มหกรรมฟุตบอลโลก2006 เป็นการแข่งขันฟุตบอลที่คนไทยติดตามลุ้นผลการแข่งขันอย่างใจจดใจจ่อ ซึ่งในปัจจุบันการแข่งขันดำเนินไปถึงรอบ 8 ทีมสุดท้าย ในช่วงมหกรรมฟุตบอลโลก2006 ส่งผลให้พฤติกรรมในด้านต่างๆของบรรดาแฟนฟุตบอลเปลี่ยนแปลงไป บริษัท ศูนย์วิจัยกสิกรไทย จำกัด สำรวจ “พฤติกรรมคนไทยในช่วงมหกรรมฟุตบอลโลก2006” ระหว่างวันที่ 12-26 มิถุนายน 2549 จากกลุ่มตัวอย่าง 2,806 คน โดยกระจายกลุ่มตัวอย่างตามอาชีพและอายุ เนื่องจากทั้งสองตัวแปรนี้นับว่ามีผลต่อพฤติกรรมการติดตามมหกรรมฟุตบอลโลก2006 ปรากฏว่ากลุ่มตัวอย่างร้อยละ 50.0 คาดว่าพฤติกรรมจะเปลี่ยนแปลงไปในช่วงมหกรรมฟุตบอลโลก 2006 โดยพฤติกรรมที่เปลี่ยนแปลงไปนั้นล้วนมีผลเกี่ยวเนื่องจากการถ่ายทอดสดมหกรรมฟุตบอลโลก2006 โดยบรรดากลุ่มตัวอย่างที่ติดตามมหกรรมฟุตบอลโลก2006ยังแบ่งออกได้เป็น 2 กลุ่มคือ ผู้ที่สนใจเกมกีฬาฟุตบอลมากและคาดว่าจะติดตามการถ่ายทอดสดฟุตบอลโลกทุกแมตช์ ซึ่งจากการสำรวจพบว่าคนกลุ่มนี้มีอยู่ร้อยละ 12.6 ของกลุ่มตัวอย่าง ทำให้คาดหมายได้ว่าคนกลุ่มนี้จะมีพฤติกรรมต่างๆในชีวิตประจำวันเปลี่ยนแปลงไปในช่วงระหว่างมหกรรมฟุตบอลโลก อีกกลุ่มหนึ่งคือ ผู้ที่สนใจเกมกีฬาฟุตบอลบ้าง และคาดว่าจะไม่ได้ติดตามฟุตบอลโลกทุกแมตช์ที่มีการแข่งขัน แต่จะไม่พลาดการติดตามชมการแข่งขันในแมตช์สำคัญ ซึ่งจากการสำรวจพบว่าคนกลุ่มนี้มีอยู่ร้อยละ 77.9 ของกลุ่มตัวอย่าง ซึ่งพฤติกรรมของคนกลุ่มนี้จะเปลี่ยนแปลงเฉพาะในวันที่มีการแข่งขันแมตช์สำคัญ
พฤติกรรมคนกรุงฯเปลี่ยน…ผลจากฟุตบอลโลก2006
พฤติกรรมที่เปลี่ยนแปลงของคนไทยที่น่าจับตามอง มีดังนี้
1.การรับรู้ข่าวสารเปลี่ยนไป….ยอดจำหน่ายหนังสือพิมพ์เพิ่ม จากการสำรวจพบว่าพฤติกรรมการรับรู้ข่าวสารเปลี่ยนแปลงไป โดยในช่วงมหกรรมฟุตบอลโลก 2006 นั้น พฤติกรรมของกลุ่มตัวอย่างเปลี่ยนแปลงไป 3 อันดับแรกคือรับฟัง/อ่านการวิเคราะห์วิจารณ์ฟุตบอลร้อยละ 24.1 ของกลุ่มตัวอย่าง อ่านข่าวกีฬาในหนังสือพิมพ์มากขึ้นร้อยละ 21.0 และคุยเรื่องฟุตบอลโลกมากขึ้นร้อยละ 20.5 โดยในหน้าข่าวกีฬาก็จะมีข่าวต่างๆที่เกี่ยวกับความเคลื่อนไหวของฟุตบอลโลกมากขึ้น มีข่าวที่เป็นไฮไลท์สำคัญของฟุตบอลโลกได้ขึ้นหน้าหนึ่ง หรือหนังสือพิมพ์บางฉบับก็จะเพิ่มหน้าพิเศษสำหรับข่าวเกี่ยวกับฟุตบอลโลกเพื่อตอบสนองความต้องการของผู้อ่าน