ในเดือนกันยายนที่ผ่านมา ปัญหาวิกฤตพลังงานของจีนยิ่งทวีความรุนแรงมากขึ้น จนส่งผลให้จำเป็นต้องตัดไฟโรงงานทั่วประเทศจีน โดยปัญหาด้านพลังงานดังกล่าวเกิดขึ้นเนื่องจากรัฐบาลพยายามที่จะสร้างสมดุลระหว่างความต้องการไฟฟ้าที่เพิ่มขึ้นกับการลดการปล่อยก๊าซคาร์บอน

อย่างไรก็ตาม จากปัญหาดังกล่าวทำให้การนำเข้าถ่านหินของจีนในเดือนกันยายนเพิ่มขึ้น 76% เมื่อเทียบกับปีที่ผ่านมา โดยคิดเป็น 32.9 ล้านตัน โดยข้อมูลศุลกากรแสดงให้เห็นว่า ถ่านหินส่วนใหญ่มาจากรัสเซียและอินโดนีเซีย ไม่ใช่ออสเตรเลีย จากที่ในปี 2019 จีนนำเข้าถ่านหินความร้อนประมาณ 38% ซึ่งเป็นเชื้อเพลิงหลักในการผลิตไฟฟ้าจากออสเตรเลีย

‘จีน’ ยืดเวลาขึ้นภาษี ‘ไวน์’ จากออสเตรเลีย 218% ไปอีก 5 ปี

ทั้งนี้ จีนนำเข้าถ่านหินความร้อนจากรัสเซียประมาณ 3.7 ล้านตันในเดือนกันยายน ตามข้อมูลศุลกากรที่เข้าถึงผ่าน Wind Information ซึ่งเพิ่มขึ้น 28% จากเดือนสิงหาคมและเพิ่มมากกว่า 230% เมื่อเทียบกับปีที่แล้ว โดยรวมแล้วการนำเข้าถ่านหินความร้อนของจีนจากรัสเซีย เพิ่มขึ้นเป็น 2-3 เท่านับตั้งแต่เดือนพฤษภาคม เมื่อเทียบกับปี 2020 และถือว่าสูงกว่าระดับก่อนเกิดการระบาดของ COVID-19 ในปี 2019

ในส่วนของประเทศอินโดนีเซีย จีนนำเข้าถ่านหินเทอร์มอลเป็นจำนวน 3 ล้านตันเมื่อเดือนที่แล้ว เพิ่มขึ้น 19% จากเดือนสิงหาคม และเพิ่มขึ้น 89% จากเดือนกันยายน 2020 ข้อมูลศุลกากรเผย

อย่างไรก็ตาม ออสเตรเลียเคยเป็นแหล่งถ่านหินนำเข้าที่ใหญ่ที่สุดของจีน แต่ความตึงเครียดทางการเมืองระหว่างทั้งสองประเทศเพิ่มขึ้นหลังจากออสเตรเลียสนับสนุนการสอบสวนว่ารัฐบาลจีนจัดการกับการระบาดใหญ่ของ COVID-19 ดังนั้น แม้ว่าจีนจะมีความต้องการถ่านหินเพิ่มขึ้น แต่ข้อมูลของหน่วยงานศุลกากรแสดงให้เห็นว่าการนำเข้าถ่านหินเทอร์มอลจากออสเตรเลียยังคงเป็น ศูนย์

ไม่ง้อ! ‘ออสเตรเลีย’ ได้ ‘อินเดีย’ ตลาดส่งออกใหม่หลังถูก ‘จีน’ กีดกัน

Source

โรงไฟฟ้าในอินเดียใช้ถ่านหินเป็นเชื้อเพลิงหลัง คิดเป็นประมาณ 70% ของการผลิต แต่ปริมาณถ่านหินที่อยู่ในคลังกลับมีระดับต่ำอย่างยิ่ง ซึ่งถือเป็นช่วงเวลาที่เศรษฐกิจกำลังฟื้นตัว ซึ่งยิ่งกระตุ้นความต้องการใช้ไฟฟ้า โดยข้อมูลของรัฐบาลแสดงให้เห็นว่า ณ วันที่ 6 ต.ค. 80% ของโรงไฟฟ้าถ่านหิน 135 แห่งของอินเดียมีปริมาณถ่านหินเหลือใช้น้อยกว่า 8 วัน และมากกว่าครึ่งเหลือถ่านหินใช้งานได้ไม่เกินสองวัน เมื่อเปรียบเทียบกับช่วง 4 ปีที่ผ่านมา ปริมาณถ่านหินเฉลี่ยที่โรงไฟฟ้ามีอยู่นั้นจะสามารถใช้งานได้ 18 วัน

