ไม่ต้องพึ่งทีวี ไม่ต้องรอเวลาแพร่ภาพ แต่มีเรื่องให้เลือกดูแบบไม่จำกัด ทั้งใหม่ และเก่า ชนิดที่หาดูไม่ได้ในทีวี “วิดีโอคลิป”
“คลิปวิดีโอ” ไม่ใช่นวัตกรรมใหม่ มันเกิดขึ้นมาพร้อมกับการพัฒนาที่ไม่เคยหยุดของกล้องวิดีโอและโทรศัพท์มือถือที่ถูกทำให้มีคุณภาพดีขึ้นแต่ราคาถูกลง จนผู้ใช้ทั่วไปรู้สึกไม่ลำบากใจที่จะหามาใช้เป็นอุปกรณ์ติดตัว และหากเราติดตามการพัฒนาการเติบโตของเทคโนโลยีนี้ จะเห็นว่าในอนาคตอุปกรณ์เหล่านี้อาจจะพัฒนาให้มีคุณภาพได้เทียบเท่ากับคุณภาพของทีวีหรือมีอาจจะคุณภาพมากกว่านั้น ซึ่งถือว่าไม่ใช่การคาดการณ์ที่ไกลจากความเป็นจริงนัก
ทั้งสองตัวแปรนี้เป็นตัวสร้างต้นน้ำหลักที่ทำให้เกิด “มหาสมุทรคลิป” ขึ้นมา แต่ไม่ว่าจะมีคลิปวิดีโอล้นโลกขนาดไหน ความสำคัญของคลิปวิดีโอจะไม่ถูกพูดถึงเลยหากไม่มีตัวแปรสำคัญที่เรียกว่า Video Sharing Web Sites
Video Sharing Web Sites คือเว็บไซต์ที่มีลักษณะเปิดให้ใครก็ได้นำคลิปวิดีโอที่ตนมีอยู่ไปฝากไว้ และสามารถนำฟังก์ชันต่างๆ ที่เว็บสร้างขึ้นมาไปช่วยในการเผยแพร่คลิปนั้นๆ ซึ่งปัจจุบันมีเว็บประเภทนี้มากมาย แต่ที่โด่งดังจนเป็นที่รู้จัก และทำให้คนทั่วโลกหันมาให้ความสนใจกับการสร้างคลิปวิดีโอสู่ที่สาธารณะ เราต้องยกเครดิตนี้ให้กับเว็บที่ชื่อว่า YouTube
Clip+Web > T.V.
การมาบรรจบกันระหว่างคลิปวิดีโอซึ่งถูกจัดว่าเป็นเนื้อหาประเภทหนึ่งที่ถูกสร้างและสะสมมานานในโลก Off Line ไม่ว่าจะเป็นในรูปแบบรายการทีวีทั่วไป Home Video หรือแม้กระทั่งคลิปแอบถ่ายเหตุการณ์สำคัญๆ อย่างนาทีประหาร ซัดดัม ฮุดเซ็น กับการเกิดขึ้นของเว็บประเภท User Generated Video Sharing ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงหรือสร้างการเรียนรู้ใหม่ชนิดที่สามารถเปลี่ยนพฤติกรรมการรับข้อมูลข่าวสารเลยทีเดียว
แต่เดิมนั้นผู้ชมทำได้เพียงรอฝ่ายเดียวว่ารายการทีวีในแต่ละช่องจะป้อนข้อมูลอะไรให้ในแต่ละวันด้วยเวลาอันจำกัด แต่ปัจจุบันกลับกลายเป็นผู้ชมเองที่สามารถเข้าไปค้นหาและเป็นผู้เลือกในสิ่งที่ตัวเองต้องการชมได้ตลอดเวลาและไม่มีวันสิ้นสุด แถมยังสามารถนำเก็บไว้ชมภายหลัง แพร่กระจายคลิป หรือส่งต่อ แสดงความเห็นต่อคลิปนั้นๆ ได้ทันที เพราะในเว็บประเภท User Generated Video Sharing นั้นมักจะมือเครื่องมือต่างๆ ในการสร้าง Socail Network ติดมาด้วยเสมอ ซึ่งเป็นสิ่งที่ทีวีทำไม่ได้
Embed Code อาวุธลับสร้าง Social Network
ชื่อ youtube.com เปรียบเสมือน “เว็บท่าสำหรับคลิปวิดีโอที่ทุกคนรู้จักดี แต่หลายๆ คนกลับเริ่มที่จะรู้จักYouTube จากการไปเจอหน้าจอให้เล่นคลิปวิดีโอที่มีโลโก้ของYouTube ขึ้นอยู่ตามเว็บอื่นๆ ทั่วไปที่ไม่ใช่เว็บ YouTube ?