ส่วนหนังสือพิมพ์กีฬาโดยเฉพาะในช่วงนี้ก็จะได้รับความสนใจมากยิ่งขึ้น โดยบรรดาแฟนฟุตบอลทั้งหลายต่างๆก็ติดตามอ่านข่าวความเคลื่อนไหว รวมทั้งการวิเคราะห์ฟอร์มการเล่นของแต่ละทีม โดยการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมส่งผลให้หนังสือพิมพ์เพิ่มยอดพิมพ์จำหน่ายเพิ่มขึ้น นอกจากนี้หนังสือพิมพ์บางฉบับยังให้มีการตัดคูปองร่วมส่งชิงโชคส่งผลให้มียอดจำหน่ายเพิ่มขึ้นด้วย นอกจากนี้ปัจจัยสำคัญส่วนหนึ่งที่ทำให้ยอดจำหน่ายหนังสือพิมพ์เพิ่มขึ้น เนื่องจากช่วงเวลาการแข่งขันอยู่ในช่วงดึกทำให้คอบอลบางส่วนที่ไม่ได้ติดตามชมการถ่ายทอดสดหันไปติดตามข่าวสารการแข่งขันทางสื่อหนังสือพิมพ์หรือโทรทัศน์/วิทยุในวันรุ่งขึ้น
นอกจากนี้ยังพบว่ากลุ่มตัวอย่างร้อยละ 5.2 จะเข้าร่วมเสี่ยงโชคในช่วงมหกรรมฟุตบอลโลก 2006 โดยการร่วมเสี่ยงโชคโดยการส่งไปรษณียบัตร โทรศัพท์ทายผลการแข่งขัน ส่งคูปองทายผลการแข่งขัน การเข้าร่วมการชิงโชคทั้งการส่งไปรษณียบัตรและการส่งคูปองที่ตัดจากหนังสือพิมพ์นั้นนับว่าเป็นกิจกรรมยอดฮิตของคนไทยในช่วงมหกรรมฟุตบอลโลกในครั้งนี้ ส่วนการทายผลการแข่งขันก็ได้รับความนิยมอย่างมากเช่นกัน เนื่องจากบรรดาค่ายที่ให้บริการโทรศัพท์มือถือมีรางวัลล่อใจมูลค่าสูงเช่นเดียวกับรางวัลของการชิงโชคโดยการส่งไปรษณียบัตรและคูปองของบรรดาผู้ประกอบการสื่อสิ่งพิมพ์ต่างๆ
2.การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการรับประทานอาหาร/เครื่องดื่ม นอกจากการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมในการรับรู้ข่าวสาร และพฤติกรรมการเสี่ยงโชคของกลุ่มตัวอย่างแล้ว ประเด็นที่น่าสนใจคือ การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการรับประทานอาหาร/เครื่องดื่ม โดยแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ คือ
2.1กลุ่มที่รีบตรงกลับบ้านเพื่อที่จะได้มีเวลาพักผ่อนเตรียมไว้เพื่อชมการถ่ายทอดสดฟุตบอลโลก2006ที่บ้าน
2.2กลุ่มที่ลุ้นผลการแข่งขันนอกบ้าน ซึ่งมีทั้งที่บ้านเพื่อน สถานบันเทิง และห้างสรรพสินค้า
