ศรัทธา มาร์เก็ตติ้ง

ปกติแล้วทุกธุรกิจต้องมี “จุดยืน” ของตัวเอง ซึ่งการกำหนดจุดยืนของสินค้าและบริการในแต่ละช่วงอาจแตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับสภาพการณ์ของตลาด

ทุกธุรกิจจึงต้องยึดคัมภีร์ “รู้เขารู้เรา รบร้อยครั้งชนะร้อยครั้ง” เพื่อประเมินสถานการณ์ธุรกิจว่าควรจะยืนอยู่ตรงจุดใด

ศรัทธา มาร์เก็ตติ้ง และค่าเงินบาท เป็นสองสกู๊ปที่สะท้อนถึงสภาพเศรษฐกิจ และแง่มุมการการตลาดว่าด้วยความศรัทธาของผู้คน ที่เป็นกรณีศึกษาที่มองข้ามไม่ได้

ไม่ต้องพูดถึงความดังของ “จตุคาม” ว่ามากน้อยเพียงใด แทบไม่มีวันไหนที่จะไม่มีข่าวจตุคาม ความนิยมถึงขั้นที่มีเสียงเรียกร้องของนักธุรกิจที่ต้องเดินทางประจำยังจังหวัดนครศรีธรรมราช เพราะ 3 เที่ยวบินต่อวัน ไม่พอกับปริมาณของผู้ที่ต้องการไปถึงแหล่งต้นกำเนิดที่จังหวัดนครศรีธรรมราช

จะว่าไปแล้ว กรณีของจตุคาม สามารถอธิบายในเชิงการตลาดได้อย่างเห็นได้ชัดเจน โดยเป็นการตลาดยุคใหม่ ที่ไม่ได้จำกัดอยู่ในกลุ่มเซียนพระ หรือผู้นิยมพระเครื่องแบบเดิมๆ ตัว Product ที่มีความหลากหลาย ดีไซน์ใหม่ๆ และให้ลูกค้าดีไซน์ได้เองผ่านเว็บไซต์

ส่วน “ราคา” ของจตุคาม ต้องเรียกว่า กลไกการสร้างราคาไม่ต่างไปจากราคา “หุ้น” รุ่นไหนขาดแคลน นิยมมากๆ ราคาถีบตัวสูงขึ้นหลายสิบเท่าตัว

ที่จริงแล้วจตุคามมีมานานหลายสิบปี แต่จุด Tuning Point ที่ทำให้จตุคามดังระเบิด มาจากการถึงแก่กรรมของขุนพันธรักษ์ราชเดช ผู้นำองค์จุตคามรามเทพมาบูชาคนแรกๆ ข่าวดวงวิญญาณของขุนพันธรักษ์ราชเดชในพิธีงานศพ ทำให้ความเชื่อเพิ่มขึ้น บวกกับปัญหาเศรษฐกิจตกต่ำ และผู้คนรู้สึกไม่ปลอดภัยจากกรณีการวางระเบิดภาคใต้ ทำให้คนต้องการหาที่พึ่งทางใจ

ไม่ต่างไปจากกรณีของหินทิเบต แม้กระแสจะไม่แรงเท่าก็ตาม แต่ก็เป็นกรณีของสินค้าที่เกิดจากความศรัทธาของคน ที่ยอมจ่ายเพื่อสร้างสิ่งยึดเหนี่ยว

เรื่องราวของสินค้าหรือบริการที่เกิดจากแรงศรัทธาในยุคนี้เกิดขึ้นมากมาย ที่เห็นได้ชัดก็คือ กรณีของคนไทยหันมาพึ่งพาธรรมะมากขึ้น เพื่อเป็นที่พึ่งทางใจ เป็นผลพวงให้กับสินค้าและบริการที่มาตอบสนองแรงศรัทธานี้ ได้รับความนิยม

ตัวอย่าง คือ การเดินทางไปประเทศ “อินเดีย และเนปาล” ซึ่งเป็นเส้นทางตามรอยพุทธศาสนา กลายเป็นเส้นทางบินยอดนิยม ทำให้เที่ยวบินของการบินไทยเต็มแน่นทุกเที่ยว อันเกิดจากพลังศรัทธาของชาวพุทธ ที่เชื่อว่ายิ่งไปยิ่งได้บุญ

บนแผงหนังสือ กลายเป็นยุคทองของ “หนังสือธรรมะ” ที่ติดชาร์ตหนังสือขายดี ยิ่งนับวันยิ่งเติบโตต่อเนื่อง สร้างยอดขายมากกว่าเท่าตัว ทั้งรูปเล่ม และเนื้อเรื่องที่อ่านง่าย โดนใจกลุ่มคนรุ่นใหม่ที่หันหาธรรมะเป็นที่ยึดเหนี่ยว แทนแหล่งบันเทิง มากขึ้น

ทั้งหมดนี้ สะท้อนให้เห็นถึงการตลาดแบบศรัทธา ที่ถือว่าเป็นสุดยอดการตลาด ที่เจ้าของสินค้าและบริการอยากก้าวไปให้ถึง เพราะยิ่งกว่าอารมณ์ความรู้สึก หรือ Emotional Marketing แต่เป็นเครื่องยึดเหนี่ยวทางจิตใจ ซึ่งเป็นระดับลึกที่นักการตลาดส่วนใหญ่อยากไปให้ถึง

โดยเฉพาะอย่างยิ่งในยุคที่เศรษฐกิจกำลังซบเซา คนไม่อยากใช้จ่าย ยกเว้นสินค้าที่เกิดจากแรงศรัทธาอันเป็นที่ยึดเหนี่ยวทางใจ
กรณีศึกษาที่ถูกหยิบยกมาครั้งนี้ จึงเป็นตัวอย่างของสินค้าที่สร้างแรงศรัทธา ความผูกพันในระยะยาวให้กับสินค้าและบริการ

ถ้ามองถึงสินค้าและบริการที่พยายามสร้างแรงศรัทธาให้กับสินค้าแล้ว รถ Harley Davidson และ Apple คอมพิวเตอร์ ก็อาจนำมาเป็นกรณีศึกษาได้ ถึงความนิยมของรถยนต์ และคอมพิวเตอร์ จนไม่ยอมเปลี่ยนใจไปใช้ยี่ห้ออื่น

หากพูดถึงภาวะเศรษฐกิจที่กำลังเป็นปัญหาเวลานี้ กรณีค่าเงินบาท เป็นเรื่องราวของเศรษฐกิจมหภาคที่นักการตลาดไม่ควรมองข้าม และต้องจับตาอย่างใกล้ชิด เพราะอาจเป็นจุดตายให้กับเศรษฐกิจของไทยต้องล่มสลายลงได้ หากไม่ได้รับการแก้ไขที่ถูกต้อง

เพราะจุดยืนของธุรกิจไม่ได้หมายถึงเรื่องของการตลาดเพียงอย่างเดียว และนี่คือ สถานการณ์ที่นักการตลาดควรรู้ ติดตามได้ในฉบับนี้

หมายเหตุ : เกิดความผิดพลาดเกี่ยวกับตำแหน่งของคุณ อาคิมาซา บาบา (Akimasa Baba)ตำแหน่งที่ถูกต้อง คือ ประธานกรรมการบริหาร บริษัทเดนท์สุ มีเดีย พาเลท (ประเทศไทย) จำกัด หรือ Chief Executive Officer Dentsu Media Palette (Thailand) Ltd