สำนักข่าว Bloomberg รายงานข่าวว่า ราคาน้ำมันมะกอกทำสถิติใหม่อีกครั้ง โดยราคาล่าสุดนั้นสูงกว่า 8,000 ยูโรต่อตัน และยังเป็นราคาที่เพิ่มสูงสุดในรอบมากกว่า 12 ปี และด้วยราคาที่เพิ่มสูงขึ้นยังส่งผลทำให้มีการโจรกรรมน้ำมันมะกอกเพื่อนำไปขายต่อในตลาดมืด

เมื่อวันที่ 30 สิงหาคมที่ผ่านมา โจรผู้ร้ายขโมยน้ำมันมะกอกชั้นดี 500,000 ลิตรในเมืองกอร์โดบา (Cordoba) ของประเทศสเปนโดยใช้เวลาขโมยน้ำมันมะกอกราว 2 ชั่วโมง คาดว่าน้ำมันมะกอกที่โจรขโมยได้จะมีราคามากถึง  500,00 ยูโร หรือคิดเป็นเงินไทยราวๆ 19.165 ล้านบาท

สาเหตุสำคัญที่ทำให้ราคาน้ำมันมะกอกเพิ่มสูงขึ้นคือสภาวะอากาศที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างมาก โดยสเปนประสบปัญหาสภาพอากาศที่แห้งแล้ง ปัญหาดังกล่าวทำให้ปริมาณน้ำฝนต่ำกว่าค่าเฉลี่ย 36 เดือนติดต่อกันแล้ว ส่งผลให้ปริมาณเก็บเกี่ยวมะกอกลดลงทันที

เนื่องด้วยราคาน้ำมันมะกอกที่แพงขึ้น ยังส่งผลทำให้การขโมยมะกอกในภูมิภาค Jaen ซึ่งถือเป็นแหล่งผลิตสำคัญนั้นเพิ่มขึ้นมากถึง 29% เมื่อเทียบกับปีก่อนหน้า

ก่อนหน้านี้ในเดือนพฤษภาคมราคาน้ำมันมะกอบได้ทำราคาสูงสุดใหม่มาแล้ว แต่เนื่องด้วยสภาวะอากาศที่ย่ำแย่ ส่งผลทำให้การผลิตน้ำมันมะกอกนั้นลดลง เมื่อเทียบกับหลายเดือนก่อนหน้านี้ ทำให้ราคามะกอกมีสถิติเพิ่มสูงมากขึ้นในช่วง 2-3 เดือนที่ผ่านมา

ขณะเดียวกันผลที่เกิดขึ้นยังกระทบต่อผู้บริโภคในสเปนด้วย เนื่องจากราคาน้ำมันมะกอกบริสุทธิ์ที่บรรจุขวดมีราคาเพิ่มขึ้นทันที 15% นับตั้งแต่กลางเดือนกรกฎาคมที่ผ่านมา แม้แต่น้ำมันมะกอกที่บรรจุขวด ก็ยังมีการขโมย โดยในช่วงกลางเดือนสิงหาคมที่ผ่านมา ในเมืองมาลากามีการขโมยน้ำมันมะกอกบรรจุขวดถึง 7,000 ขวดด้วยกัน

ซ้ำร้ายไปกว่านั้น เนื่องด้วยราคาน้ำมันมะกอกที่แพงขึ้น ในเดือนมีนาคมที่ผ่านมา หน่วยงานดูแลผู้บริโภคในสเปนเองยังตรวจพบผู้ผลิตน้ำมันมะกอกมากถึง 11 รายได้นำน้ำมันพืชมาผสมน้ำมันมะกอก ซึ่งน้ำมันที่ผสมไม่สามารถนำมาบริโภคได้ด้วย

ข้อมูลล่าสุด สเปนถือเป็นแหล่งผลิตน้ำมันมะกอกแหล่งสำคัญอันดับ 1 ของโลก โดยมีปริมาณการผลิตถึง 5.96 ล้านตัน รองลงมาคือ อิตาลี โมร็อกโก ตุรกี และกรีซ ตามลำดับ

สิ่งที่เกิดขึ้นในประเทศสเปนในปัจจุบัน หลายร้านที่จำหน่ายน้ำมันมะกอกต้องมีการติดตั้งประตูพิเศษ หรือแม้แต่การจ้างพนักงานรักษาความปลอดภัยพิเศษ มาเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการขโมย เนื่องจากราคาของน้ำมันมะกอกนั้นเทียบเท่ากับราคาทองคำเลยทีเดียว

