วรฉัตร ลักขณาโรจน์ กรรมการผู้จัดการ แกร็บ ไฟแนนเชียล กรุ๊ป ประเทศไทย เล่าว่า ปีที่ผ่านมาเป็นช่วงเวลาที่ท้าทายของผู้ประกอบการร้านอาหารเเละพาร์ตเนอร์คนขับอย่างมาก เมื่อเจอวิกฤตเศรษฐกิจทำให้รายได้ลดลง ขาดเงินทุนพยุงธุรกิจ เหล่านี้ทำให้ความต้องการสินเชื่อเพิ่มขึ้นตามไปด้วย แม้ภาพรวมของอุตสาหกรรมจะมีการชะลอตัวของยอดสินเชื่อใหม่

Grab มีไรเดอร์ (คนขับ) ผู้จัดส่งอาหารและพัสดุ และพาร์ตเนอร์ร้านค้า รวมกว่า 4 แสนราย ในจำนวนนี้ใช้บริการสินเชื่อ แกร็บไฟแนนซ์ รวมกัน 1 เเสนราย ประมาณ 80% เป็นพาร์ตเนอร์คนขับ ผู้จัดส่งอาหารและพัสดุ และอีก 20% เป็นพาร์ตเนอร์ร้านค้า

โดยสินเชื่อที่ Grab นำเสนอให้พาร์ตเนอร์คนขับและร้านค้า เป็น ‘สินเชื่อเงินสดระยะสั้น’ ระยะเวลาผ่อนชำระ 3-6 เดือน มีวงเงินสูงสุด 1 เเสนบาท อัตราดอกเบี้ยลดต้นลดดอกสูงสุด 33% ต่อปี ตามข้อกำหนดของธนาคารแห่งประเทศไทย ซึ่งอัตราดอกเบี้ยดังกล่าว จะขึ้นอยู่กับรายละเอียดและเงื่อนไขการกู้ของพาร์ตเนอร์ร้านค้า

ปัจจุบัน Grab ให้บริการสินเชื่อใน 2 รูปแบบ ได้เเก่

• สินเชื่อเงินสดสำหรับร้านค้า

ในกลุ่มนี้ส่วนใหญ่มียอดกู้เฉลี่ย 7 หมื่น – 1 เเสนบาท พิจารณาวงเงินผ่าน Credit Scoring จากข้อมูลใน Grab เริ่มเปิดให้บริการในเดือนม.ค. 64 โดยร้านค้าสามารถเลือกว่าจะผ่อนเป็นรายวัน หรือจะผ่อนเป็นรายเดือนก็ได้ ซึ่งที่ผ่านมาพบว่า มีหลายร้านเลือก ‘ผ่อนรายวัน’ เพราะเป็นเงินจำนวนไม่มาก พอหมุนได้ในหลักร้อย

“เรากำลังเตรียมนำเสนอบริการผ่อนชำระสินค้ารายวัน 0% แก่พาร์ตเนอร์ร้านค้าภายในสิ้นเดือนมิ.ย.นี้ เพื่อสนับสนุนร้านอาหารในการต่อยอดธุรกิจ แบ่งเบาภาระการลงทุนอุปกรณ์ต่างๆ”

• สินเชื่อรายย่อยสำหรับไรเดอร์

จุดเด่นของสินเชื่อนี้ คือจะคล้ายกับการ ‘ผ่อน 0%’ ของบัตรเครดิต เเต่จะเจาะกลุ่มไรเดอร์โดยเฉพาะ เพราะหลายคนมีความต้องการอยากซื้อสินค้าต่างๆ เเต่เข้าถึงบัตรเครดิตยาก เพราะไม่มีสลิปเงินเดือน เเต่ Grab มีข้อมูลรายได้ของไรเดอร์ช่วยประเมินสถานะการกู้ได้

เป็น ‘สินเชื่อผ่อนของ’ ที่ไรเดอร์สามารถซื้อมือถือและเครื่องใช้ไฟฟ้ายี่ห้อต่างๆ ที่ Grab หามาให้บริการ โดยคิดดอกเบี้ย 0% ระยะเวลาการผ่อน 3-6 เดือน ในกลุ่มนี้ส่วนใหญ่มียอดกู้เฉลี่ย 1-2 หมื่นบาทตามราคาสินค้า โดยไรเดอร์นิยมซื้อเครื่องปรับอากาศ สมาร์ทโฟนเเละทีวี

