สำนักข่าว Reuters รายงานข่าวว่า รัฐบาลมาเลเซียกำลังพิจารณาแบนการส่งออกแร่ธาตุหายาก (Rare Earth) โดยมองว่าเพื่อที่จะต้องการให้มีการผลิตในประเทศ หรือแม้แต่ต้องการให้มีการจ้างงานในประเทศเพิ่มมากขึ้น แม้ว่าปริมาณของการส่งออกของแร่ธาตุดังกล่าวนี้จะไม่มากก็ตาม

คาดการณ์ล่าสุดจากทางสหรัฐอเมริกาคาดว่ามาเลเซียจะมีปริมาณสำรองของแร่หายากราวๆ 30,000 ตัน ขณะที่จีนยังเป็นประเทศที่มีปริมาณสำรองเป็นอันดับ 1 มากถึง 44 ล้านตัน ซึ่งแร่หายากเหล่านี้ใช้กันอย่างแพร่หลายในชิ้นส่วนเซมิคอนดักเตอร์ ยานพาหนะไฟฟ้า และอุปกรณ์ทางทหาร

การตัดสินใจดังกล่าวมาจากประเทศที่ต้องการแร่ธาตุหายากหลายประเทศต้องการที่จะกระจายความเสี่ยงไปยังประเทศอื่น และมาเลเซียเองก็เป็นประเทศที่มีแร่ธาตุดังกล่าว ส่งผลทำให้นายกรัฐมนตรี อันวาร์ อิบราฮิม เสนอแผนดังกล่าวออกมา

นายกรัฐมนตรีของมาเลเซียได้กล่าวว่า รัฐบาลจะสนับสนุนการพัฒนาอุตสาหกรรมแร่หายากในมาเลเซีย ซึ่งเขาได้กล่าวเสริมว่าอุตสาหกรรมแร่หายากคาดว่าจะมีส่วนสนับสนุน GDP ได้มากถึง 2,000 ล้านเหรียญสหรัฐ ในปี 2025 และสร้างโอกาสในการทำงานเกือบ 7,000 ตำแหน่ง

เขายังกล่าวเสริมว่าการสั่งห้ามส่งออกแร่หายากเหล่านี้จะเป็นการรับประกันผลตอบแทนสูงสุดสำหรับประเทศ

ขณะที่ David Merriman นักวิเคราะห์จาก Project Blue ได้กล่าวกับ Reuters ว่าผลกระทบในการห้ามส่งออกแร่หายากนั้นจะกระทบกับบริษัทจีนที่ดำเนินกิจการในมาเลเซียที่ดำเนินธุรกิจเกี่ยวกับแร่หายากเหล่านี้ ซึ่งจะส่งสินแร่เหล่านี้กลับไปที่โรงงานในประเทศจีน

ก่อนหน้านี้หลายประเทศสั่งห้ามไม่ให้ส่งออกแร่ธาตุหายากเพิ่มมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นจีนที่เป็นประเทศผู้ส่งออกแร่หายากรายใหญ่ที่สุดของโลก จากเหตุผลความขัดแย้งกับสหรัฐอเมริกา หรือแม้แต่ประเทศอย่างอินโดนีเซียที่ไม่ต้องการส่งออกแร่อย่างนิกเกิล เพื่อต้องการให้มีการผลิตสินค้าที่เกี่ยวข้องกับแร่ดังกล่าวในประเทศ เป็นต้น

หรือแม้แต่ในช่วงปลายเดือนสิงหาคมที่ผ่านมา อินเดียเตรียมพิจารณาออกมาตรการห้ามส่งออก 4 แร่หายากสำคัญ โดยให้เหตุผลว่าแร่ธาตุเหล่านี้มีความสำคัญต่อความมั่นคงของประเทศ

สอดคล้องกับ Stewart Randall นักวิเคราะห์จาก Intralink กล่าวเมื่อเดือนกรกฎาคมที่ผ่านมา ซึ่งเขามองว่ามาตรการแบนการส่งออกแร่หายากของจีน อาจกระตุ้นให้บางประเทศกระจายซัพพลายเชนแร่หายาก