ซึ่งทั้งสองกลุ่มนี้ส่งผลให้เกิดการกระจายเม็ดเงินให้กับธุรกิจที่เกี่ยวข้องแตกต่างกัน โดยกลุ่มที่ชมการถ่ายทอดสดฟุตบอลโลกที่บ้านนั้นนิยมบริโภคอาหารฟาสต์ฟู้ดส์ ขนมขบเคี้ยว น้ำอัดลม รวมถึงบะหมี่/อาหารสำเร็จรูป และเครื่องดื่มที่ช่วยไม่ให้ง่วงโดยเฉพาะกาแฟ/ชา และเครื่องดื่มบำรุงกำลัง ส่วนกลุ่มที่นิยมลุ้นผลการแข่งขันนอกบ้าน ซึ่งกลุ่มนี้จะสร้างความคึกคักให้กับบรรดาสถานบันเทิง สถานที่จัดให้มีการถ่ายทอดสดและห้างสรรพสินค้านิยมบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ขนมขบเคี้ยวและน้ำอัดลม รวมถึงกาแฟกระป๋องและเครื่องดื่มบำรุงกำลังด้วย นอกจากนี้ถ้าต้องลุ้นผลการแข่งขันโดยเฉพาะในรอบก่อนรองชนะเลิศไปจนถึงรอบชิงชนะเลิศที่เริ่มแข่งขันในวันที่ 30 มิถุนายนไปจนถึงการแข่งขันในช่วงต้นเดือนกรกฎาคมนี้ล้วนแต่เป็นแมตช์ที่บรรดาคอบอลจะไม่พลาดการติดตามชมการแข่งขัน ยิ่งจะทำให้พฤติกรรมการรับประทานอาหาร/เครื่องดื่มของบรรดาคอบอลมีการเปลี่ยนแปลงที่ชัดเจนมากยิ่งขึ้น จากการสำรวจพบว่าตั้งแต่เริ่มการแข่งขันมาจนถึงรอบ 16 ทีมนั้นกลุ่มตัวอย่างถึงร้อยละ 27.5 รับประทานขนมขบเคี้ยวเพิ่มขึ้น ร้อยละ 22.1 รับประทานอาหารมื้อดึก ร้อยละ 15.1 ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เพิ่มขึ้น ร้อยละ 8.7 ดื่มกาแฟมากขึ้น ร้อยละ 7.5 ดื่มน้ำอัดลมมากขึ้น ร้อยละ 5.9 สูบบุหรี่เพิ่มขึ้น และที่เหลืออีกร้อยละ 13.2 เปลี่ยนพฤติกรรมโดยรับประทานอาหารฟาสต์ฟู้ดส์บ่อยขึ้น ดื่มเครื่องดื่มชูกำลัง และรับประทานอาหารเสริมสุขภาพ ซึ่งการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการรับประทานอาหาร/เครื่องดื่มของบรรดาคอบอลนั้นส่งผลต่อเนื่องถึงสุขภาพโดยรวมหลังจากจบการแข่งขันฟุตบอลโลก2006
3.การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการออกกำลังกาย พฤติกรรมการออกกำลังกายของกลุ่มตัวอย่างนั้นแบ่งออกได้เป็น 3 กลุ่มคือ กลุ่มที่ออกกำลังกายบ้างร้อยละ 57.2 กลุ่มที่ไม่ได้ออกกำลังกายเลยร้อยละ 19.5 และกลุ่มที่ออกกำลังกายเป็นประจำร้อยละ 23.3 ซึ่งจากการสำรวจพบว่ากลุ่มตัวอย่างร้อยละ 41.1 เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการออกกำลังกายในช่วงมหกรรมฟุตบอลโลก ซึ่งแยกเป็นร้อยละ 25.0 งดการออกกำลังกาย เนื่องจากอดนอนทำให้ไม่มีแรงเพียงพอในการออกกำลังกาย ร้อยละ 28.8 มีเวลาในการออกกำลังกายลดลง อย่างไรก็ตามกลุ่มคนไทยที่ออกกำลังกายเป็นประจำก็ยังหาวิธีที่จะออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมออยู่ โดยการเลี่ยงไปออกกำลังกายในช่วงเย็น หรือในวันที่ไม่มีทีมในดวงใจที่ต้องการติดตามลุ้นลงแข่งขัน
นอกจากการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการออกกำลังกายแล้วคนไทยที่เป็นกลุ่มตัวอย่างยังมีการรับประทานอาหารมื้อดึก ซึ่งการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมในการรับประทานอาหารของคนไทยยังส่งผลกระทบทางอ้อมต่อสุขภาพของคนไทยด้วยกล่าวคือ การรับประทานขนมขบเคี้ยวเพิ่มขึ้น การดื่มน้ำอัดลม เครื่องดื่มประเภทแอลกอฮอล์เพิ่มขึ้น และการสูบบุหรี่เพิ่มขึ้น รวมทั้งการรับประทานอาหารประเภทฟาสต์ฟู้ดส์บ่อยขึ้น ซึ่งปัจจัยเหล่านี้จะส่งผลต่อสุขภาพของคนไทยในช่วงหลังการแข่งขันฟุตบอลโลก โดยจะทำให้คนกลุ่มนี้มีโอกาสประสบปัญหาภายหลังมหกรรมฟุตบอลโลกจบลงแล้ว โดยอาจจะต้องไปพบแพทย์หรือหายารับประทาน เนื่องจากเป็นไข้หวัด โรคกระเพาะ ความดันฯลฯ หรือมีปัญหาทางสายตาอ่อนล้า เนื่องจากการพักผ่อนไม่เพียงพอ และบางกลุ่มจะประสบปัญหาน้ำหนักเพิ่มขึ้น ทำให้มีหลากธุรกิจได้รับอานิสงส์ โดยเฉพาะธุรกิจสถานพยาบาล ธุรกิจจำหน่ายยา และธุรกิจสถานออกกำลังกาย รวมไปถึงธุรกิจอาหาร/เครื่องดื่มเสริมสุขภาพ เนื่องจากจะมีบรรดาคอบอลซื้อมารับประทานเพื่อบำรุงร่างกายให้ฟื้นกลับคืนมาแข็งแรงดังเดิม
4.พฤติกรรมในการทำงานและเรียนการติดตามแข่งขันส่วนใหญ่จะอยู่ในช่วงดึกก็จะส่งผลต่อการเรียน/ทำงานในวันรุ่งขึ้น โดยมีตั้งแต่อาจต้องมาทำงานสาย ไม่มีสมาธิในการทำงาน หรืออาจจะต้องลางาน โดยกลุ่มตัวอย่างร้อยละ 33.2 ระบุว่าการชมการแข่งขันในคู่ดึกทำให้ต้องไปทำงาน/เรียนสาย ร้อยละ 20.2 ประสิทธิภาพในการทำงานลดลง ร้อยละ 11.7 ไม่มีสมาธิในการทำงาน/เรียน ส่วนที่เหลืออีกร้อยละ 34.9 นั้นระบุว่าไม่สามารถทำงานล่วงเวลาได้ เนื่องจากต้องรีบกลับบ้านเพื่อเข้านอนเร็วขึ้น หรือลางาน/เรียนในวันหรือหลังวันที่มีการแข่งขันแมตช์สำคัญ
5.ผลกระทบต่อค่าใช้จ่ายในครัวเรือน ขณะที่บรรดาหลากธุรกิจได้รับอานิสงส์คาดว่าครัวเรือนที่เป็นคอบอลมีค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้นในช่วงมหกรรมฟุตบอลโลก2006 จากการสำรวจพบว่ากลุ่มตัวอย่างร้อยละ 28.9 ซื้อขนมขบเคี้ยว/เครื่องดื่มโดยเฉพาะแอลกอฮอล์ กาแฟและน้ำอัดลมเพิ่มขึ้น ร้อยละ 21.6 ซื้อหนังสือพิมพ์มากขึ้นทั้งนี้เพื่อติดตามข่าวสารและการวิเคราะห์ต่างๆเกี่ยวกับมหกรรมฟุตบอลโลก ร้อยละ 21.3 มีค่าใช้จ่ายในด้านสันทนาการเพิ่มขึ้น