นั่นเป็นเพราะผลของอาวุธลับที่ชื่อว่า “Embed Code“ ซึ่งไม่ใช่มีเพียงแต่เว็บ YouTube เจ้าเดียวเท่านั้นที่มีเครื่องมือนี้ แต่ทุกเว็บที่เป็น Video Sharing Web Sites จะต้องมีเครื่องมือสร้าง Embed Code ไว้สำหรับแพร่กระจายคลิปต่างๆ ไปยังเว็บไซต์ต่างๆ ทั่วโลก !!!
Embed Code เป็นชุด Code มาตรฐานที่ถูกสร้างขึ้นโดยอัตโนมัติ หลังจากเราทำการฝากคลิปวิดีโอไว้ที่เว็บฝากวิดีโอจนสำเร็จ บทบาทที่สำคัญของมันคือ การเปิดให้ใครก็ได้นำ “Code” ไปวางยังเว็บไซต์อื่นๆ เพื่อให้คลิปได้ถูกเผยแพร่กระจายออกไปยังเว็บไซต์ที่ต้องการได้สะดวกมากขึ้น ในทางการตลาด Embed Code ถือว่าเป็นเครื่องมือสำคัญในการสร้าง Viral Maketing เพราะมันสามารถนำไปใช้ได้อย่างไม่จำกัดจำนวนจนสร้างกระแสให้เกิดการพูดถึงได้โดยไม่เสียค่าใช้จ่ายสำหรับเครื่องมือนี้แม้แต่บาทเดียว
ใส่แบรนด์ให้คลิป สร้างคลิปให้แบรนด์
หลายๆ คนเข้าใจว่า YouTube คือผู้ผลิตคลิปวิดีโอ นั่นเป็นเพราะว่า YouTube โด่งดังจากการเป็นเจ้าแรกๆ ที่เปิดประตูให้คลิปวิดีโอจากทั่วโลกได้ออกสู่โลกภายนอกจนเป็นที่รู้จัก แท้ที่จริงแล้ว YouTube เป็นเว็บไซต์หนึ่งที่มีระบบ Video Sharing ไม่ต่างจากอีกหลายๆ เว็บที่มีลักษณะเดียวกัน เช่น dailymotion.com, veoh.com brightcove.com หรือแม้แต่ Google Video เป็นต้น
ในแต่ละเว็บไซต์ประเภทนี้ต่างก็แข่งขันกันสร้าง Positioning ให้มีความแตกต่างจากคู่แข่ง ตั้งแต่การการดีไซน์หน้าเว็บและตัว Player ให้ดูทันสมัย การลดความซับซ้อนในการจัดการไฟล์วิดีโอ แม้กระทั่งการรับฝากไฟล์ที่มีขนาดใหญ่ในระดับ HD (ซึ่งผู้ชมสามารถ Download ไปดูกับ HDTV ได้โดยไม่เสียความคมชัด)
รายละเอียดเหล่านี้ล้วนมีผลต่อการตัดสินใจของผู้ใช้บริการทั้งสิ้น หรือจะพูดอีกอย่างหนึ่งก็คือ คุณจะเลือกโลโก้ของผู้ให้บริการใดที่จะติดบนคลิปของคุณเพื่อที่จะบ่งบอกความเป็นคุณที่สุด เช่น หากคุณต้องการให้คลิปของคุณ กระโจนเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของคลังแสงแห่งคลิป และต้องการให้ระบบค้นหาพบคลิปของคุณอย่างไม่ยากเย็นนัก YouTube น่าจะเป็นคำตอบที่ดีที่สุด