อย่างไรก็ดีแนวทางดังกล่าวของมาเลเซีย ยังไม่ได้ระบุว่าจะมีผลในช่วงใด แต่เป็นการส่งสัญญาณว่าแร่ธาตุหายากนั้นเป็นสิ่งที่จำเป็นในอนาคตอย่างมากสำหรับหลายประเทศ

Business Standard สื่อธุรกิจในประเทศอินเดีย รายงานข่าวโดยอ้างอิงแหล่งข่าวที่เกี่ยวข้องว่า รัฐบาลอินเดียพิจารณาแบนการส่งออกแร่หายาก (Rare Earth) สำคัญ 6 ชนิด ซึ่งถือเป็นความเคลื่อนไหวต่อจากการห้ามส่งออกข้าวในช่วงไม่กี่เดือนที่ผ่านมา

แร่หายากที่รัฐบาลอินเดียเตรียมพิจารณาแบนการส่งออกได้แก่ ลิเทียม เบริลเลียม ไนโอเบียม แทนทาลัม ซึ่งแร่เหล่านี้มีประโยชน์ตั้งแต่การนำไปใช้ผลิตแบตเตอรี่รถยนต์ไฟฟ้า ใช้สำหรับพัฒนาอุปกรณ์ด้านทหาร ไปจนถึงใช้ในการผลิตสินค้าอิเล็กทรอนิกส์

เจ้าหน้าที่ของรัฐบาลอินเดียอาวุโสที่ไม่ระบุตัวตนได้กล่าวว่า รัฐบาลกำลังวางแผนที่จะห้ามการส่งออกแร่ธาตุเหล่านี้ เนื่องจากมีความสำคัญในอุตสาหกรรมพลังงาน และยังมีความสำคัญต่อความมั่นคงของประเทศ รวมถึงความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีด้วย

สำหรับอินเดียไม่ใช่ประเทศแรกที่มีโอกาสแบนการส่งออกแร่เหล่านี้ ก่อนหน้านี้ไม่กี่เดือนจีนได้แบนการส่งออกโลหะสำหรับผลิตชิปมาแล้ว รวมถึงแบนการส่งออกแร่หายากในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา เนื่องจากความขัดแย้งระหว่างจีนกับสหรัฐอเมริการวมถึงพันธมิตร

นอกจากนี้ยังมีอินโดนีเซียที่แบนการส่งออกนิกเกิลมาแล้ว โดยให้เหตุผลว่าต้องการที่จะให้ผู้ผลิตที่ใช้แร่ธาตุดังกล่าวเข้ามาตั้งโรงงานในประเทศ ซึ่งจะก่อให้เกิดกิจกรรมทางเศรษฐกิจ และสร้างการจ้างงานในประเทศ

นอกจากแร่หายากแล้ว เมื่อเดือนที่ผ่านมา อินเดียเพิ่งจะแบนการส่งออกข้าว เนื่องจากข้าวในประเทศมีราคาสูงขึ้น และต้องการให้ราคาในประเทศนั้นคงตัวมากกว่านี้ ซึ่งแดนภาระตะนี้ถือว่ามีสัดส่วนในการส่งออกข้าวมากถึง 40% เป็นรองจากประเทศจีนเท่านั้น

หลังจากกรณีของประเทศอินเดีย หรือแม้แต่จีนแล้ว มีความเป็นไปได้ว่าหลังจากนี้เราอาจเห็นหลายประเทศที่มีแร่ธาตุสำคัญ อาจใช้มาตรการห้ามส่งออก โดยให้เหตุผลถึงด้านความมั่นคง หรือไม่แล้วก็ด้วยปัญหาด้านเศรษฐกิจภายในประเทศ ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อบริษัทต่างๆ ทั่วโลกที่ต้องการใช้แร่ธาตุเหล่านี้ไม่น้อย

จากการควบคุมการส่งออก แกลเลียม และ เจอร์เมเนียม ซึ่งถือเป็นส่วนประกอบสำคัญในการผลิตเซมิคอนดักเตอร์ โดยจะเริ่มบังตคับใช้ตั้งแต่วันที่ 1 ส.ค. เป็นต้นไป ทาง Stewart Randall นักวิเคราะห์จาก Intralink มองว่า นี่อาจกระตุ้นให้ บางประเทศกระจายซัพพลายเชนออกจากจีน โดยตามข้อมูลจาก Critical Raw Materials Alliance ระบุว่า จีนครองสัดส่วนในการผลิต เจอร์เมเนียมถึง 60% และ แกลเลียม 80% ของโลก 

