กระทรวงมหาดไทยแห่งรัฐบาลญี่ปุ่น เปิดเผยสถิติประชากรญี่ปุ่น ณ วันที่ 1 มกราคม 2022 พบว่า มีประชากรทั้งหมด 123.22 ล้านคน ลดลงกว่า 619,000 คนจากปีก่อนหน้า และถือเป็นการลดลงของประชากรที่มากที่สุดตั้งแต่เริ่มสำรวจในปี 1968  รวมถึงเป็นการลดลงติดต่อกันเป็นปีที่ 13 จากที่ญี่ปุ่นเคยมีประชากรจำนวนสูงสุดเมื่อปี 2009

นอกจากประชากรสัญชาติญี่ปุ่นแล้ว ชาวต่างชาติที่อาศัยพำนักในญี่ปุ่นก็ลดลงเช่นกัน โดยลดลงกว่า 107,000 คนจากปีก่อนหน้า ปัจจุบันมีชาวต่างชาติอยู่ในญี่ปุ่นกว่า 2.7 ล้านคน การลดลงของชาวต่างชาตินั้นเกิดขึ้นเป็นปีที่สองติดต่อกัน

ด้านจำนวน “เด็กเกิดใหม่” ก็ทำสถิติ “เกิดน้อยที่สุด” ตั้งแต่มีการเก็บข้อมูลชุดนี้เมื่อปี 1979 โดยปี 2021 มีเด็กญี่ปุ่นเกิดใหม่เพียง 812,000 คน ขณะที่ฝั่งผู้เสียชีวิตนั้นขึ้นไปถึงกว่า 1.44 ล้านคน เป็นสถิติสูงสุดที่เคยเก็บมาเช่นกัน

ใน 47 จังหวัดของญี่ปุ่นนั้น มีเพียง “โอกินาว่า” ที่พบว่ามีประชากรเพิ่มขึ้น โดยมีคนมากขึ้น 186 คน เนื่องจากจังหวัดนี้มีอัตราการเจริญพันธุ์สูงที่สุดในประเทศ ขณะที่พื้นที่ที่มีคนน้อยลงมากที่สุดอยู่ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ได้แก่ จังหวัดอากิตะ อาโอโมริ และยามางาตะ

ส่วนเขตมหานคร “โตเกียว” ซึ่งนับรวมทั้งตัวเมืองหลวง และจังหวัดรอบๆ ได้แก่ ไซตามะ ชิบะ และคานางาวะ พบว่าประชากรเขตมหานครโตเกียวลดลงเป็นครั้งแรกนับตั้งแต่ปี 1975 โดยลดลงเกือบ 35,000 คน ปัจจุบันเขตเมืองหลวงญี่ปุ่นมีคนอาศัย 35.61 ล้านคน

กระทรวงมหาดไทยรายงานว่าจำนวนผู้เสียชีวิตนั้นมากกว่าจำนวนเด็กเกิดใหม่มากขึ้นเรื่อยๆ ในหลายปีที่ผ่านมา ยิ่งในช่วง COVID-19 ทำให้ชาวต่างชาติเข้ามาอาศัยในญี่ปุ่นน้อยลง และทำให้ประชากรลดลงในเขตเมืองหลวง เพราะออกไปอยู่ต่างจังหวัดกันมากขึ้น

• เจ้าของ ‘ยูนิโคล่’ ขึ้นแท่น ‘มหาเศรษฐีอันดับ 1 ญี่ปุ่น’ แม้ความมั่งคั่งลดลง 40%

ดังที่ทราบกันดีว่า ญี่ปุ่นเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุมานานแล้ว และภาวะเด็กเกิดน้อยเป็นประวัติการณ์ก็ยิ่งทำให้สัดส่วนผู้สูงวัยอายุ 65 ปีขึ้นไปเพิ่มขึ้นเป็น 29% ของประชากรทั้งหมด โดยเพิ่มขึ้นมา 0.27% จากปีก่อนหน้า ส่วนคนวัยทำงานซึ่งที่ญี่ปุ่นนับตั้งแต่อายุ 15-64 ปีนั้นมีสัดส่วน 58.99% ลดลง -0.1% จากปีก่อนหน้า