แต่หากคุณต้องการความน่าเชื่อถือและเป็นเว็บไซต์ที่ยอมรับไฟล์คุณภาพสูงๆ ขนาดใหญ่ สำหรับการรับชมของกลุ่มเป้าหมายระดับไฮเอนด์ Brightcove ย่อมเป็นตัวเลือกที่เหมาะสมกว่า YouTube แน่นอน
คนทำคลิป = คนดูคลิป
ในเมื่อปัจจุบันมีเว็บไซต์ประเภท User Generated Video Sharing เพิ่มขึ้นต่อเนื่องในขณะเดียวกันคลิปที่หลั่งไหลเข้าสู่ระบบก็มีจำนวนเพิ่มขึ้น คำถามที่เกิดขึ้นตามมาก็คือ ระหว่างระบบเว็บไซต์ที่เอื้ออำนวยให้คลิปได้มีโอกาสแสดงตัวตน กับ ตัวคลิปวิดีโอที่ส่งขึ้นไปยังเว็บไซต์ อะไรสำคัญกว่ากัน ?
คำตอบก็คือ สุดท้ายความสำคัญจะกลับมาสู่คุณภาพของเนื้อหาในคลิปวิดีโอที่ถูกนำเสนอบนโลกออนไลน์ ด้วยเหตุผลจากการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของผู้ชมที่มีประสบการณ์ในการเลือกชมคลิปมากขึ้น และจากการมองเห็นโอกาสจากระบบที่อำนวยความสะดวกในการผลิต ที่ทำให้ใครๆ ก็สามารถมีช่องทางผลิตรายการของตัวเองเผยแพร่ทางอินเทอร์เน็ตได้อย่างง่ายดายด้วยต้นทุนที่แสนถูก
ทั้งสองส่วนนี้จะเหมือนกงล้อที่หมุนพัฒนาตามกันไปทำให้ผู้ที่เคยดูคลิปเพียงอย่างเดียวสนใจที่จะทดลองมาเป็นผู้ผลิตคลิปวิดีโอออกสู่สาธารณะ และสร้างความหลากหลายในการเลือกชมมากขึ้นจนเป็นผลต่อเนื่องไปเรื่อยๆ
คลิปกับอนาคต
ในขณะที่ผู้มาก่อนอย่างYouTubeได้วาง Positioning ตัวเองให้เป็นเว็บท่า รวมคลิปวิดีโอจากทั่วโลกไปแล้ว จนใครๆ ก็ใฝ่ฝันที่จะเป็นอย่างYouTube บ้าง ซึ่งปัจจุบันการจะเป็นเว็บที่มีลักษณะเดียวกันกับ YouTube หรือการมีระบบ Video Sharing ไม่ใช่เรื่องยากอะไร เพราะมีระบบที่คุณสามารถซื้อแล้วไปสร้างเว็บไซต์แชร์ไฟล์วิดีโอได้ทันที แต่มันจะมีประโยชน์อะไรหากคุณมีเว็บไซต์ที่หน้าตาคล้ายกับ YouTube แล้วเนื้อหาในเว็บก็ยังคงเหมือนกับ YouTube อีก
ด้วยเหตุนี้ จึงมีการคาดการณ์ว่าคลิปวิดีโอที่ในปัจจุบันถูกนำขึ้นไปบนโลกออนไลน์ด้วยเนื้อหาที่หลากหลายจนเกินไป มันจึงเริ่มถูกแบ่งและคัดสรรตามเนื้อหาหรือตามคอนเซ็ปต์ ที่มุ่งเน้นไปที่เรื่องใดเรื่องหนึ่ง (Niche Content) ตามที่เจ้าของเว็บต้องการแล้วถูกเผยแพร่ด้วยระบบ Video Sharing มากขึ้น
