สำนักข่าว The Mainichi รายงานจากแหล่งข่าววงในรัฐบาลว่าจะมีการเปิดขยายโควตารับ “แรงงานต่างชาติ” ที่มีทักษะเข้ามาเพิ่มเป็น 820,000 คน โดยเป็นแรงงานที่จะเข้ามาตามโครงการเดิมที่เคยเปิดไว้ตั้งแต่ปี 2019 เป็นโควตาแรงงานทักษะที่จะได้รับวีซ่าทำงานยาวถึง 5 ปี

ตัวเลขโควตานี้จะยังมีการนำไปอภิปรายและอาจถูกคัดค้านจากพรรคฝ่ายค้าน แต่หากผ่านกระบวนการทั้งหมดแล้วเชื่อว่าจะประกาศอย่างเป็นทางการได้ในช่วงสิ้นเดือนมีนาคมนี้

วีซ่าแรงงานต่างชาตินี้แบ่งย่อยออกเป็นสองหมวดคือ “Category (i)” เป็นแรงงานทักษะเฉพาะที่จะได้รับอนุญาตให้ทำงาน 5 ปีในญี่ปุ่น ขณะที่ “Category (ii)” ซึ่งเป็นแรงงานทักษะพิเศษที่หาได้ยากและดีมานด์สูง จะได้รับวีซ่าเข้าประเทศรวมครอบครัวด้วยและให้พำนักในประเทศได้แบบไม่จำกัดระยะเวลา หมวด Category (ii) นี้เพิ่งจะขยายเพิ่มเมื่อเดือนเมษายน 2023 เพื่อจูงใจแรงงานที่ต้องการย้ายประเทศถาวร

ปัจจุบันมี 12 อุตสาหกรรมของญี่ปุ่นที่ต้องการแรงงานทักษะจากต่างประเทศมาช่วยแก้ไขปัญหาแรงงานขาดแคลน และปีนี้รัฐบาลญี่ปุ่นเตรียมเพิ่มอุตสาหกรรมอีก 4 ประเภทที่สามารถรับแรงงานทักษะต่างชาติได้ ได้แก่ การขนส่งด้วยยานยนต์, การรถไฟ, การป่าไม้ และการแปรรูปไม้

ย้อนไปเมื่อปี 2019 โครงการให้วีซ่าแรงงานต่างชาตินี้กำหนดโควตาไว้ที่ 345,150 คน จนถึงเมื่อเดือนพฤศจิกายน 2023 ญี่ปุ่นมีการรับแรงงานตางชาติผ่านโครงการเข้ามาแล้ว 201,307 คน โดยจำนวนแรงงานเริ่มเพิ่มมากขึ้นหลังจากมีการเปิดประเทศในช่วงโควิด-19 คลี่คลายลง

นั่นทำให้โควตาใหม่ปี 2024 นับว่าเพิ่มขึ้นอีกเป็นเท่าตัวจากเมื่อ 5 ปีก่อน ตัวเลขนี้มาจากการประเมินของภาครัฐว่าญี่ปุ่นจะต้องการแรงงานเพิ่มสูง

แหล่งข่าวของ The Minichi ให้ข้อมูลว่าปี 2024 นี้คาดว่าจะมีแรงงานทักษะเข้าสู่อุตสาหกรรมภาคการผลิตอีก 173,300 คน ภาคการผลิตอาหารและเครื่องดื่ม 139,000 คน ภาคก่อสร้าง 80,000 คน และภาคการเกษตร 78,000 คน

รวมถึงในกลุ่มอุตสาหกรรมใหม่ 4 กลุ่มนั้นเชื่อว่าจะมีแรงงานในภาคขนส่งด้วยรถยนต์ เช่น คนขับรถบัส คนขับรถแท็กซี่ อีกประมาณ 24,500 คน และมีแรงงานมาทำงานการรถไฟ เช่น คนขับรถไฟ ผู้ควบคุมขบวนรถ วิศวกรรถไฟ และอื่นๆ อีกราว 3,800 คน

