ธีรยุทธ บุญมี เสื้อกั๊กสีน้ำตาลสะท้านการเมือง

บุรุษในเสื้อกั๊กสีน้ำตาล ผู้เปิดเวทีวิพากษ์การเมืองครั้งใด คำพูดของเขาจะถูกนำไปพาดหัวหนังสือพิมพ์ทุกฉบับเป็นข่าวเกรียวกราวไปทั่วประเทศทุกครั้ง และถูกรัฐบาลโต้กลับทันทีทันใดเสมอ นักคิดนักวิชาการผู้นี้เป็นใครไปไม่ได้นอกจาก “ธีรยุทธ บุญมี”

เอกลักษณ์เฉพาะตัวของ อ.ธีรยุทธ ต้องสวม “เสื้อกั๊ก” ที่มีผู้ถอดรหัสว่าเป็น “เครื่องแบบ” วิพากษ์รัฐ และที่ขาดไม่ได้คือสีสันการตั้งฉายาแสบคันให้กับรัฐบาลและคณะรัฐมนตรีทุกยุคทุกสมัย ล่าสุดเรียกรัฐบาลภายในการนำของนายกฯ สมัคร สุนทรเวชว่า “รัฐบาลลูกกรอก” เปรียบเปรยว่าเป็นร่างทรง (นอมินี) ของอดีตนายกฯ ทักษิณ ชินวัตร

อ.ธีรยุทธเคยเปิดเผยที่มาในการตั้งศัพท์แสงทางการเมืองว่า “ความคิดกับภาษานั้นไปด้วยกัน เป็นกระบวนการสื่อสารและต้องใช้คำให้เหมาะกับสภาพสังคมไทย ถ้าใช้คำแบบที่สอนในห้องเรียนคงไม่มีใครสนใจ คำเหล่านี้คิดขึ้นมาเพื่อให้สอดคล้องกับแนวคิดวิเคราะห์ และมีลักษณะเป็นอาวุธ เป็นพลังของประชาชนที่จะวิพากษ์” ถือเป็นอาวุธทางปัญญาของผู้ที่อ่อนแอกว่าและให้ผู้มีอำนาจหันมาสนใจฟังนั่นเอง

ทั้งนี้ อ.ธีรยุทธเริ่มออกมาวิจารณ์แนวโน้มสังคมและการเมืองไทยเป็นครั้งแรกในปี 2528 เป็นการสนับสนุนงานเขียนเชิงวิชาการของเขาเรื่อยมา ขณะที่ฝ่ายตรงกันข้ามมักตอบโต้ว่า “ดีแต่พูด” บ้างก็ “แน่จริงก็มาทำเอง” โดยอดีตนายกฯทักษิณเคยตั้งฉายากลับว่าเป็น “ขาประจำ” ที่ออกมาสร้างชื่อเสียงให้ตัวเอง ส่วนนักวิชาการและสื่อมวลชนบางรายแอบเหน็บแนมว่า อ.ธีรยุทธเป็น “ป๊อปสตาร์” รู้จักสร้างแบรนด์ด้วยเสื้อกั๊กและคำคม โดยเลือกจังหวะประจวบเหมาะขณะที่คนกำลังเบื่อผลงานของรัฐบาล และมีกลไกสร้างความโด่งดังให้ตัวเอง การเลือกออกสื่อน้อยครั้งจะสร้างผลกระทบและน่าตื่นเต้นกว่านักวิชาการที่ออกมาวิพากษ์วิจารณ์สังคมสม่ำเสมอจนคนรู้สึกเฝือ

นอกเวทีวิพากษ์การเมือง อ.ธีรยุทธจะสลัดเสื้อกั๊ก สวมเพียงเสื้อเชิ้ตธรรมดาไม่มีลวดลาย เป็นอาจารย์แห่งภาควิชาสังคมวิทยา มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

จากปากคำของคนใกล้ชิด อ.ธีรยุทธรักสันโดษ เก็บตัว ไม่ค่อยพบปะสังสรรค์กับเพื่อน แม้แต่กลุ่มที่เคยเข้าป่ามาด้วยกันสมัย 14 ตุลา เพื่อแยกจากอิทธิพลทางความคิดของคนอื่นๆ และให้สัมภาษณ์กับสื่อมวลชนน้อยมาก

หากมีคนโทรศัพท์ไปที่บ้าน แม่บ้านจะบอกปัดว่าไม่อยู่ นอกจากนี้ก็ไม่ยอมแจกเบอร์โทรศัพท์มือถือให้ใคร แต่จะให้ทิ้งชื่อและเบอร์ติดต่อไว้เพื่อเป็นฝ่ายติดต่อกลับไป ทว่าก็น้อยครั้งที่จะได้รับการตอบกลับมา อ.ธีรยุทธจึงอยู่ในฐานะที่เป็น “ผู้เลือก” ไม่ใช่ “ถูกเลือก” ทำให้มีความทรงอิทธิพลเสมอมา

ขณะที่ภาพลักษณ์นักวิพากษ์การเมืองโดดเด่นชัดเจน อ.ธีรยุทธยังมีตัวตนอีกด้านที่รักศิลปะ ล่าสุดเขาจัดนิทรรศการ “อิ่มสี (Saturated Colors) ธีรยุทธ บุญมี” แสดงภาพวาดสีน้ำมันและพาสเทลของตัวเอง เต็มไปด้วยสีสันสดใสของธรรมชาติ จำนวนประมาณ 200 ภาพ ณ สถาบันปรีดี พนมยงค์ และออกหนังสือภาพวาดพร้อมบทกวีเนื้อหาลุ่มลึก

…ซึ่งเป็นเรื่องที่น้อยคนนักจะรู้ว่า อ.ธีรยุทธมีอารมณ์สุนทรีย์ซุ่มวาดภาพนับรวมได้กว่า 1,000 กว่าภาพ ภายในระยะเวลา 30 ปี วาดสะสมมาเรื่อยๆ ตั้งแต่สมัยเรียนที่ ร.ร.สวนกุหลาบวิทยาลัย เข้าป่าจากเหตุการณ์ 14 ตุลา แล้วไปเรียนต่อเมืองนอกจนกระทั่งปัจจุบัน โดยมีแรงบันดาลใจจากนายช่างวาดฉากลิเกที่เห็นตั้งแต่เด็ก นอกจากนี้ยังเป็นคนใจบุญด้วยการขายภาพศิลปะตัวเองบริจาคการกุศลอย่างเงียบๆ

Profile

Name ธีรยุทธ บุญมี
Age : 58 ปี
Education :
– ปริญญาตรี สาขาวิศวกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
– ปริญญาโท สาขาปรัชญาและสังคมวิทยา มหาวิทยาลัยไนเมแกน ประเทศเนเธอร์แลนด์ – Phil.D.Candidate สาขาสังคมมนุษยวิทยา มหาวิทยาลัยไนเมแกน ประเทศเนเธอร์แลนด์
Career Highlights :
– ผู้อำนวยการสถาบันสัญญา ธรรมศักดิ์เพื่อประชาธิปไตย
– อาจารย์ประจำคณะสังคมวิทยาและมนุษยวิทยา ม.ธรรมศาสตร์