56 คน คือจำนวนรายชื่อดารา นักแสดง เซเลบ เน็ตไอดอล ที่เคย “รับจ้าง” รีวิวสินค้าในเครือของเมจิค สกิน ที่ว่ากันว่ามีมากมายถึงกว่า 300 แบรนด์
เรียกว่าตอนนี้ยังคงเป็นประเด็น Talk of the Town ที่ถูกพูดถึงกันอย่างกว้างขวางในทุกๆ สื่อ โดยเฉพาะในสังคมออนไลน์ ซึ่งถือว่าเป็นเครื่องมือสำคัญที่เหล่านักรับจ้างรีวิวเหล่านั้น นำมาเป็นเครื่องมือในการตักตวงผลประโยชน์ และรายได้แบบมหาศาล
อย่าไปเสียเวลาถามหาความรับผิดชอบ!!
เพราะแม้ว่าเหล่าดารา เซเลบ จะอ้างว่าตนเองก็เสียรู้เจ้าของผลิตภัณฑ์ ที่ระบุว่าสินค้ามี อย. เรียบร้อยแล้ว โดยไม่ได้มีการสำรวจตรวจสอบให้ถี่ถ้วนว่าเป็น อย. แท้หรือไม่? อย่างไร?
ประเด็นมันไม่ได้อยู่ที่ว่าสินค้านั้นๆ มี อย. หรือไม่มี
เพราะบางสินค้า อาจจะใช้วิธีการหมกเม็ด คือตอนยื่นเสนอ อย. ก็ใช้ส่วนผสมแบบหนึ่ง แต่พอผ่านกระบวนการนั้นๆ แล้ว จะมาแอบตัดนั่น เพิ่มนี่ ยัดส่วนผสมอื่นๆ ที่อาจจะไม่ได้มาตรฐานแต่ราคาถูก ผสมเข้าไป เพื่อลดต้นทุน ซึ่งก็คงไม่มีใครมานั่งตรวจสอบ
แต่การที่ดารา นักแสดง เซเลบรับเงินจากเจ้าของสินค้าเพื่อกล่าวอ้างถึงสรรพคุณว่าดีงามอย่างนั้นอย่างนี้ ทั้งที่ตัวเองไม่ได้ใช้จริง ก็ถือว่าไม่ถูกต้องนัก
ไม่หลอกก็เหมือนหลอก ไม่ลวงก็เหมือนลวง
เพราะอย่าลืมว่าดารา นักร้อง นักแสดง หรือกระทั่งบรรดาเซเลบ และเน็ตไอดอลนั้น ถือเป็นผู้ทรงอิทธิพล และมีผลต่อการตัดสินใจซื้อ หรือไม่ซื้อของผู้บริโภค
การพูดจาในลักษณะชี้นำว่าสินค้ามีคุณภาพ ใช้แล้วเห็นผลจริง จึงปฏิเสธไม่ได้ว่ามีผลทำให้ผู้คนคล้อยตาม ไม่ต่างอะไรกับการโฆษณาชวนเชื่อ
แต่ก่อนแต่ไร เราอาจจะคุ้นชินกับประโยคที่ว่า
มาในยุคทองของการรับจ้างรีวิวสินค้า รูปแบบประโยคดูเหมือนจะถูกสลับตำแหน่งนิดหน่อย
เพราะแค่มีรูปเป็นทรัพย์ กับรู้จักบริหารจัดการสื่อโซเชียลของตัวเองให้เป็นประโยชน์ ก็สามารถผันไปเป็นรายรับที่ต้องบอกว่าอู้ฟู่เหลือเกิน
ลองมาดูกันว่าดารา นักร้อง คนดัง เหล่านั้น ได้รายได้กันมากน้อยขนาดไหนต่อการรับจ้างรีวิวสินค้า
ถ้าเป็นดาราที่อยู่ในกระแสสนนค่าตัวก็อยู่ที่ประมาณ 50,000 – 100,000 บาท ต่อการโพสต์รูป 1 ครั้ง แล้วแต่ว่าดังมาก ดังน้อย แต่ถ้าเป็นลักษณะคลิป ราคาก็จะถีบตัวสูงขึ้นไปอีก
กับอีกลักษณะหนึ่ง ก็คือเทียบเป็นสัดส่วนจากจำนวนของผู้ติดตามในไอจี
เช่นยอดฟอลโล 100,000 คนขึ้นไป ก็จะได้เรตอยู่ประมาณ 35,000 บาทขึ้นไป ถ้ามีถึง 500,000 คน ก็จะได้เรตอยู่ในราว 50,000 บาทต่อครั้ง
แต่ถ้าพุ่งไปแตกหลักล้าน ราคาก็อยู่ระหว่าง 80,000 บาทขึ้นไป
เทียบเท่ากับค่าตัวออกอีเวนต์ 1 งาน หรือค่าตัวต่อของนางเอกละครระดับท็อปๆ เลยทีเดียว
แต่เวลาที่ใช้ต่างกันคนละโลกเลย