• “หอยเชลล์” ญี่ปุ่นทะลักเข้าไทยเพิ่มขึ้น 4.6 เท่าเมื่อไตรมาสก่อน ตลาดทดแทนหลังถูก “จีน” แบนนำเข้า
• ‘ญี่ปุ่น’ อัดฉีด 2 หมื่นล้านเยนให้ ‘ซัมซุง’ เพื่อดึงมาสร้างศูนย์วิจัยและพัฒนา ‘ชิป’ ภายในประเทศ

จำนวนแรงงานต่างชาติในญี่ปุ่นเมื่อเดือนตุลาคม 2023 นั้นมีจำนวนมากกว่า 2 ล้านคนเป็นที่เรียบร้อย และกลายเป็นสถิตินิวไฮครั้งใหม่ต่อเนื่องเป็นปีที่ 11

จากการเพิ่มขึ้นของแรงงานต่างชาติในญี่ปุ่น ทำให้สังคมญี่ปุ่นคาดกันว่าจะต้องมีข้อบังคับจากรัฐให้บริษัทห้างร้านต่างๆ ที่รับแรงงานต่างชาติมาทำงานจะต้องเป็นผู้สนับสนุนการฝึกอบรมภาษาญี่ปุ่น การศึกษา และสิ่งใดๆ ที่ช่วยให้แรงงานต่างชาติปรับตัวเข้ากับประเทศได้ด้วย รวมถึงมีข้อกังวลว่าเมื่อแรงงานต่างชาตินำคู่สมรสและลูกๆ เข้ามาพำนักอาศัยในประเทศด้วย อาจจะกลายเป็นความเปลี่ยนแปลงทางสังคมแบบหนึ่งในญี่ปุ่น

Source

เมื่อช่วงเดือนกันยายน 2022 ที่ผ่านมา ไต้หวัน ได้เปิดเผยว่า ต้องการดึงดูดแรงงานต่างชาติ 400,000 คนภายในปี 2573 โดยไต้หวันมองหาแรงงานสำหรับทำงานในอุตสาหกรรมเซมิคอนดักเตอร์ บล็อกเชน การเงิน และพลังงานลมนอกชายฝั่ง โดยไต้หวันต้องการดึงดูดแรงงานที่มีทักษะในหลายระดับ ตั้งแต่ ผู้เชี่ยวชาญพิเศษระดับสูง, คนงานด้านเทคนิค รวมถึง นักศึกษามหาวิทยาลัยจากต่างประเทศ 

“การดึงดูดผู้มีความสามารถระดับสูงให้มีส่วนร่วมในอุตสาหกรรมของไต้หวันจะช่วยเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของอุตสาหกรรม”

อย่างไรก็ตาม ยังไม่มีการเปิดเผยถึงมาตรการดึงดูดว่าจะออกมาในลักษณะใด แต่เมื่อเดือนที่แล้วคณะรัฐมนตรีของไต้หวันได้ อนุมัติร่างแก้ไขกฎหมายคนเข้าเมือง 52 ฉบับ เพื่อให้แรงงานต่างชาติสามารถพำนักอาศัยได้ง่ายขึ้น ที่ผ่านมา ไต้หวันค่อนข้าง เข้มงวดกับแรงงานต่างชาติเป็นพิเศษ ขณะที่เหล่านักกศึกษาต่างชาติก็หวังว่าจะทำงานในไต้หวันหลังจากจบการศึกษาจากมหาวิทยาลัยในไต้หวัน

ปัจจุบัน ไต้หวันมีชาวต่างชาติมากกว่า 5,300 คน ที่จัดอยู่ในประเภทผู้มีความสามารถระดับมืออาชีพมีคุณสมบัติภายใต้วีซ่า 3 ปีและโครงการใบอนุญาตทำงานแบบเปิดที่สร้างขึ้นในปี 2561