เนื่องจากมีการสังสรรค์กับเพื่อนที่เป็นคอบอลด้วยกันที่สถานบันเทิงหรือร้านอาหารที่มีการถ่ายทอดสดมหกรรมฟุตบอลโลกมากขึ้น รวมทั้งค่าใช้จ่ายเพื่อการเพ้นท์หน้าในการเชียร์ทีมฟุตบอลในดวงใจ ร้อยละ 9.3 มีค่าใช้จ่ายในการซื้อของที่ระลึกฟุตบอลโลก2006 ซึ่งของที่ระลึกยอดนิยมได้แก่ สายรัดข้อมือและเสื้อของทีมชาติต่างๆที่เข้าร่วมมหกรรมฟุตบอลโลก ร้อยละ 8.9 มีค่าใช้จ่ายในการพนันฟุตบอล และที่เหลืออีกร้อยละ 10.0 นั้นเป็นค่าใช้จ่ายในด้านอื่นๆ เช่น ค่าใช้จ่ายมือถือเพิ่มขึ้น ค่าใช้จ่ายในการซื้อไปรษณียบัตร การซื้อโทรทัศน์ใหม่ เป็นต้น ซึ่งค่าใช้จ่ายของกลุ่มตัวอย่างที่ระบุนั้นยังไม่ได้นับรวมค่าไฟฟ้าที่เพิ่มขึ้นจากการเปิดเครื่องรับโทรทัศน์ เปิดแอร์ และดวงไฟ ซึ่งบรรดาคอบอลจะตระหนักถึงค่าใช้จ่ายในส่วนนี้เมื่อได้รับใบเสร็จค่าไฟฟ้าในเดือนกรกฎาคมนี้
6.พฤติกรรมต่อครอบครัว…มีทั้งผลดีและผลเสีย จากการสำรวจพบว่าการติดตามชมการถ่ายทอดสดฟุตบอลโลกนอกจากส่งผลกระทบต่อค่าใช้จ่ายของครัวเรือนเพิ่มขึ้นแล้วยังส่งผลในด้านอื่นๆด้วย กล่าวคือ กลุ่มตัวอย่างจะมีพฤติกรรมที่ส่งเสริมให้เกิดความสัมพันธ์ที่ดีขึ้นในครอบครัว โดยมีประเด็นในการคุยในครอบครัวมากขึ้นร้อยละ 22.4 มีเวลาสังสรรกับครอบครัวมากขึ้นร้อยละ 14.9 และทานข้าวเย็นที่บ้านบ่อยขึ้นร้อยละ 12.9 ในช่วงมหกรรมฟุตบอลโลก2006 นี้นับว่าเป็นโอกาสที่หลายครัวเรือนสามารถส่งเสริมความสัมพันธ์ในครอบครัวให้แน่นแฟ้นขึ้น อย่างไรก็ตาม ในบางครัวเรือนอาจจะได้รับผลกระทบที่ไม่ดีจากมหกรรมฟุตบอลโลก2006 เนื่องจากการสำรวจพบว่าสมาชิกไปค้างบ้านเพื่อนมากขึ้นร้อยละ 11.0 มีความขัดแย้งเมื่อเชียร์กันคนละทีมร้อยละ 7.5 กลับบ้านช้ากว่าปกติร้อยละ 7.3 และมีเวลาให้กับครอบครัวลดลงร้อยละ 6.1 ซึ่งเมื่อเจาะกลุ่มผู้ที่กลับบ้านช้ากว่าปกติและไปค้างบ้านเพื่อนนั้นมีบางส่วนไปติดตามการถ่ายทอดสดการแข่งขันฟุตบอลคู่แรกที่เริ่มถ่ายทอดเวลา 22.00 น.ที่สถานบันเทิง ซึ่งตามมาด้วยการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ และอาจจะเกิดการเล่นการพนันเพื่อความสนุกในการติดตามลุ้นผลการแข่งขัน นอกจากจะส่งผลกระทบต่อความสัมพันธ์ในครอบครัวแล้ว ยังอาจจะส่งผลเสียที่คาดไม่ถึงตามมาด้วย เช่น การทะเลาะวิวาท อุบัติเหตุจากความมึนเมา เป็นต้น ซึ่งประเด็นเหล่านี้นับว่าเป็นประเด็นที่ทางครอบครัวต้องเร่งเอาใจใส่บรรดาสมาชิกในครอบครัวให้มากขึ้น ทั้งนี้เพื่อเป็นการป้องกันปัญหาก่อนที่จะเกิดเหตุที่คาดไม่ถึง ซึ่งจะนำความเสียใจมาให้