“เราควรเห็นระดับสต็อกจะสูงถึง 8 ถึง 10 วันอีกครั้งในเดือนธันวาคม แต่ชัดเจนว่าจะไม่ขึ้นไปถึงระดับ 18 วัน ดังนั้น จำเป็นต้องมีการตรวจสอบอย่างใกล้ชิดในอีกหกเดือนข้างหน้า” Hetal Gandhi ผู้อำนวยการฝ่ายวิจัยของบริษัทจัดอันดับ CRISIL ซึ่งเป็นบริษัทในเครือของ S&P Global กล่าว

อินเดียถือเป็นผู้นำเข้าถ่านหินรายใหญ่อันดับสามของโลก แม้ว่าจะมีถ่านหินสำรองจำนวนมากก็ตาม อย่างไรก็ตาม เมื่อราคาถ่านหินในต่างประเทศที่พุ่งสูงขึ้น ประกอบกับปัญหาด้านโลจิสติกส์ ทำให้การนำเข้าลดลงอย่างมากในช่วงหลายเดือนที่ผ่านมา โดยในช่วงเดือนกรกฎาคมและสิงหาคม การนำเข้าลดลง 45% เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีที่แล้ว

นอกจากนี้ ถ่านหินในประเทศก็เจอปัญหาฝนที่ตกหนักในฤดูมรสุมได้ส่งผลกระทบต่อการส่งถ่านหินไปยังโรงไฟฟ้า ในขณะที่ภาคส่วนที่นอกเหนือจากพลังงานก็มีความต้องการใช้งานถ่านหินเพิ่มมากขึ้น เช่น อุตสาหกรรมอะลูมิเนียม, เหล็ก, ปูนซีเมนต์ และกระดาษ ที่ต้องใช้การเผาไหม้ในปริมาณมาก ทำให้ความต้องการมีมากกว่าปริมาณถ่านหิน

“ถ่านหินในประเทศของอินเดียมีค่าความร้อนที่ต่ำกว่า ซึ่งหมายความว่าจำเป็นต้องนำเข้าถ่านหินมากขึ้น”

อินเดียกำลังจะมีงานเทศกาลซึ่งจะเริ่มต้นในเดือนนี้ ทำให้การบริโภคมีแนวโน้มที่จะถึงจุดสูงสุด ความต้องการพลังงานอาจเพิ่มขึ้นอีก และสถานการณ์อาจเลวร้ายลง อาจส่งผลต่อการส่งออกของอินเดีย

Source

ปัญหาดังกล่าวนับเป็นปัญหาการขาดแคลนพลังงานที่เลวร้ายที่สุดในจีนนับตั้งแต่ปี 2554 เมื่อภัยแล้งและราคาถ่านหินที่พุ่งสูงขึ้น ทำให้ 17 จังหวัดหรือภูมิภาคต่าง ๆ ต้องควบคุมการใช้ไฟฟ้า โรงไฟฟ้าไม่เต็มใจที่จะผลิตกระแสไฟฟ้าจำนวนมากเมื่อถ่านหินที่เผามีราคาแพง ขณะที่ปักกิ่งควบคุมต้นทุนพลังงาน ดังนั้นผู้ผลิตจึงไม่สามารถขึ้นราคาได้ง่าย ๆ

สาเหตุหนึ่งที่ราคาถ่านหินพุ่งขึ้นมาจาก ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ต้องการให้จีนปล่อยก๊าซคาร์บอนเป็นศูนย์ภายในปี 2060 ซึ่งถือเป็นเป้าหมายที่ทะเยอทะยานสำหรับประเทศที่ใช้ถ่านหินรายใหญ่ที่สุดของโลก ทำให้เหมืองถ่านหินของประเทศผลิตน้อย ลงส่งผลให้ราคาสูงขึ้น เหยา เป่ย หัวหน้านักยุทธศาสตร์ของบริษัทโบรกเกอร์ Soochow Securities ของจีนกล่าว