Kyle Holland นักวิเคราะห์เมล็ดพืช และน้ำมันจากพืชของ Mintec กล่าวว่า ด้วยสภาพอากาศที่เลวร้าย โดยเฉพาะในประเทศ สเปน ประเทศผู้ส่งออกรายใหญ่ที่เจอภาวะภัยแล้งเป็นเวลานาน เป็นสาเหตุหลักที่ทำให้ราคา น้ำมันมะกอก พุ่งสูงขึ้น

“ปัญหาใหญ่ที่ส่งผลให้ราคาน้ำมันมะกอกมีแนวโน้มสูงเกือบเป็นประวัติการณ์ส่วนใหญ่มาจากสภาพอากาศที่เลวร้ายและช่วงเวลาที่แห้งแล้งอย่างรุนแรงในพื้นที่ส่วนใหญ่ของทะเลเมดิเตอร์เรเนียน แต่ที่สำคัญที่สุดคือในสเปน ซึ่งเป็นผู้ผลิตและผู้ส่งออกน้ำมันมะกอกรายใหญ่” Kyle Holland กล่าว

โดยปกติแล้ว ต้นมะกอกเติบโตในสภาพอากาศที่อบอุ่นและแห้ง และอุณหภูมิที่เหมาะสมจะอยู่ระหว่าง 60 ถึง 80 องศาฟาเรนไฮต์ แต่สเปนมีสภาพอากาศที่ “แห้งมาก” ในเดือนมีนาคม โดยมีปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยต่อเดือนเพียง 36% ขณะที่ประเทศได้ประสบปัญหาปริมาณน้ำฝนต่ำกว่าค่าเฉลี่ย 36 เดือนติดต่อกัน

ผลจากสภาพอากาศที่ย่ำแย่หนัก ส่งผลให้การเก็บเกี่ยวมะกอกในเดือนตุลาคมถึงกุมภาพันธ์ให้ผลผลิตน้อยกว่าผลผลิตปกติถึง 50% ส่งผลให้อุปทานทั่วโลกตึงตัวและดันราคาให้สูงขึ้น และหากสภาพอากาศไม่ดีขึ้น การเก็บเกี่ยวที่กำลังจะมาถึงอาจเผชิญกับผลผลิตที่แย่ลงไปอีก

“สภาพอากาศที่ย่ำแย่ทำให้สเปนผลิตน้ำมันมะกอกได้ประมาณ 630,000 เมตริกตัน ลดลงจากปกติที่เก็บเกี่ยวได้ 1.4 ถึง 1.5 ล้านเมตริกตัน”

David Valmorbida ประธานสมาคมน้ำมันมะกอกแห่งออสเตรเลีย (Australian Olive Oil Association) กล่าวกับ CNBC ว่า ความแห้งแล้งที่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องในยุโรป ซึ่งสำคัญที่สุดในภูมิภาคที่ผลิตน้ำมันมะกอกที่ใหญ่ที่สุดของสเปน ได้ก่อให้เกิดภาวะขาดแคลนน้ำมันมะกอกทั่วโลก

กลับกัน ความต้องการน้ำมันมะกอกมีมากในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ราคาได้เพิ่มขึ้นตั้งแต่ปี 2020 เนื่องจากผู้บริโภครับประทานอาหารและทำอาหารที่บ้านบ่อยขึ้นในระหว่างและหลังการระบาดใหญ่ของ COVID-19 ยิ่งไปกว่านั้น การขาดแคลนน้ำมันทานตะวันหลังจากการรุกรานยูเครนของรัสเซียทำให้ราคาพุ่งสูงขึ้น

“การปะทุของสงครามในยูเครน ซึ่งทำให้เกิดการขาดแคลนน้ำมันดอกทานตะวันทั่วโลก ทำให้ความต้องการน้ำมันมะกอกเพิ่มมากขึ้นไปอีก”