หนึ่งในสาเหตุใหญ่ที่ทำให้ไต้หวัน พยายามจะดึงดูดแรงงานต่างชาตินั้นมาจาก จำนวนประชากรของประเทศลดลงเรื่อย ๆ ส่งผลให้แรงงานในประเทศจะเริ่มหดตัว โดยจำนวนประชากรโดยรวมของเกาะ ลดลง 110,674 คนในปีที่ผ่านมา เนื่องจากจำนวนการเกิดที่ต่ำเป็นประวัติการณ์และการเสียชีวิตมากที่สุดเท่าที่เคยมีมา

ขณะที่วัยเจริญพันธุ์ของไต้หวันคาดว่าจะ ลดลงสู่ระดับต่ำที่สุดในโลกภายในปี 2578 ตามที่สภาพัฒนาแห่งชาติระบุเมื่อเดือนตุลาคมที่ผ่านมา แม้ว่าจะมีการคาดการณ์ว่าจะเห็นการฟื้นตัวที่ภายในปี 2588 ก็ตาม

ไม่ใช่แค่ไต้หวันที่เจอปัญหาด้านแรงงาน แต่ยังมี ฮ่องกง จีนแผ่นดินใหญ่ สิงคโปร์ และเกาหลีใต้ ซึ่งต่างก็ประสบปัญหาแรงงานในท้องถิ่นหดตัวเนื่องจากอัตราการเกิดต่ำ โดยฮ่องกงเองเพิ่งจะขยายเวลาการพำนักสำหรับผู้สำเร็จการศึกษาจากต่างประเทศเป็น 2 ปี พร้อมเสนอวีซ่าใหม่ 2 ปีแก่ผู้ที่มีรายได้ไม่ต่ำกว่า 2.5 ล้านเหรียญฮ่องกง (318,000 เหรียญสหรัฐ) ต่อปี

“ฉันคิดว่าทุกคนกำลังแข่งขันเพื่อสิ่งเดียวกัน” อลิเซีย การ์เซีย-เฮอร์เรโร หัวหน้านักเศรษฐศาสตร์ประจำภูมิภาคเอเชียแปซิฟิกของ Natixis Corporate & Investment Banking ในฮ่องกง กล่าว

เชนโรงแรมดังในยุโรปเริ่มว่าจ้างพนักงานที่ไม่มีประสบการณ์หรือกระทั่งไม่มีประวัติสมัครงาน (CV) เพื่อหาทางเติมคนให้ทันต่อความต้องการ ถือเป็นอีกปัญหาใหญ่ที่ภาคธุรกิจโรงแรมและบริการต้องเผชิญต่อจากวิกฤตโรคระบาด

พนักงานหลายพันคนออกจากอุตสาหกรรมโรงแรมและบริการไปอย่างถาวร นับตั้งแต่มีการล็อกดาวน์ช่วง COVID-19 หลายคนจากไปโดยไม่หันหลังกลับเพราะสามารถหางานในอุตสาหกรรมอื่นได้แล้ว โดยได้รับรายได้ที่ดีกว่าเดิม ทำให้ภาคบริการ “ขาดคน” อย่างรุนแรง

ไม่ต้องดู CV ผู้อพยพก็ยินดีรับ

เพื่อแก้ปัญหานี้ “เซบาสเตียน เบซิน” ซีอีโอของ Accor บริษัทด้านโรงแรมและบริการที่ใหญ่ที่สุดของยุโรป เริ่มทดลองรับคนเข้าทำงานแม้ว่าบุคคลนั้นจะไม่มีประสบการณ์มาก่อน โดยเขาระบุว่า บริษัทมีการบริหารโรงแรมแบรนด์ต่างๆ เช่น Mercure, ibis, Fairmont อยู่ใน 110 ประเทศทั่วโลก และรวมๆ แล้วทั่วโลกขาดแคลนพนักงานอยู่ถึง 35,000 คน