ไปอีเวนต์งานหนึ่ง อาจจะใช้เวลาประมาณ 2-3 ชม. เล่นละคร 1 ตอน อาจจะเสียเวลาเป็นวัน หรือมากกว่านั้น ขึ้นอยู่กับว่าบทบาทยากง่ายขนาดไหน
แต่รับจ้างรีวิวสินค้าใช้เวลาถ่ายรูป รวมกับโพสต์ลงสื่อในมือตัวเอง กินเวลาไม่ถึง 2 นาที
และที่สำคัญ การรับงานในลักษณะนี้ ไม่มีสัญญาผูกพันว่าห้ามไปรับสินค้าประเภทเดียวกัน เพราะฉะนั้นจึงไม่แปลกถ้าจะเห็นดารา นักร้อง คนหนึ่งคนใด รับงานรีวิวสินค้ามากมายหลายแบรนด์ ชนิดที่ลองไล่ดูในไอจี นึกว่ากำลังส่องดูเว็บไซต์แค็ตตาล็อกสินค้าก็ไม่ปาน
80,000 บาทต่อ 1 โพสต์ สมมติว่ารับงานวันละโพสต์ เท่ากับเดือนหนึ่ง 30 โพสต์ ได้เงินเหนาะๆ ประมาณ 2 ล้านเศษๆ
อะไรไม่ว่า ส่วนใหญ่การรับงานในลักษณะนี้ จะรับกันเป็นเงินสดแบบเต็มจำนวน และไม่มีการแจ้งที่มาของรายได้ ซึ่งสามารถหลบเลี่ยงภาษีได้อย่างดีเลยทีเดียว
แต่ก็ใช่ว่า ดาราทุกคนจะรับงานแบบนี้
เพราะถ้าเป็นดาราระดับท็อปจริงๆ ส่วนใหญ่จะไม่รับงานรีวิวสินค้าที่ตัวเองไม่ได้เป็นพรีเซ็นเตอร์
อย่างเช่น…อั้ม-พัชราภา , นุ่น-วรนุช , แอน ทองประสม ชมพู่-อารยา , พลอย-เฌอมาลย์ , ณเดชน์ , ญาญ่า , เจมส์จิ ฯลฯ เพราะมองว่าอาจจะได้ไม่คุ้มเสีย
“อั้มไม่เคยรับเงินจากการโฆษณาอะไรทั้งสิ้น ใครติดต่อมาไม่เคยรับ ไม่เคยโปรโมตให้ใคร อยากจะโปรโมตก็โปรโมตด้วยตัวเอง ไม่มีใครใช้ ไม่มีทาง ของอั้มให้ดูได้เลย ไม่เคยขายของอะไรเลย อั้มไม่ชอบเรื่องพวกนี้ด้วย อั้มไม่เคยรับ ไม่ชอบเรื่องพวกนี้ จริง ๆ ซีเรียสมาก ไม่ชอบ และคงไม่มีใครติดต่อมา เคยมีแต่ไม่ชอบ”
ส่วนดาราที่จัดอยู่ในทำเนียบเจ้าแม่รีวิว จึงมักจะเป็นดาราระดับรองๆ ลงมา คือไม่ถึงกับโด่งดังระดับพระเอก – นางเอก แต่ฉวยว่ามียอดคนฟอลโลในไอจีเยอะ ก็เลยมักจะมีสินค้ามาจ้างวานให้รีวิวอยู่เนืองๆ และสามารถสร้างรายได้เป็นกอบเป็นกำ จนแทบไม่ต้องเสียเวลาไปเล่นหนัง เล่นละคร หรือออกงานอีเวนต์ใดๆ
และด้วยความที่ไม่มีสัญญาผูกพันนี่เอง เจ้าแม่รีวิวบางคนจึงสามารถรับจ้างโพสต์เชียร์สินค้าตั้งแต่หัวจรดเท้าเลยทีเดียว
นำโด่งมาเป็นอันดับหนึ่งในทำเนียบเจ้าแม่รีวิว เห็นทีจะไม่มีใครเกิน “วุ้นเส้น-วิริฒิพา” แม้จะไม้ใช่ดาราระดับหัวแถว ผลงานละครก็มีแทบจะนับเรื่องได้ แต่บังเอิญว่ามียอดคนฟอลโลในไอจีที่ทะลุเพดานไปกว่า 6 ล้านคน ประกอบกับมีหน้าตาสวยสดงดงาม ผิวขาวออร่ากระจาย รูปร่างได้สัดส่วน จึงเป็นที่ถูกตาต้องใจเจ้าของแบรนด์สินค้าประเภทอาหารเสริม อาหารผิว ยาลดความอ้วน จึงทำให้มีรายได้จากการรับจ้างรีวิวสินค้า ชนิดที่เรียกว่าไม่ต้องรับงานอื่นกันเลย
ลองมาไล่เรียงผลงานการรีวิวของวุ้นเส้น ที่มีมากมายจนนับกันไม่หวาดไหว อาทิ…