ใช้ AI คำนวณสินเชื่อ 

ข้อได้เปรียบของ Grab นอกจากมีจำนวนไรเดอร์เเละร้านค้าจำนวนมากเเล้ว นั่นก็คือ การคำนวณวงเงินสินเชื่อด้วย AI วิเคราะห์ข้อมูลด้านต่างๆ เป็น ‘Data Driven Lending’ อุดช่องว่างของธนาคารที่ต้องใช้หลักทรัพย์ค้ำประกันหรือหลักฐานยืนยันรายได้ที่เเน่นอน 

โดย Credit Scoring เป็นส่วนสำคัญที่มีผลต่อการปล่อยสินเชื่อ รวมไปถึงชั่วโมงการทำงาน พฤติกรรม และรายได้ที่ได้จากบริษัท เพื่อหาวงเงินสูงสุดที่เหมาะสมให้ผู้กู้ เป็นระบบที่ช่วยให้คน “ทําดี ได้ดี”

เมื่อถามถึงความเสี่ยงด้านการชำระหนี้ เขามองว่า “ไรเดอร์หลายคนไม่ได้ทำงานนี้เป็นประจำก็จริง เเต่ยอดเงินกู้ไม่ได้สูงมาก ไม่คุ้มที่จะสูญเสียช่องทางรายได้ ถ้าวงเงินเป็นล้าน เราคงไม่ได้ปล่อยกู้”

แกร็บไฟแนนซ์ เตรียมจะขยายบริการครอบคลุมทุกจังหวัดที่ Grab ให้บริการจากที่ผ่านมากระจุกในจังหวัดใหญ่เเละจะทยอยเพิ่มสินค้าในรายการผ่อนให้มากขึ้นเพื่อเพิ่มทางเลือกให้ลูกค้า

“ปีนี้เราไม่ได้ตั้งเป้าเป็นตัวเลขว่าคนจะเข้ามาใช้บริการสินเชื่อเท่าไหร่ เเต่หวังว่าจะเป็นอีกหนึ่งช่องทางที่ช่วยให้ผ่านพ้นวิกฤตนี้ไปด้วยกัน”

สร้าง Loyalty ภายใน เตรียมขยายสู่ ‘ภายนอก’ 

สำหรับ ’แกร็บ ไฟแนนเชียล กรุ๊ป’ เป็นกลุ่มธุรกิจที่แกร็บตั้งขึ้นมาตั้งแต่ปี 2561 มีเป้าหมายให้บริการด้านการเงินเเบบครบวงจร ผ่าน 4 บริการหลัก ได้แก่

Grab Pay – ระบบจ่ายเงินให้ไรเดอร์ ร้านอาหาร เเละอี–วอลเล็ตของผู้ใช้
Grab Insure – ให้บริการประกันต่างๆ เป็น micro insurance
Grab Finance – ให้บริการสินเชื่อนาโนไฟแนนซ์ เเละ Credit Score
Grab Invest – บริการเงินฝากการลงทุน

“ในปีหน้า Grab เราจะขยายไปด้านเงินฝาก เเละการให้คำปรึกษาด้านการลงทุน เพื่อให้ครอบคลุมบริการทางการเงินทุกด้าน”

โดยรายได้จากดอกเบี้ยต่างๆ มีเเนวโน้มจะเติบโตเรื่อยๆ จากตลาดที่เติบโตขึ้น ความต้องการบริการทางการเงินที่มากขึ้น ซึ่งในอนาคตจะกลายมาเป็นหนึ่งในรายได้หลักของ Grab 

นอกจากนี้ การออกสินเชื่อให้ไรเดอร์เเละร้านอาหาร ยังเป็นการสร้าง  ‘Loyalty’ ต่อเเบรนด์ กระตุ้นให้คนต้องขยันทำงานมากขึ้น สร้างรายได้มากขึ้น พร้อมทั้งยังต้องมี ‘พฤติกรรมที่ดี’ ยกระดับบริการให้ถูกใจลูกค้า เพื่อไม่ให้เสียเครดิตเพื่อยื่นกู้เงิน

“แกร็บไฟแนนซ์ ยังคงให้บริการเฉพาะกับไรเดอร์และร้านค้าในระบบ แต่ในอนาคตหวังว่าจะให้บริการกับบุคคลทั่วไปภายนอกได้”

ต้องจับตามองว่าธุรกิจไฟแนนซ์ของ Grab จะขยายไปในทิศทางใด เเม้ทางผู้บริหารจะยืนยันว่า ตอนนี้ไม่ได้ตั้งใจจะมุ่งเเข่งขันในตลาดสินเชื่อ Non-Bank ก็ตาม….

