ้าน ซึ่งกลุ่มนี้จะสร้างความคึกคักให้กับบรรดาสถานบันเทิง และห้างสรรพสินค้า นิยมบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ขนมขบเคี้ยวและน้ำอัดลม รวมถึงกาแฟกระป๋องและเครื่องดื่มบำรุงกำลังด้วย

นอกจากนี้ถ้าต้องลุ้นผลการแข่งขันในคู่ที่แข่งช่วงดึก(เวลา 01.45 น.) ซึ่งเป็นการแข่งขันคู่สำคัญที่ต้องติดตาม ดังเช่นการแข่งขันคู่ของอังกฤษกับฝรั่งเศสในวันที่ 13 มิถุนายนที่ผ่าน หรือการแข่งขันคู่เยอรมนีกับเนเธอร์แลนด์ในวันที่ 15 มิถุนายน ก็จะส่งผลต่อการเรียน/ทำงานในวันรุ่งขึ้น โดยมีตั้งแต่อาจต้องมาทำงานสาย ไม่มีสมาธิในการทำงาน หรืออาจจะต้องลางาน

4.การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการออกกำลังกาย

พฤติกรรมการออกกำลังกายของคนกรุงเทพฯที่เป็นกลุ่มตัวอย่างนั้นแบ่งออกได้เป็น 3 กลุ่ม คือ กลุ่มที่ออกกำลังกายบ้างร้อยละ 54.5 กลุ่มที่ไม่ได้ออกกำลังกายเลยร้อยละ 33.6 และกลุ่มที่ออกกำลังกายเป็นประจำร้อยละ 11.9 ซึ่งจากการสำรวจพบว่าคนกรุงเทพฯที่เป็นกลุ่มตัวอย่างร้อยละ 32.7 เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการออกกำลังกายในช่วงมหกรรมฟุตบอลยูโร โดยเฉพาะกลุ่มที่ออกกำลังกายบ้าง ซึ่งแยกเป็นร้อยละ 25.1 งดการออกกำลังกาย เนื่องจากอดนอนทำให้ไม่มีแรงเพียงพอในการออกกำลังกาย ร้อยละ 17.0 มีเวลาในการออกกำลังกายลดลง อย่างไรก็ตามกลุ่มคนกรุงเทพฯที่ออกกำลังกายเป็นประจำก็ยังหาวิธีที่จะออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมออยู่ โดยการเลี่ยงไปออกกำลังกายในช่วงเย็น หรือในวันที่ไม่มีทีมที่ต้องการติดตามลุ้นลงแข่งขัน

นอกจากการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการออกกำลังกายแล้วคนกรุงเทพฯที่เป็นกลุ่มตัวอย่างยังมีการรับประทานอาหารมื้อดึก ซึ่งการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมในการรับประทานอาหารของคนกรุงเทพฯยังส่งผลกระทบทางอ้อมต่อสุขภาพของคนกรุงเทพฯด้วยกล่าวคือ การรับประทานขนมขบเคี้ยวเพิ่มขึ้น การดื่มน้ำอัดลมและเครื่องดื่มประเภทแอลกอฮอล์เพิ่มขึ้น การรับประทานอาหารประเภทฟาสต์ฟู้ดส์บ่อยขึ้น ซึ่งปัจจัยเหล่านี้จะส่งผลต่อสุขภาพของคนกรุงเทพฯในช่วงหลังการแข่งขันฟุตบอลยูโรโดยจะทำให้คนกรุงเทพฯกลุ่มนี้มีโอกาสจะมีปัญหาในระยะยาวมากยิ่งขึ้น

5.พฤติกรรมในการทำงานและเรียน

คนกรุงเทพฯที่เป็นกลุ่มตัวอย่างระบุว่าการติดตามชมการถ่ายทอดสดการแข่งขันฟุตบอลยูโร2004ส่งผลให้พฤติกรรมคนกรุงเทพฯที่เป็นกลุ่มตัวอย่างเปลี่ยนแปลงไปดังนี้ ร้อยละ 28.1 ต้องกลับบ้านเร็วกว่าปกติทั้งนี้เพื่อเข้านอนเร็วขึ้นแล้วเตรียมตัวติดตามชมการแข่งขันฟุตบอล ร้อยละ 26.5 มาทำงานหรือมาเรียนสายในช่วงที่มีการแข่งขันฟุตบอลยูโร ร้อยละ 23.8 คาดว่าประสิทธิภาพการทำงานหรือการเรียนในช่วงที่มีการแข่งขันฟุตบอล ยูโรนั้นลดลง ร้อยละ 17.2 ระบุว่าไม่มีสมาธิในการทำงานหรือการเรียน ส่วนอีกร้อยละ 3.8 ตั้งใจจะลาเรียนหรือลางานในวันที่มีการแข่งขันนัดสำคัญ

