ชั้น 1 ของศูนย์การค้า mPlaza กลางเมืองโฮจิมินห์ซิตี้ เป็นที่ตั้งคลินิกแห่งแรกของ Jio Health (จีโอ เฮลธ์) สตาร์ทอัพด้าน HealthTech ในเวียดนาม สตาร์ทอัพรายนี้ก่อตั้งเมื่อปี 2018 เริ่มจากการเป็นแพลตฟอร์มปรึกษาแพทย์ทางไกล (Telemedicine) ก่อนจะมาก่อตั้งคลินิกออฟไลน์แห่งแรกเมื่อปี 2020

“รากู ไร” ซีอีโอ Jio Health ชาวอเมริกันเชื้อสายอินเดีย เขาเลือกเข้ามาก่อตั้งสตาร์ทอัพในเวียดนามเพราะเห็นโอกาสการเติบโต รากูเล่าให้ผู้สื่อข่าวฟังระหว่างทัวร์ชมคลินิกว่า โอกาสของ HealthTech ในเวียดนาม เกิดจากระบบสาธารณสุขที่ไม่สะดวกสำหรับ ‘ชนชั้นกลาง’ ที่กำลังเพิ่มจำนวนขึ้น คนกลุ่มนี้แม้จะพร้อมจ่ายเพื่อรับการรักษาในขั้นตอน ‘จ่ายเอง’ ของโรงพยาบาลรัฐ ไม่ใช้สิทธิประกันสังคม ก็ยังต้องรอพบแพทย์ 3-4 ชั่วโมง เพื่อได้คุยกับแพทย์แค่ไม่กี่นาที

ขณะที่เวียดนามเป็นประเทศที่เศรษฐกิจกำลังพุ่งทะยาน แม้แต่ในช่วง COVID-19 ระบาดซึ่งทำให้เศรษฐกิจประเทศอื่นๆ ส่วนใหญ่ในโลกติดลบ แต่เศรษฐกิจเวียดนามก็ยังโต 2% ทางธนาคารกสิกรไทยยังประเมินด้วยว่า ช่วงปี 2021-2030 เศรษฐกิจเวียดนามจะโตเฉลี่ยปีละ 7% นั่นหมายความว่า ชนชั้นกลางเวียดนามจะยิ่งเพิ่มจำนวนขึ้นเรื่อยๆ และเป็นประเทศคนหนุ่มสาวที่พร้อมเปิดรับเทคโนโลยีอีกด้วย

พื้นฐานตลาดเช่นนี้ทำให้ Jio Health เกิดขึ้น โดยเป็นระบบปรึกษาแพทย์ผ่านทางวิดีโอแชท สามารถจองนัดและเข้าพบออนไลน์ จากนั้นแพทย์จะออกใบสั่งยาอิเล็กทรอนิกส์ให้ในแอปพลิเคชัน ซึ่งคนไข้จะเลือกรับยาเดลิเวอรีหรือสามารถนำไปรับยาได้ตามคลินิกที่เป็นพันธมิตรก็ได้

ออนไลน์ไม่พอ ขอพบแพทย์หน้า “คลินิก”

รากูอธิบายต่อว่า หลังจากเริ่มก่อตั้งและฟัง feedback จากลูกค้า แม้ว่าการพบแพทย์ทางไกลจะสะดวกแต่โรคบางโรคนั้นคนไข้ก็ต้องการ end-to-end service เพราะต้องมีการใช้เครื่องมือตรวจโรคบางอย่างที่ทำออนไลน์ไม่ได้ เช่น เอ็กซเรย์ ตรวจเลือด ตรวจสายตา ทำฟัน รวมถึงการปรึกษาแพทย์แบบตัวต่อตัวเป็นบางครั้งที่จำเป็น ทำให้เริ่มก่อตั้งคลินิก Jio Health สาขาแรกในโฮจิมินห์ คลินิกแห่งนี้จะมีเฉพาะการตรวจโรค เน้นคนไข้ OPD จะต่างจากโรงพยาบาลที่รับคนไข้ IPD ได้

ปัจจุบัน Jio Health มีกลุ่มการรักษาหลักๆ ที่ลูกค้าใช้บริการคือ การตรวจโรคทั่วไป กุมารเวช การผดุงครรภ์ การตรวจสุขภาพตามวงรอบ และ การรักษาโรคเรื้อรัง