•  Anthony Tan ซีอีโอผู้พา Grab แจ้งเกิดดีล SPAC ที่ใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์
• KTC กับความท้าทายปี 2564 ปลุกธุรกิจ “สินเชื่อมีหลักประกัน” สร้างพลังคลื่นใต้น้ำ
• เปิดตำนาน “เงินติดล้อ” ปฏิวัติธุรกิจสินเชื่อห้องแถวสีเทาๆ สู่การกู้แบบโปร่งใส

นายวรฉัตร ลักขณาโรจน์ กรรมการผู้จัดการ แกร็บไฟแนนซ์เชียล กรุ๊ป ประเทศไทย เปิดเผยว่า ในช่วง Covid-19 ทำให้การเดินทางต้องหยุดลง ส่งผลกระทบกับบริการรับส่งคนโดยเฉพาะผู้ขับ ‘4 ล้อ’ ทำผู้ขับบางรายย้ายไปส่งอาหาร บางรายหยุดพักกลับต่างจังหวัด ดังนั้นจึงต้อง ‘พักชำระหนี้คนขับ’ รวมกว่า 20,000 ราย เป็นเงินกว่า 300 ล้านบาท

ขณะที่ Covid-19 ทำให้ผู้บริโภคดูแลสุขภาพมากขึ้น ผลักดันให้การใช้จ่ายแบบ ‘Cashless’ มากขึ้น ทำให้สัดส่วนธุรกรรมแบบไร้เงินสดมีสัดส่วนกว่า 50% ของธุรกรรมทั้งหมด โดยเฉพาะโดยที่การใช้จ่ายผ่าน GrabPay Wallet ที่เติบโตเกินเท่าตัว ทั้งนี้ GrabPay Wallet มีสัดส่วน 35% อีก 65% เป็นบัตรเครดิตและบัตรเดบิต นอกจากนี้ GrabPackages หรือแพ็กเกจส่วนลดก็เติบโตขึ้น 3 เท่าตัว โดยเริ่มเพิ่มขึ้นก้าวกระโดดตั้งแต่เริ่มมาตรการล็อกดาวน์ในเดือนเมษายน

นอกจากนี้ ยังมีพฤติกรรมอื่น ๆ ที่เปลี่ยนไปในช่วง Covid-19 ทั้งมูลค่าคำสั่งซื้ออาหารที่เพิ่มขึ้น มีพาร์ตเนอร์ร้านค้าสมัครเข้ามาเพิ่มขึ้น และพาร์ตเนอร์คนขับใหม่ ๆ เน้นรับงานแบบพาร์ตไทม์เพื่อหารายได้เสริม จนปัจจุบันมีพาร์ตเนอร์ที่ขับเป็นพาร์ตไทม์กว่า 70% ดังนั้น เมื่อรูปแบบการใช้งานเปลี่ยนไปในระยะเวลาสั้น ข้อมูลเดิมที่มีก่อนหน้าไม่สามารถใช้ได้อีกต่อไป

“เราต้องคัดข้อมูลใหม่ตั้งแต่กุมภาพันธ์ ต้องมาดูว่าแต่ละเดือนเกิดอะไรขึ้น ปรับแผนใหม่ทุกเดือน จนเรามีแผนเรียงกันเยอะมาก และเพราะข้อมูลแบบเรียลไทม์ทำให้เราคาดการณ์และปรับแผนได้ทันที ดังนั้นตอนนี้ เราไม่มีการวางแผนระยะยาว”

โดยกลยุทธ์ในครึ่งปีหลังจะแบ่งเป็น 4 ส่วน 1.การบริหารจัดการต้นทุนให้ลดลงได้มากที่สุด เพราะระบบการชำระเงินของ GrabPay ถือเป็นพื้นฐานของธุรกรรมบนแพลตฟอร์มแกร็บทั้งหมด ตั้งแต่การจ่ายเงินของผู้ใช้ ระบบการจ่ายเงินให้พาร์ตเนอร์ร้านค้าและคนขับ การผ่อนชำระสินเชื่อ และการชำระเบี้ยประกันในอนาคต ดังนั้น การบริหารต้นทุนที่ดี และเพิ่มประสิทธิภาพของระบบจะช่วยให้เรามีศักยภาพในการเติบโตเพิ่มขึ้น