ขณะที่ คณะกรรมาธิการยุโรป และ สหรัฐอเมริกา ก็ต่างแสดงความกังวลเกี่ยวกับแผนการควบคุมการส่งออกของจีนว่า นี่ถือเป็นการเตือน ยุโรป และ สหรัฐฯ ในสงครามเทคโนโลยีเกี่ยวกับชิปขั้นสูง และ เราจำเป็นต้องมีซัพพลายเชนของตนเอง

แน่นอนว่าการจำกัดการส่งออกแร่ทั้ง 2 ชนิดอาจเป็นแค่ จุดเริ่มต้น โดย Luisa Moreno ประธานบริษัทเหมืองแร่ Defense Metals Corp เชื่อว่า จีนจะจำกัดการส่งออกโลหะเพิ่มเติม ซึ่งอาจรวมถึงแร่หายากด้วย เนื่องจากธาตุหายากเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับสินค้าเทคโนโลยีขั้นสูงอย่าง สมาร์ทโฟน รวมไปถึง อุปกรณ์ทางทหาร เช่น ระบบเรดาร์ ธาตุหายากประกอบด้วยองค์ประกอบ 17 ชนิดที่ประกอบด้วยสแกนเดียม อิตเทรียม และแลนทาไนด์

“เรามีแนวโน้มที่จะเห็นการจำกัดการส่งออกต่อไป และมีแนวโน้มที่จะส่งผลกระทบต่อวัสดุอื่น ๆ เช่น แรร์เอิร์ธ ที่จีนควบคุมการผลิตมากกว่า 85%”

ย้อนไปในปี 2010 จีนเคย ระงับการส่งออกแร่หายากไปยังญี่ปุ่น หลังจากเกิดข้อพิพาทด้านดินแดน นอกจากนี้ จีนยังขู่ว่าจะหยุดการส่งออกแร่หายากไปยังสหรัฐฯ ในปี 2018 อย่างไรก็ตาม ผลกระทบจากการจำกัดการส่งออกแร่สำคัญของจีนจะยังไม่เป็น ปัญหาใหญ่ในระยะสั้น แต่ถ้าจีนกำหนดควบคุมวัสดุแร่โลหะสำคัญอื่น ๆ นั่นจะเป็น ปัญหาระยะยาว แต่สิ่งที่จะตามมาแน่ ๆ ก็คือ ราคาที่สูงขึ้น 

เพราะจีนแม้จะเป็นผู้ผลิตหลักของแร่แกลเลียมและเจอร์เมเนียม แต่ไม่ใช่ผู้ผลิตเพียงรายเดียว อย่างรัสเซีย ยูเครน ญี่ปุ่น และเกาหลีใต้ก็ผลิตแกลเลียม และในปี 2021 รัฐบาลอินเดีย แคนาดา เยอรมนี ญี่ปุ่น สโลวาเกีย และสหรัฐอเมริกา ก็สามารถรีไซเคิลแกลเลียมได้

“แกลเลียมและเจอร์เมเนียมไม่ใช่โลหะเฉพาะ แต่การที่จีนเป็นซัพพลายเออร์รายใหญ่ของโลหะเหล่านี้ ถือเป็นสิ่งนี้ช่วยให้ราคามันถูกลง ดังนั้น ผลกระทบที่เกิดจะเป็นเรื่องราคามากกว่าผลกระทบด้านอุปทานโดยรวม” 

ในท้ายที่สุดแล้ว นักวิเคราะห์มองว่า การที่จีนจะจำกัดการส่งออกแร่สำคัญอาจสร้างปัญหาให้ประเทศคู่แข่งได้จริง แต่จีนเองก็ได้รับผลกระทบต่อบริษัทจีนที่มีลูกค้าต่างชาติ และทำให้ประเทศต้องสูญเสียรายได้ไป

Source