เป้าหมายการขยายคลินิกปี 2022 รากูระบุว่าจะมีการขยายไปอีก 3 สาขา ให้ครบ 4 สาขา เพราะพบว่าการมีบริการคลินิกออฟไลน์ร่วมด้วยทำให้บริการได้ดีขึ้นจริง

เตรียมขยายเข้าไทยปลายปี 2023

Jio Health นั้นเพิ่งระดมทุนรอบ Series B ไปเมื่อเดือนมีนาคมที่ผ่านมา ได้รับเงินลงทุนรวม 20 ล้านเหรียญสหรัฐ (ประมาณ 706 ล้านบาท) มีผู้ร่วมลงทุน ได้แก่ Heritas Capital จากสิงคโปร์, Monk’s Hill Venture จากสิงคโปร์, Fuchsia Venture ในเครือเมืองไทย กรุ๊ป และ KVision จากธนาคารกสิกรไทย

รากูกล่าวว่า คาดว่าภายในปลายปี 2023 บริษัทน่าจะเริ่มขยายตัวเข้าสู่ประเทศไทยและอินโดนีเซียได้ โดยเลือกทั้งสองตลาดนี้เพราะมองว่าตลาดมีความต้องการ และประชากรมีความคล่องแคล่วทางเทคโนโลยีสูงแล้ว

• ฉีกแนวธุรกิจ! ByteDance ซื้อกิจการ “โรงพยาบาล” ในจีน เข้าสู่วงการ HealthTech เต็มตัว
• เปิดแล้ว! “วิมุต เวลเนส” สาขาแรก จิ๊กซอว์ธุรกิจ “พฤกษา” ใช้สุขภาพดันอสังหาฯ

บริษัทยังไม่เปิดเผยว่าจะเข้าสู่ตลาดอย่างไรและจับมือกับใครหรือไม่ แต่ถ้าดูจากโมเดลธุรกิจในเวียดนามนั้น Jio Health จะทำงานในลักษณะ B2B2C คือเน้นหาดีลกับบริษัท/องค์กรที่ต้องมีสวัสดิการให้กับพนักงาน ให้หันมาเลือกใช้สวัสดิการสุขภาพผ่านทางแพลตฟอร์มของตน จากนั้นเมื่อพนักงานทดลองใช้และชื่นชอบก็จะมีการใช้งานต่อและบอกต่อกัน ทำให้เติบโตได้ในกลุ่มรายย่อยทั่วไป

ในไทยนั้นตลาด HealthTech ในกลุ่มบริการ Telemedicine นับว่าเป็นธุรกิจที่กำลังบูมเช่นกัน มีสตาร์ทอัพหรือบริษัทต่างๆ ที่เริ่มทำตลาดแล้ว เช่น Good Doctor แอปจาก GDTT บริษัทร่วมทุนระหว่าง Ping An, Grab และ Softbank หรือแอปฯ MorDee ซึ่งพัฒนาโดยกลุ่มทรู Raksa แอปฯ ที่ก่อตั้งโดยคนไทยแต่ปัจจุบันกลุ่มทุนสิงคโปร์ Doctor Anywhere เข้าซื้อแล้ว หรือเครือโรงพยาบาลบางแห่งก็มีบริการพบแพทย์ออนไลน์ให้กับคนไข้แล้ว เช่น รพ.สมิติเวช, รพ.ศิริราช เป็นต้น

บริษัทแม่ของ TikTok เข้าลงทุน 100% ใน Amcare เชนโรงพยาบาลแม่และเด็กระดับไฮเอนด์ และถือเป็นหนึ่งในโรงพยาบาลรายใหญ่ของจีนที่มีเครือข่ายทั่วประเทศ โดยใช้เงินลงทุนไป 10,000 ล้านหยวน (ประมาณ 52,000 ล้านบาท) โดยข้อมูลได้รับการยืนยันจากโฆษกของ Xiaohe Health ในเครือ ByteDance ว่ามีการเข้าซื้อจริง แต่ขอสงวนความเห็นต่อมูลค่าดีลดังกล่าว