2.ปล่อยสินเชื่อสู่ร้านค้าพาร์ตเนอร์ร้านอาหารในเครือแกร็บฟู้ด จากตอนแรกมีเพียงสินเชื่อพาร์ตเนอร์คนขับ โดยจะใช้รูปแบบใกล้เคียงกับสินเชื่อสำหรับคนขับ คือ ผ่อนชำระรายวัน ชำระได้ผ่านแอพป ทั้งนี้ จะเน้นปล่อยเฉพาะร้านขนาดกลาง-และขนาดเล็กเป็นหลัก โดยตั้งเป้าให้ครอบคลุมกว่า 100,000 ครัวเรือน

อย่างไรก็ตาม ตอนนี้ยังประเมินไม่ได้ว่า NPL (Non-Performing Loan) หรือหนี้เสียจะสูงกว่าที่ประเมินไว้ คือ 2% หรือไม่ เพราะ 3 เดือนที่ผ่านมาพักชำระไป ก็แทบไม่ได้ปล่อยให้กู้ ดังนั้นอาจต้องรอดูในไตรมาส 4 ของปี แต่ตอนนี้มีประมาณ 70% ที่กลับมาชำระได้ตามปกติ ในขณะที่อีก 30% หรือประมาณ 50-60 ล้านบาท ยังคงพักชำระหนี้อยู่ และแกร็บมีแผนที่จะปรับโครงสร้างหนี้ให้แก่กลุ่มนี้ต่อไป

“เราเชื่อว่าเขาไม่อยากจะเบี้ยวหรอก มันไม่คุ้มที่จะทิ้งอาชีพแกร็บ ดังนั้นส่วนใหญ่เราเห็นว่าเขาคืนเงิน เพราะเขากลัวเสียเครดิต ซึ่งถ้าหลุดจากแกร็บไปจะทำให้เขาไม่สามารถหาแหล่งเงินกู้ใหม่ และไม่สามารถทำงานกับแกร็บได้อีก”

3.นำเสนอประกัน ที่ผ่านมาแกร็บ ไฟแนนเชียล กรุ๊ป ได้ร่วมมือกับเมืองไทยประกันชีวิต ในการมอบประกันชีวิตและสุขภาพกลุ่มเพื่อคุ้มครองรายได้ให้กับพาร์ตเนอร์คนขับและพาร์ตเนอร์ผู้จัดส่งอาหาร-พัสดุ และใครครึ่งปีหลังนี้ได้เตรียมเปิดตัวผลิตภัณฑ์ประกันที่เกี่ยวข้องกับบริการของแกร็บ อาทิ การขนส่งสินค้า หรือประกันอื่น ๆ ในรูปแบบการจ่ายเบี้ยแบบรายวัน

4.เร่งการเติบโตของการชำระเงินแบบไร้เงินสดในต่างจังหวัด การชำระเงินแบบไร้เงินสดบนแพลตฟอร์มแกร็บในปัจจุบันยังคงอยุ่ในกรุงเทพฯ เป็นหลัก เนื่องจากมีการใช้งานบัตรเครดิตค่อนข้างน้อย จึงต้องเร่งการเติบโตผ่านวอลเล็ตเป็นหลัก โดยเตรียมออกแคมเปญการตลาดเพื่อเจาะในจังหวัดที่มียอดการใช้งานแอปพลิเคชันสูง รวมถึงเปิดให้ลูกค้าธนาคารอื่น ๆ สามารถใช้งาน GrabPay Wallet ได้ด้วย เนื่องจากปัจจุบันใช้ได้เฉพาะลูกค้าธนาคารกสิกรไทย โดยเป้าหมายสูงสุดในระยะยาว คือ เพิ่มสัดส่วนธุรกรรมแบบไร้เงินสดเป็น 80% คาดว่าในปีหน้าอาจจะเป็นไปได้

“ตอนนี้ GrabPay Wallet ยังใช้ในอีซิสเต็มส์ของแกร็บเท่านั้น แต่ปัจจุบันเราได้เข้าระบบพร้อมเพย์แล้ว ดังนั้น หากเรามีผู้ใช้ในระดับ 80% เราก็อาจจะขยายการใช้จ่ายภายนอกอีโคซิสเต็มส์ แต่ตอนนี้ยังไม่ถึงเวลา”