6.พฤติกรรมต่อครอบครัว…มีทั้งผลดีและผลเสีย

จากการสำรวจพบว่าการติดตามชมการถ่ายทอดสดฟุตบอลยูโรส่งผลกระทบต่อครัวเรือนกรุงเทพฯ ดังนี้ คนกรุงเทพฯที่เป็นกลุ่มตัวอย่างจะมีพฤติกรรมที่ส่งเสริมให้เกิดความสัมพันธ์ที่ดีขึ้นในครอบครัว โดยทานข้าวเย็นที่บ้านบ่อยขึ้นร้อยละ 12.4 มีเวลาสังสรรกับครอบครัวมากขึ้นร้อยละ 20.8 มีประเด็นในการคุยในครอบครัวมากขึ้นร้อยละ 16.6 ในช่วงมหกรรมฟุตบอลยูโร2004 นี้นับว่าเป็นโอกาสที่หลายครัวเรือนจะสามารถส่งเสริมความสัมพันธ์ในครอบครัวให้แน่นแฟ้นขึ้น

อย่างไรก็ตามในบางครัวเรือนอาจจะได้รับผลกระทบที่ไม่ดีจากมหกรรมฟุตบอลยูโร2004 เนื่องจากการสำรวจพบว่าสมาชิกกลับบ้านช้ากว่าปกติร้อยละ 20.5 มีเวลาให้กับครอบครัวลดลงร้อยละ 15.9 ไปค้างบ้านเพื่อนมากขึ้นร้อยละ 13.3 และมีความขัดแย้งเมื่อเชียร์กันคนละทีมร้อยละ 0.5 ซึ่งเมื่อเจาะกลุ่มผู้ที่กลับบ้านช้ากว่าปกติและไปค้างบ้านเพื่อนนั้นมีบางส่วนไปติดตามการถ่ายทอดสดการแข่งขันฟุตบอลคู่แรกที่เริ่มถ่ายทอดเวลา 23.00 น.ที่สถานบันเทิง ซึ่งตามมาด้วยการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และอาจจะเกิดการเล่นการพนันเพื่อความสนุกในการติดตามลุ้นผลการแข่งขัน นอกจากจะส่งผลกระทบต่อความสัมพันธ์ในครอบครัวแล้ว ยังอาจจะส่งผลเสียที่คาดไม่ถึงตามมาด้วย เช่น การทะเลาะวิวาท อุบัติเหตุจากความมึนเมา เป็นต้น ซึ่งประเด็นเหล่านี้นับว่าเป็นประเด็นที่ทางครอบครัวต้องเร่งเอาใจใส่บรรดาบุตรหลานให้มากขึ้น ทั้งนี้เพื่อเป็นการป้องกันปัญหาก่อนที่จะเกิดเหตุที่คาดไม่ถึงซึ่งจะนำความเสียใจมาให้

บทสรุป

มหกรรมการแข่งขันฟุตบอลยูโร2004 ส่งผลกระทบอย่างมากต่อคนกรุงเทพฯ เนื่องจากมีคนกรุงเทพฯที่เป็นแฟนฟุตบอลถึงร้อยละ 50.0 เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมไปจากเดิม โดยพฤติกรรมที่น่าจับตามอง คือ พฤติกรรมการรับรู้ข่าวสารโดยคนกรุงเทพฯหันมาสนใจข่าวความเคลื่อนไหวเกี่ยวกับฟุตบอลยูโรมากขึ้น พฤติกรรมการชิงโชคโดยคนกรุงเทพฯระดมส่งไปรษณียบัตรและคูปองเพื่อร่วมการชิงโชคที่บรรดาผู้ประกอบการหลายรายจัดขึ้นในช่วงมหกรรมฟุตบอลยูโร

การเปลี่ยนแปลงกิจวัตรประจำวันโดยเพิ่มกิจกรรมการติดตามชมการถ่ายทอดสดฟุตบอลยูโรเข้ามาด้วย พฤติกรรมการออกกำลังกายของบรรดาแฟนฟุตบอลในกรุงเทพฯก็เปลี่ยนแปลงไป โดยมีการออกกำลังกายลดลง และเลี่ยงไปออกกำลังกายในช่วงเย็นทดแทนในช่วงเช้า พฤติกรรมการทำงานและการเรียนก็เปลี่ยนไป โดยต้องนอนเร็วขึ้นเพื่อเตรียมเก็บแรงไว้ติดตามชมการถ่ายทอดสดฟุตบอลยูโร มาทำงาน/มาโรงเรียนสายในบางวันที่มีการแข่งขันคู่สำคัญ และแฟนฟุตบอลบางส่วนสมาธิในการทำงานลดลงเนื่องจากต้องอดนอนหรือนอนไม่เพียงพอ

นอกจากนี้ช่วงมหกรรมฟุตบอลยูโรนี้ยังส่งผลให้พฤติกรรมต่อครอบครัวของบรรดาแฟนฟุตบอลในกรุงเทพฯเปลี่ยนแปลงไปด้วย โดยบางครอบครัวก็ถือว่าเป็นโอกาสอันดีที่จะกระชับความสัมพันธ์ในครอบครัว แต่บางครอบครัวนั้นสมาชิกในครอบครัวก็ยิ่งห่างเหินกันมากขึ้น เนื่องจากสมาชิกในครอบครัวติดตามชมการแข่งขันฟุตบอลนอกบ้าน รวมทั้งยังต้องระวังปัญหาอันเกิดจากการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ไม่ว่าจะเป็นการทะเลาะวิวาท หรืออุบัติเหตุจากการขับขี่ยานพาหนะ