ทั้งนี้ก็เพื่อในความสะดวกที่จะกำหนดทิศทางการสร้าง Positioning ให้เว็บตัวเอง ตัวอย่างเช่น current.tv ที่สนับสนุนให้คนทั่วไปผลิตงานคลิปในรูปแบบสารคดีส่งเข้ามายังเว็บไซต์ โดยผู้ที่ได้รับการโหวตจะถูกนำผลงานไปเผยแพร่ยังจอทีวีด้วย ฉะนั้นความสำคัญของเนื้อหาในคลิปวิดีโอที่อยู่บนเว็บนั้นจึงไม่ไดมีบทบาทแค่ในการนำเสนอเรื่องราวเพียงอย่างเดียวอีกต่อไป แต่มันมีความสำคัญถึงขั้นกำหนดรูปแบบ หรือการทำการตลาดบนเว็บนั้นได้เลยทีเดียว
ในไทยเองเริ่มมีผู้ให้ความสำคัญจากการใช้ประโยชน์ของวิดีโอคลิปมากขึ้น ถึงแม้จะยังไม่ถึงขั้นที่จะทำอย่างจริงจังเต็มรูปแบบอย่างที่ต่างประเทศก็ตาม โดยดูได้จากเว็บไซต์เจ้าใหญ่ๆ เช่น sanook.com, kapook.com, hunsa.com หรือ mthai.com ที่เพิ่มเซกชั่นส่วนของวิดีโอคลิปเข้าไปมีบทบาทมากขึ้น รวมถึงแนวโน้มการจัดกิจกรรมทางการตลาดที่นิยมให้คนส่งคลิปมาร่วมประกวดผ่านทางเว็บไซต์มากขึ้น กรณีตัวอย่างที่ชัดเจนที่สุด ยังคงเป็นแคมเปญ “เกรียนหรือเซียน” ของไนกี้ ที่ประสบความสำเร็จจากการให้วัยรุ่นส่งคลิปสั้นๆ แสดงถึงลีลาการเตะฟุตบอลของกลุ่มต่างๆ แล้วนำกิจกรรมนี้ไปต่อยอดร่วมกับกิจกรรมอื่นได้อีก เช่น จัดการแข่งขันไนกี้ฟุตบอล การส่งผู้ชนะจากการประกวดเดินทางไปยังต่างประเทศ เป็นต้น
อย่างไรก็ตาม แม้ว่าการสร้างสรรค์เนื้อหาคลิปวิดีโอบนความเป็น Socail Media Network นั้นยังมีพื้นที่ที่จะสร้างโอกาสให้กับผู้ใช้ทั่วไปนั้นยังมีอยู่มาก แต่อุปสรรคที่สำคัญที่ทำให้การพัฒนาไม่เป็นไปอย่างที่ควรคือ ความพร้อมของอินเทอร์เน็ตความเร็วสูง ที่ในประเทศไทยเองยังอยู่ในระหว่างเปลี่ยนผ่าน แต่เราก็สามารถคาดหวังได้ว่าในอนาคตจะมีแนวโน้มที่ดีขึ้น
ผลกระทบที่น่าติดตามกันต่อไปจะเกิดขึ้นจากพฤติกรรมของผู้บริโภคที่กำลังเปลี่ยนไป ในขณะที่ผู้บริโภคมีตัวเลือกในการรับชมมากขึ้นอย่างเงียบๆ ทางอินเทอร์เน็ต แต่วงการทีวีไทยยังคงถกเถียงกันในเรื่องการใช้ตัวอักษรใดในการจัดเรตติ้งทีวี มันคงเป็นเหตุการณ์ที่พอให้เห็นภาพและทำให้ตอบคำถามได้ว่า สื่อชนิดไหนที่จะมาทดแทนทีวีในอนาคต