มณฑลเกือบ 12 มณฑลในจีนกำลังเผชิญกับวิกฤตด้านพลังงานในช่วงไม่กี่สัปดาห์ที่ผ่านมา อาทิ มณฑลกวางตุ้ง ซึ่งเป็นศูนย์กลางการผลิตที่มีมูลค่าถึง 1.7 ล้านล้านดอลลาร์ หรือคิดเป็นมากกว่า 10% ของผลผลิตทางเศรษฐกิจประจำปีของจีนกำลังเจอปัญหาด้านพลังงานทำให้ บริษัทต่าง ๆ ในมณฑลต้องปิดตัวลง 2-3 วัน/สัปดาห์ เพื่อแบ่งสันปันส่วนในการใช้พลังงาน ซึ่งหน่วยงานท้องถิ่นคาดการณ์ว่าสถานการณ์ดังกล่าวอาจคงอยู่ยาวจนถึงสิ้นปี

จีนกระทบเท่ากับโลกกระทบ

การขาดแคลนนั้นอาจส่งผลต่อการฟื้นตัวของจีน และอาจเป็นการเพิ่มปัญหาให้กับซัพพลายเชนทั่วโลกที่กำลังเจอกับวิกฤตนับตั้งแต่การระบาดเริ่มดีขึ้น โดย Yan Qin หัวหน้านักวิเคราะห์คาร์บอนของ Refinitiv กล่าวว่า “การปันส่วนพลังงานจะส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้”

การขาดแคลนไฟฟ้าสามารถลดการผลิตในแทบทุกภาคส่วนของเศรษฐกิจ รวมถึงอุตสาหกรรมการก่อสร้างและการผลิตที่สำคัญ สำนักงานสถิติแห่งชาติระบุว่า ในปีที่แล้วธุรกิจดังกล่าวใช้ไฟฟ้าเกือบ 70% และเป็นตัวขับเคลื่อนหลักของการฟื้นตัว ในปี 2564

Chengde New Material ซึ่งมีฐานอยู่ในกวางตุ้ง ซึ่งเป็นหนึ่งในผู้ผลิตเหล็กกล้าไร้สนิมรายใหญ่ที่สุดของประเทศ บอกกับลูกค้าเมื่อปลายเดือนที่แล้วว่าทางบริษัทจะ ปิดการดำเนินงานเป็นเวลา 2 วันต่อสัปดาห์ จนกว่าจะไม่มีการปันส่วนพลังงานอีกต่อไป บริษัทคาดว่าปริมาณการผลิตจะลดลง -20% หรือมากถึง 10,000 ตัน ต่อเดือน

“บริษัทสมาชิกของหอการค้ามากถึง 80 แห่งในจีนอาจได้รับผลกระทบจากคำสั่งของรัฐบาลให้ระงับการดำเนินงานเป็นเวลาสองสามวันต่อสัปดาห์ บริษัทบางแห่งถึงกับเริ่มเช่าเครื่องปั่นไฟดีเซลราคาแพงเพื่อให้ธุรกิจดำเนินต่อไปได้” Klaus Zenkel ประธานหอการค้าสหภาพยุโรปในจีนตอนใต้กล่าว

การลดกำลังการผลิตทั่วประเทศจีนยังเสี่ยงต่อการเพิ่มปัญหาให้กับซัพพลายเชนทั่วโลกที่ตึงตัวอยู่แล้ว เพราะแค่กวางตุ้งเพียงแห่งเดียวคือศูนย์กลางการผลิตซึ่งคิดเป็น 1 ใน 4 ของการค้าทั้งหมดของจีน ตั้งแต่ เสื้อผ้า ของเล่น และอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์

“ปัญหาการขาดแคลนไฟฟ้า อาจยิ่งทำให้การขนส่งทั่วโลกเกิดความล่าช้า” Henning Gloystein ผู้อำนวยการฝ่ายพลังงาน สภาพภูมิอากาศ และทรัพยากรของ Eurasia Group กล่าว

ไม่ใช่แค่ปัญหาด้านพลังงาน เพราะมณฑลกวางตุ้ง กำลังเผชิญกับการระบาดของ COVID-19 ระลอกใหม่ ซึ่งกำลังเป็นปัญหาด้านการขนส่งอยู่ในปัจจุบัน การจัดส่งที่ค้างอยู่อาจใช้เวลาหลายเดือนกว่าจะเคลียร์ และนำไปสู่การขาดแคลนสินค้าเทศกาลช้อปปิ้งช่วงวันหยุดสิ้นปี