“เราเริ่มทดลองแล้วในลียงและบอร์กโดซ์ (ประเทศฝรั่งเศส) เมื่อ 10 วันก่อน สุดสัปดาห์นี้เราจะมีการสัมภาษณ์งานโดยไม่ต้องยื่นประวัติสมัครงาน ไม่ต้องมีประสบการณ์การทำงาน และผู้ที่ได้งานจะเริ่มงานได้เลยภายใน 24 ชั่วโมง” เบซินกล่าวบนเวที Qatar Economic Forum ซึ่งจัดขึ้นเมื่อเดือนมิถุนายน 2022

ในระยะสั้น Accor ฝรั่งเศสจะเติมคนที่ขาดด้วยกลุ่มหนุ่มสาวและผู้อพยพ ระหว่างที่บริการต่างๆ ก็อาจจะยังมีอย่างจำกัดไปก่อน

“นักเรียนนักศึกษาและผู้อพยพจากทวีปแอฟริกาเหนือ (ที่บริษัทจะจ้างงาน)” เบซินกล่าว “และจะต้องปิดบริการร้านอาหารในช่วงกลางวัน หรือเปิดบริการได้แค่ 5 วันต่อสัปดาห์”

ผู้ที่ได้งานใหม่จะมีเวลาเทรนนิ่งเพียง 6 ชั่วโมงและต้องเรียนรู้จากการทำงานจริงเลย

ขึ้นค่าแรง มีที่พักฟรี เพื่อดึงดูดบุคลากร

ในสเปนและโปรตุเกสก็เช่นกัน ช่วงก่อนเกิดโรคระบาดทั้งสองประเทศนี้พึ่งพิงภาคการท่องเที่ยวคิดเป็นสัดส่วน 13% และ 15% ของจีดีพีตามลำดับ ปัจจุบันภาคบริการกำลังหาทางดึงดูดพนักงานด้วยการให้ค่าแรงเพิ่ม มีที่พักฟรี มีโบนัส และประกันสุขภาพ

“พนักงานหลายคนตัดสินใจย้ายไปทำงานในธุรกิจอื่นแล้ว ดังนั้นเราต้องเริ่มสร้างอุตสาหกรรมของเราขึ้นมาใหม่จากศูนย์ เราต้องสู้เพื่อดึงทาเลนต์มาให้ได้” เกเบรียล เอสคาร์เรอร์ ซีอีโอของเชนโรงแรม Melia กล่าว บริษัทของเขามีการให้ที่พักฟรี บางครั้งให้พักในโรงแรมเลย เพราะบ้านเช่าใกล้โรงแรมก็เต็มหมดแล้ว

โรงแรมขนาดเล็กกว่าก็ประสบปัญหาเดียวกัน ยกตัวอย่างเช่น Hotel Mundial ในลิสบอน ประเทศโปรตุเกส ยังขาดพนักงานอีก 59 ตำแหน่ง และเกรงว่าโรงแรมจะรับแขกได้ไม่เต็มอัตรา หรือต้องตัดสิ่งอำนวยความสะดวกบางอย่างในโรงแรมออก

“เรื่องนี้น่าเศร้าใจและตึงเครียดมากสำหรับอุตสาหกรรมที่ไม่มีรายได้เลยมาตลอดสองปี” ผู้อำนวยการฝ่ายปฏิบัติการ Hotel Mundial กล่าว

เปิดได้แค่สุดสัปดาห์ จากการใช้พนักงานพาร์ทไทม์

แรงงานในภาคร้านอาหารและบาร์ก็ขาดหนักเช่นกัน ตัวอย่างเช่นร้าน Tabanco de Jerez บาร์ในเมืองมาดริด ประเทศสเปน เปิดร้านได้แค่วันหยุดสุดสัปดาห์ เพราะแรงงานที่มีมีแค่เด็กนักเรียนที่ต้องการทำงานเสริมในช่วงวันหยุดซึ่งไม่มีเรียน หรืออาจจะต้องเลือกอีกตัวเลือกหนึ่งคือผู้อพยพ เช่นเดียวกันธุรกิจโรงแรม

สมาคมฮอสพิทาลิตี้แห่งชาติระบุว่า อุตสาหกรรมร้านอาหารของสเปนขาดแคลนคนงานถึง 200,000 คน ส่วนภาคโรงแรมของโปรตุเกสขาดคนถึง 15,000 คนเป็นอย่างน้อย