รัฐบาลญี่ปุ่นพยายามมาอย่างต่อเนื่องที่จะจัดการกับปัญหาประชากรสูงวัยและคนวัยทำงานลดต่ำลง โดยหวังว่าจะสามารถลดปัญหาขาดแคลนแรงงานได้ผ่านการนำเข้าแรงงานต่างชาติให้มากขึ้น

Source: Asahi Shimbun, SCMP

ตั้งแต่เดือนพฤษภาคม 2022 มีอย่างน้อย 13 เมืองในประเทศจีนที่เริ่มนโยบาย กระตุ้นการมีทายาทด้วยสิทธิ “ซื้อบ้าน” เพิ่มอีก 1 หลัง เมื่อมีบุตรเพิ่มเป็น 2 หรือ 3 คน (แล้วแต่ข้อกำหนดในแต่ละเมือง)

ปกติครอบครัวคนจีนจะได้รับอนุญาตให้มีบ้านได้เพียง 1-2 หลังต่อครอบครัว ซึ่งทำให้บางครอบครัวที่ต้องการถือสิทธิในอสังหาริมทรัพย์เพิ่ม ถึงขนาดบางคู่ไปจดทะเบียนหย่าเพื่อให้ได้โควตาซื้อบ้านแยกกันระหว่างสามีและภรรยา ไม่รวมเป็นสิทธิครอบครัวเดียว

เหตุที่ประเทศจีนกำหนดโควตาซื้อบ้าน เพราะจีนมองว่าบ้านควรจะมีฟังก์ชันเป็นที่พักอาศัยเท่านั้น ไม่ควรเป็นสินทรัพย์เพื่อเก็งกำไร ดังนั้น การจะได้มีบ้านเพิ่มถือเป็นสิทธิพิเศษที่น่าจะจูงใจชาวจีนได้มาก

เมืองใหญ่ที่ใช้นโยบายสิทธิซื้อบ้านเพิ่มเมื่อมีบุตรคนที่ 3 เช่น หางโจว, นานจิง, ตงกวน และเสิ่นหยาง นอกจากจะได้สิทธิซื้อเพิ่มแล้ว ยังจะได้โควตาลอตเตอรีเพื่อจองบ้านมากกว่าคนทั่วไป (ในประเทศจีน เมื่อดีมานด์มากกว่าซัพพลาย ทางการจะให้จับลอตเตอรีเสี่ยงโชคว่าผู้ใดจะได้ซื้อบ้าน)

ในเมืองขนาดเล็กลงมา เช่น จิ่งเต๋อเจิ้น เมืองเล็กในมณฑลเจียงซี ยังมีเงินอุดหนุนเพิ่มเติมให้กับครอบครัวที่มีบุตร 2-3 คนและจะซื้อบ้านใหม่ด้วย โดยสำหรับครอบครัวมีบุตร 2 คนจะได้เงินอุดหนุน 200 หยวนต่อตารางเมตร (ประมาณ 1,000 บาท) และครอบครัวมีบุตร 3 คนจะได้เงินอุดหนุน 300 หยวนต่อตารางเมตร (ประมาณ 1,500 บาท)

• จากนโยบาย “ลูกคนเดียว” สู่ปีที่ “จีน” กังวลถึงภาวะ “ประชากรเกิดน้อยเกินไป”

เหตุที่จีนต้องยอมปล่อยโควตาซื้อบ้าน เพราะจีนกำลังเผชิญปัญหาใหญ่ “ประชากรเกิดใหม่” ลดจำนวนลงเหลือเพียง 10.6 ล้านคนเมื่อปี 2021 ซึ่งต่ำที่สุดนับตั้งแต่ปี 1949

ปีก่อนนี้แดนมังกรจึงปลดล็อกให้คนจีนมีลูกเพิ่มเป็น 3 คนต่อครอบครัวได้ และเริ่มหานโยบายเพื่อกระตุ้นให้คนจีนมีลูก โดยอุปสรรคสำคัญของเรื่องนี้ เช่น คนจีนทำงานหนักจนไม่มีเวลาเลี้ยงดูบุตรหลาน กังวลเรื่องค่าใช้จ่ายที่เพิ่มขึ้น ต้องมาดูกันว่าสิทธิจูงใจเรื่องอสังหาฯ จะช่วยได้หรือไม่

Source