ครีมลดฝ้า กระ MJ , โคโคโร่ คลู แอนตี้ เซลลูไลท์ , อาหารเสริมผิว ขาว ใส Claire , The Secret Plus , แป้งซิลิโคนบาบาร่า , น้ำโสมเซวา Sewa Insam Essence , BJ เจลลี่หุ่นสวย , ครีมกันแดด W2M , Dr. Jill Serum , I-Slym , Sena Marine Plankton Aging Serum Concentrate , Well-Balance Gel , ครีมกันแดด Imin Nano , ครีมรังนก 2T White , Fresh CC Sunscreen Cream , Tan’s Absolute All-Around Perfect Skin , โลชั่นน้ำหอม Ravissant , Varie Cleaning Service , ครีมหน้าใส Anya System , หวีรีดผมตรง Madami , โลชั่น Benice , โทรศัพท์มือถือ Nokia , Melon Lotion , ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร Innar , อาหารเสริม Eighteen และ ฯลฯ
อันดับสอง แม้ชั่วโมงบินจะเป็นรองอยู่หลายปี แต่ยอดคนฟอลโลไล่บี้มาติดๆ สำหรับ “ปันปัน-สุทัตตา” ที่มีผู้ติดตามไอจีมากกว่า 6 ล้านคนเช่นเดียวกัน และด้วยความเป็นนักแสดงวัยรุ่น เป็นตัวแทนของคนรุ่นใหม่ จึงได้รับงานรีวิวสินค้าประเภทที่เจาะกลุ่มเป้าหมายวัยรุ่นมากเป็นพิเศษ
อันดับที่ 3 และ 4 ด้วยความที่มีสถานะเป็นคุณแม่ยังสาว ที่รักษารูปร่างได้แบบเป๊ะเว่อร์ และได้อานิสงส์จากความน่ารักน่าชังของลูก ก็เลยพลอยทำให้มีงานรีวิวสินค้า ทั้งประเภทความสวย ความงาม และสินค้าแม่และเด็กอยู่ไม่ได้ขาด สำหรับ “แพท-ณปภา” และ “เป้ย-ปานวาด” ที่มียอดคนฟอลโลไอจี มากถึง 5.2 และ 4.6 ล้านคนเลยทีเดียว
ส่วนอันดับที่ 5 ได้ชื่อว่าเป็นอดีตพริตตี้ระดับต้นๆ ของเมืองไทย “หญิงแย้-นนทพร” ด้วยยอดฟอลโลกว่า 1.3 ล้านคน ทำให้มีสินค้ามาจ้างรีวิวมากมายไม่แพ้ดารา เรียกว่าไล่มาตั้งแต่เครื่องสำอาง ลามไปจนถึงชั้นในเลยทีเดียว ด้วยลีลาการรีวิวที่หาตัวจับยาก ทำให้มีคนแห่ซื้อตามกันจนเจ้าของสินค้านับเงินไม่ทัน
อย่างไรก็ตาม กระแสการรับจ้างรีวิวสินค้านั้น ไม่ได้เพิ่งมาฮิต และไมได้แพร่ระบาดเฉพาะในหมู่ดารา นักร้อง ของไทยเท่านั้น แม้แต่ระดับต่างประเทศ ก็เคยมีปรากฏมาแล้วเหมือนกัน อย่างเช่น “จัสติน บีเบอร์” ที่มียอดผู้ติดตามในไอจีสูงถึง 41 ล้านคนเศษๆ ก็เคยรับงานรีวิวสินค้ายี่ห้อหนึ่ง ด้วยสนนค่าตัวที่ว่ากันถึง 8 หลัก หรือนักร้องที่มียอดผู้ติดตามมากที่สุดในโลกอย่าง “เทเลอร์ สวิฟท์” ค่าจ้างสำหรับการรับจ้างรีวิวสินค้านั้น สูงถึง 20 ล้านบาทเลยทีเดียว
ฉะนั้นเมื่อเราไม่อาจเรียกร้องความรับผิดชอบของเจ้าของสินค้า หรือแม้กระทั่งบรรดาเจ้าแม่รีวิวทั้งหลายได้ หนทางเดียวก็คือ เราต้องรับผิดชอบการตัดสินใจของตัวเอง ว่าจะเลือกซื้อ เลือกใช้สินค้าแบรนด์ไหน ยี่ห้อใด ต้องพิจารณาให้รอบคอบ และถ้วนถี่
จะได้ไม่ต้องตกเป็นเหยื่อของวงจรโฆษณาชวนเชื่อแบบนี้!!
นิตยสาร ผู้จัดการ 360 องศา สุดสัปดาห์ ฉบับที่ 441 5-11 พฤษภาคม 2561