ปัญหาเรื้อรัง โรงแรม-บริการจ่ายน้อยกว่า พนักงานหนีหาย

“ทางออกของเรื่องนี้ แน่นอนว่าเราจะต้องจ้างงานแพงกว่า” โฆเซ่ ลูอิส ซูเอล จากสมาคมภาคบริการเคเทอริ่งในสเปน กล่าวว่า บาร์และร้านอาหารสเปนมีการขึ้นค่าแรงมาเกือบ 60% แล้ว ในช่วงไตรมาสแรกของปี 2022 เทียบกับปีก่อนหน้า แต่ตัวเลขดังกล่าวก็ยังอยู่ที่ประมาณ 1,150 ยูโรต่อเดือนเท่านั้น (ประมาณ 42,500 บาท)

ในโปรตุเกส เงินเดือนของพนักงานภาคบริการก็คาดว่าจะปรับขึ้น 7% ในปีนี้ จากการสำรวจโดยธนาคารกลางและสำนักงานสถิติแห่งชาติ แต่ก็เช่นกัน แม้จะขึ้นมาแล้วแต่ค่าเฉลี่ยเงินเดือนภาคบริการก็อยู่ที่ 881 ยูโรต่อเดือน (ประมาณ 32,600 บาท) สูงกว่าค่าแรงขั้นต่ำซึ่งอยู่ที่ 705 ยูโรต่อเดือน (ประมาณ 26,000 บาท) ไม่เท่าไหร่

เบซินจาก Accor ยังกล่าวด้วยว่า ปัจจุบันอัตราเข้าพักยังอยู่ที่ 60-70% ทำให้พนักงานยังพอจะรับมือไหว แต่ว่าถ้าหากโรงแรมถูกจองเต็ม ซึ่งมักจะเกิดขึ้นในช่วงปลายกรกฎาคมถึงต้นสิงหาคมซึ่งเป็นหน้าท่องเที่ยว เมื่อนั้นจะต้องเกิดปัญหา

• หลายสายการบิน นำเครื่องบิน Airbus A380 กลับมาใช้งานอีกครั้ง หลังผู้โดยสารมีจำนวนมาก
• เยอรมนี ต้องการ ‘แรงงานมีทักษะ’ จากต่างประเทศ ‘4 เเสนคนต่อปี’ เเก้ปัญหาสังคมสูงวัย

เบซินยังยอมรับเหมือนกับทั้งอุตสาหกรรมว่า ที่ผ่านมาธุรกิจนี้ไม่ได้พัฒนาบุคลากรมากพอและไม่ได้จ่ายค่าจ้างอย่างเพียงพอ “ครึ่งหนึ่งของปัญหาคือเราหูตามืดบอดมาตลอด เราไม่ได้ให้ความสนใจคนจำนวนมาก และมักจะจ่ายค่าจ้างต่ำกว่าที่ควรมานาน” เขากล่าว “ดังนั้น สถานการณ์ปัจจุบันคือสัญญาณปลุกให้เราตื่น”

ไทยเราก็มีปัญหาขาดคนในภาคธุรกิจโรงแรมและบริการเช่นกัน “ดวงพร พรหมอ่อน” กรรมการผู้จัดการ บริษัท จัดหางาน จ๊อบส์ ดีบี (ประเทศไทย) จำกัด กล่าวว่า ธุรกิจนี้เกิดปัญหาเดียวกับทั่วโลกคือบุคลากรเลือกที่จะทำอาชีพอื่นอย่างถาวร ทำให้ขาดแรงงานอย่างมาก แต่ในมุมกลับกัน นี่คือโอกาสสำหรับเด็กจบใหม่ที่อาจจะยังต้องแข่งขันสูงในธุรกิจสายอื่น แต่ในธุรกิจโรงแรมเปิดกว้างมากที่จะรับเด็กจบใหม่เข้างาน

Source