7.กีฬาฟุตบอลได้รับความสนใจมากขึ้น เดิมนั้นกีฬาฟุตบอลก็เป็นกีฬายอดนิยมที่มีผู้ติดตามชมมากอยู่แล้ว ยิ่งในช่วงมหกรรมฟุตบอลโลก2006นี้ทำให้ฟุตบอลได้รับความนิยมมากยิ่งขึ้น โดยกลุ่มตัวอย่างถึงร้อยละ 72.3 ระบุว่าในช่วงมหกรรมฟุตบอลโลก2006 นี้ทำให้หันมาสนใจกีฬาฟุตบอลมากขึ้น ร้อยละ 18.4 ระบุว่าการติดตามชมมหกรรมฟุตบอลโลกนับเป็นหนึ่งในแรงจูงใจให้หันมาเล่นฟุตบอล ส่วนที่เหลืออีกร้อยละ 9.3 นั้นหันมาซื้อลูกฟุตบอลทั้งเพื่อนำไปเล่นเองกับเพื่อนๆ หรือเพื่อบริจาคโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมกีฬาฟุตบอลให้กับผู้ที่อยากจะเล่นแต่ไม่มีกำลังในการซื้อลูกฟุตบอล
บทสรุป
มหกรรมการแข่งขันฟุตบอลโลก2006 ส่งผลกระทบอย่างมากต่อสังคมไทย เนื่องจากมีคนไทยที่เป็นแฟนฟุตบอลเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมไปจากเดิม โดยพฤติกรรมที่น่าจับตามองคือ พฤติกรรมการรับรู้ข่าวสารโดยคนไทยหันมาสนใจข่าวความเคลื่อนไหวเกี่ยวกับฟุตบอลโลกมากขึ้น พฤติกรรมการชิงโชคโดยมีกระดมส่งไปรษณียบัตรและคูปองเพื่อร่วมการชิงโชคที่บรรดาผู้ประกอบการหลายรายจัดขึ้นในช่วงมหกรรมฟุตบอลโลก การเปลี่ยนแปลงกิจวัตรประจำวันโดยเพิ่มกิจกรรมการติดตามชมการถ่ายทอดสดฟุตบอลโลกเข้ามาด้วย พฤติกรรมการออกกำลังกายของบรรดาแฟนฟุตบอลก็เปลี่ยนแปลงไป โดยมีการออกกำลังกายลดลง และเลี่ยงไปออกกำลังกายในช่วงเย็นทดแทนในช่วงเช้า พฤติกรรมการทำงานและการเรียนก็เปลี่ยนไป โดยต้องนอนเร็วขึ้นเพื่อเตรียมเก็บแรงไว้ติดตามชมการถ่ายทอดสดฟุตบอลโลก มาทำงาน/มาโรงเรียนสายในบางวันที่มีการแข่งขันคู่สำคัญ และแฟนฟุตบอลบางส่วนสมาธิในการทำงานลดลงเนื่องจากต้องอดนอนหรือนอนไม่เพียงพอ นอกจากนี้ช่วงมหกรรมฟุตบอลโลกนี้ยังส่งผลให้พฤติกรรมต่อครอบครัวของบรรดาแฟนฟุตบอลเปลี่ยนแปลงไปด้วย โดยบางครอบครัวก็ถือว่าเป็นโอกาสอันดีที่จะกระชับความสัมพันธ์ในครอบครัว แต่บางครอบครัวนั้นสมาชิกในครอบครัวก็ยิ่งห่างเหินกันมากขึ้น เนื่องจากสมาชิกในครอบครัวติดตามชมการแข่งขันฟุตบอลนอกบ้าน รวมทั้งยังต้องระวังปัญหาอันเกิดจากการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ไม่ว่าจะเป็นการทะเลาะวิวาท หรืออุบัติเหตุจากการขับขี่ยานพาหนะ