การลงทุนครั้งนี้ทำให้คนในวงการเทคโนโลยีประหลาดใจพอสมควร ประการแรกเป็นเพราะจีนมีนโยบายควบคุมการขยายกิจการของเทคคัมปะนีมานาน 2 ปี โดยจะห้ามไม่ให้บริษัทเทคซื้อกิจการที่นับเป็นดีลขนาดใหญ่ เพราะต้องการไม่ให้เกิดการกินรวบของเทคคัมปะนีรายใหญ่เหล่านี้ โดยเฉพาะการข้ามสายอุตสาหกรรมไปยังธุรกิจใหม่ผ่านการควบรวมกิจการ ดีลนี้จึงนับเป็นครั้งแรกในรอบ 2 ปีที่อนุญาตให้เทคคัมปะนีซื้อกิจการขนาดใหญ่ในประเทศ

• การปราบปรามบริษัทเทคโนโลยีจีนฉุดการเติบโต ‘ByteDance’ เหลือ 70% ฟันรายได้ 5.8 หมื่นล้านเหรียญ

อีกประการหนึ่งคือ ความเชี่ยวชาญของ Amcare ซึ่งก็คือธุรกิจโรงพยาบาล ดูเหมือนจะไม่อยู่ในวงโคจรธุรกิจของ ByteDance สักเท่าไหร่ ดังที่ทราบกันว่าธุรกิจหลักของ ByteDance คือแพลตฟอร์มคอนเทนต์ และมีการลงทุนในธุรกิจเกม รวมถึงแอปพลิเคชันต่างๆ ทำให้การฉีกแนวมาลงทุนกับธุรกิจสุขภาพเป็นเรื่องน่าแปลกใจในระดับหนึ่ง

อย่างไรก็ตาม ความพยายามเข้าสู่ธุรกิจสุขภาพของบริษัทเทคขนาดใหญ่ไม่ว่าจะเป็นฝั่งจีนหรือสหรัฐฯ ก็ไม่ใช่เรื่องที่ไม่เคยมี เพราะมักจะอยู่ในแผนการสร้างความหลากหลายทางธุรกิจ เนื่องจากบริษัทเหล่านี้มีแกนหลักสำคัญคือ “ฐานลูกค้า” จากการใช้แอปฯ ในจีนเอง Tencent พยายามจะเปิดคลินิกตรวจโรคแบบมีหน้าสาขาออฟไลน์ ส่วน Alibaba และ JD.com ก็มีร้านขายยาออนไลน์

สำหรับ ByteDance นั้น เท่าที่มีข้อมูลสาธารณะ บริษัทนี้เริ่มเข้าสู่วงการ HealthTech ในปี 2020 จากการเข้าซื้อบริษัทผู้ให้บริการข้อมูลด้านสุขภาพแก่คนทั่วไป ซึ่งต่อมาถูกตั้งชื่อว่า Xiaohe Health และจริงๆ แล้วบริษัทมีการลงทุนในบริษัทด้านไบโอเทคอื่นๆ ด้วย

• Au Bon Pain ขอเป็นร้านกาแฟ อยู่คู่ “โรงพยาบาล”

สำนักข่าว Techcrunch คาดการณ์ว่าบริษัทจะไม่ไปเกี่ยวข้องกับการบริหารเดิมของ Amcare ซึ่งเป็นโรงพยาบาลเอกชนที่มีชื่อเสียงในกลุ่มอีลีทและคนระดับบนของจีน แต่น่าจะหาทางหาจุดร่วมระหว่างแพลตฟอร์มความบันเทิงที่เป็นธุรกิจหลัก กับธุรกิจสุขภาพและไบโอเทคเหล่านี้

ธุรกิจสุขภาพนั้นเป็นเรื่องที่ต้องระมัดระวังในการทำงานมากเพราะเป็นเรื่องละเอียดอ่อน ครั้งหนึ่งบริษัท Baidu เสิร์ชเอ็นจิ้นยักษ์ใหญ่ของจีนก็เคยพลาดมาแล้วกับเรื่องนี้ เมื่อปี 2016 บริษัทถูกโจมตีจากประชาชนจีน เพราะพบว่าเด็กนักเรียนคนหนึ่งที่เป็นมะเร็งไปเห็นโฆษณารักษามะเร็งบน Baidu จากนั้นจึงไปกู้หนี้ยืมสินมาเพื่อรักษาโรคแต่ก็ไม่หายและเสียชีวิตไปในที่สุด

Source: Techcrunch, The Standard HK