แต่ในเดือนกรกฎาคมที่ผ่านมา อุณหภูมิเพิ่มสูงขึ้นโดยทำสถิติสูงสุดที่ 40 องศาเซลเซียสในหลายพื้นที่ของฝรั่งเศส สเปน อิตาลี และโปรตุเกส เมื่อสภาพอากาศร้อนจัดและปริมาณน้ำฝนที่ไม่เพียงพอ ได้ส่งผลให้พื้นที่เกือบ 2 ใน 3 ของสหภาพยุโรปประสบกับภาวะแห้งแล้งซึ่งส่งผลต่อการเก็บเกี่ยวผลมะกอกเพื่อผลิตเป็นน้ำมันมะกอก

“เราคาดว่าการเก็บเกี่ยวน้ำมันมะกอกจากฟาร์มของเราจะลดลงประมาณ 40% ในปีนี้ เนื่องจากสภาพอากาศที่เลวร้าย” Manuel Heredia Halcón เจ้าของฟาร์มมะกอกรายใหญ่ในสเปนกล่าว

Juan Jímenez ซีอีโอของบริษัท Green Gold Olive Oil เองก็ประสบปัญหาที่คล้ายกัน โดยระบุว่า อุณหภูมิที่พุ่งสูงขึ้นอาจทำให้ผลผลิตลดลงระหว่าง 35% ถึง 60% ของการเก็บเกี่ยวในปีปกติ ซึ่งถือเป็นปัญหาที่แย่ที่สุดในรอบ 10 ปีที่ผ่านมา ด้าน กระทรวงเกษตรของสหรัฐอเมริกา คาดการณ์ว่า การผลิตของมะกอกทั่วโลกจะลดลง 14% และจากข้อมูลของ Mintec เฉพาะในสเปนจะลดลงถึง 30%

Halcón คาดว่า ราคาขายน้ำมันมะกอกในปีนี้อยู่ที่ 4 ยูโร (3.97 ดอลลาร์) ต่อกิโลกรัม ให้กับผู้ซื้อของเขา ซึ่งรวมถึงผู้นำเข้าในเอเชียและอเมริกา ซึ่งเพิ่มขึ้น 30% จากปีที่แล้ว ขณะที่ราคามาตรฐานของน้ำมันมะกอกบริสุทธิ์พิเศษของสเปนแตะระดับสูงสุดในรอบกว่า 5 ปี ณ สิ้นเดือนสิงหาคม และในช่วงสองปีที่ผ่านมา เพิ่มขึ้นเกือบ 80% จาก 2.19 ยูโร (2.18 ดอลลาร์) ต่อกิโลกรัมในเดือนสิงหาคม 2020 เป็น 3.93 ยูโร (3.90 ดอลลาร์) ในเดือนนี้

นอกจากปัญหาภัยแล้งแล้ว ยังมีปัจจัยอื่น ๆ ที่ส่งผลต่อราคาน้ำมันมะกอก อาทิ สงครามรัสเซีย-ยูเครน ที่ส่งผลต่อการส่งออก น้ำมันดอกทานตะวัน ทำให้ผู้ซื้อ ตุนน้ำมันมะกอกไว้ทดแทน ขณะที่ต้นทุนอื่น ๆ ก็มีราคา เช่น ค่าไฟก็แพงขึ้น 2 เท่า ในขณะที่ขวดแก้วก็ราคาแพงขึ้น 40%

Yacine Amor ผู้อำนวยการของ Artisan Olive Oil Company ผู้ค้าส่งน้ำมันมะกอกในสหราชอาณาจักร คาดว่าราคาน้ำมันมะกอกขวดครึ่งลิตร (18 ออนซ์) จะเพิ่มขึ้นมากถึง 20% ในอีกไม่ช้า อย่างในตลาด เนเธอร์แลนด์และกรีซ ราคาขายปลีกของน้ำมันมะกอกก็เพิ่มขึ้นกว่า 1 ใน 4 เมื่อเทียบกับช่วงเวลาเดียวกันของปีก่อน

อย่างราคาน้ำมันมะกอกบริสุทธิ์พิเศษ Filippo Berio ปัจจุบันมีราคาสูงเป็นประวัติการณ์ที่ 5 ปอนด์ (5.76 ดอลลาร์) ในบางร้าน เพิ่มขึ้นจาก 3.75 ปอนด์ (4.32 ดอลลาร์)

“ไม่ต้องสงสัยเลยว่าเรากำลังเผชิญกับช่วงเวลาที่ยากลำบากที่สุดช่วงหนึ่งในอุตสาหกรรมน้ำมันมะกอก”