ลดใช้ถ่านหินแต่พลังงานหมุนเวียนไม่พอ

Lauri Myllyvirta หัวหน้านักวิเคราะห์ของศูนย์วิจัยพลังงานและอากาศบริสุทธิ์ กล่าวว่า ถ่านหินยังคงมีส่วนร่วมถึง 60% ของการใช้พลังงานของประเทศ แต่รัฐบาลระวังว่าตัวเลขดังกล่าวจะพุ่งสูงขึ้น และได้พยายามลดการใช้ถ่านหิน เพื่อเป้าหมายลดการปล่อยคาร์บอนให้เป็นศูนย์ภายในปี 2060 อย่างไรก็ตาม ข้อจำกัดในการใช้ถ่านหินนั้นอยู่ในสถานการณ์ที่ต้องการใช้พลังงานเพื่อฟื้นฟูเศรษฐกิจ ขณะที่ประเทศกำลังเผชิญกับปัญหาด้านสภาพอากาศ นั่นทำให้เกิดความตึงเครียดที่เพิ่มขึ้นระหว่างอุปสงค์และอุปทาน

อากาศร้อนจัดในบางพื้นที่ทำให้ความต้องการใช้ไฟฟ้าเพิ่มขึ้น เนื่องจากผู้คนใช้เครื่องปรับอากาศและเครื่องทำความเย็นมากขึ้น ในขณะเดียวกันมีความตึงเครียดอย่างมากในการผลิตพลังงานแหล่งพลังงานหมุนเวียน เช่น ไฟฟ้าพลังน้ำ ที่จีนกำลังประสบปัญหาภัยแล้ง

Gloystein ของ Eurasia Group กล่าวว่า การนำเข้าถ่านหินมีราคาแพงมาก ซึ่งราคาได้เพิ่มขึ้นกว่าเท่าตัวในปีที่แล้ว นอกจากความตึงเครียดทางการค้ากับออสเตรเลียที่ปี 2019 มีส่วนสำคัญในการนำเข้าถ่านหินของจีนเกือบ 60% แต่เมื่อปีที่แล้ว ออสเตรเลียได้เรียกร้องให้มีการสอบสวนเกี่ยวกับต้นกำเนิดของ COVID-19 ในจีน ทำให้จีนหันไปนำเข้าถ่านหินจากอินโดนีเซียและแอฟริกาใต้เพิ่มขึ้นเพื่อชดเชยการขาดดุล แต่นั่นก็ไม่ได้เติมเต็มช่องว่าง

“สิ่งนี้ทำให้สาธารณูปโภคบางอย่างของจีนขาดแคลนเชื้อเพลิงสำหรับโรงไฟฟ้า และคงเป็นเรื่องยากที่จะได้รับอุปทานเพิ่มเติมในเวลาอันสั้นจากประเทศต่าง ๆ เช่น อินโดนีเซีย”

ปัญหาการขาดแคลนไฟฟ้ามีแนวโน้มที่จะดำเนินต่อไปอย่างน้อยในหลายเดือนข้างหน้า โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อความต้องการยังคงสูงในช่วงฤดูร้อน Qin จาก Refinitiv กล่าวว่า ยังมีความเสี่ยงที่สำคัญที่ภาคใต้และภาคกลางของจีนที่จะต้องแบ่งปันส่วนพลังงานต่อไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากสภาพอากาศร้อนกว่าปกติ

อย่างไรก็ตาม รัฐบาลก็มีทางเลือกอื่น เช่น กลับลำมานำเข้าถ่านหินของออสเตรเลีย แม้ว่านั่นจะทำให้ ปักกิ่งดูค่อนข้างอ่อนแอ

ท้ายที่สุด ทางการอาจต้องคิดที่จะปรับเป้าหมายด้านสภาพอากาศลงบางส่วน เพราะปัญหาที่จีนต้องเผชิญคือ จะตอบสนองความต้องการด้านไฟฟ้าที่เพิ่มขึ้น ขณะที่ต้องการลดการปล่อยคาร์บอนได้อย่างไร เพราะในขณะที่จีนกำลังพัฒนาแหล่งพลังงานหมุนเวียนจำนวนมาก แต่แหล่งเหล่านั้นก็ยังไม่เสถียรเท่ากับแหล่งที่ใช้เชื้อเพลิงฟอสซิล

Source