หุ่นยนต์บาร์เทนเดอร์ตัวแรกของญี่ปุ่นเริ่มงานแล้วในผับแห่งหนึ่งของมหานครโตเกียว แม้มีระยะทดลองงานเพียง 2 เดือน แต่ผลลัพธ์ที่ได้อาจหมายถึงเทรนด์ใหม่ในแวดวงร้านอาหารและร้านค้าแดนปลาดิบ ในการใช้ระบบอัตโนมัติเพื่อแก้ปัญหาการขาดแคลนแรงงานภายใต้สังคมชราภาพ
หุ่นยนต์อุตสาหกรรมตัวนี้ถูกดัดแปลงมาเสิร์ฟเครื่องดื่มในผับ “ซีโรเคน โรโบ ทาเวิร์น” บริเวณสถานีรถไฟอิเคะบุคุโระในกรุงโตเกียว ที่ดำเนินการโดยโยโรโนตากิ เจ้าของเชนร้านอาหารสไตล์อิซากายะหรือร้านแนวกินดื่มทั่วญี่ปุ่น
ผับขนาดย่อมแห่งนี้เปิดให้บริการเมื่อวันที่ 23 มกราคม และจะเปิดจนถึงวันที่ 19 เดือนหน้า ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของโครงการนำร่องเพื่อดูว่า ลูกค้าตอบสนองอย่างไรกับการใช้หุ่นยนต์แทนบาร์เทนเดอร์
ลูกค้าที่ต้องการใช้บริการ ก่อนอื่นต้องสั่งเครื่องดื่มและจ่ายเงินที่ตู้ชำระเงินอัตโนมัติแล้วรับใบเสร็จที่มี QR code จากนั้นจึงนำไปให้หุ่นยนต์ที่จะสแกนโค้ดและเตรียมเครื่องดื่มตามออร์เดอร์ให้
หุ่นยนต์บาร์เทนเดอร์ใช้เวลารินเบียร์ 40 วินาที และไม่ถึง 1 นาทีสำหรับการผสมค็อกเทลหรือชงเหล้า
และไม่ใช่แค่เสิร์ฟหรือผสมเครื่องดื่มได้เท่านั้น แต่หุ่นยนต์ตัวนี้ยังสามารถพูดคุยโต้ตอบกับลูกค้าผ่านแท็บเล็ตที่มีภาพใบหน้ายิ้มบนจอ
นอกจากนั้นยังมีการติดตั้งกล้อง 4 ตัวและซอฟต์แวร์ปัญญาประดิษฐ์ (AI) เพื่อให้หุ่นยนต์สำรวจและวิเคราะห์อารมณ์ของลูกค้าว่า กำลังแฮปปี้ดีหรือเริ่มหงุดหงิด
สำหรับราคาหุ่นยนต์ตัวนี้อยู่ที่ประมาณ 9 ล้านเยน (82,000 ดอลลาร์) พอๆ กับการจ้างบาร์เทนเดอร์ 1 คนนาน 3 ปี
ผู้พัฒนาหุ่นยนต์บาร์เทนเดอร์คือ คิวบิต โรโบติกส์ เจ้าของผลงานเซิร์ฟเวอร์แขนกลสำหรับร้านพาสตาขนาดเล็ก
ส่วนหนึ่งที่ทำให้โยโรโนตากิตัดสินใจทดลองโปรเจกต์หุ่นยนต์บาร์เทนเดอร์คือ การค้นหาทางออกสำหรับปัญหาการขาดแคลนพนักงาน ที่นับวันการหาพนักงานในภาคบริการของญี่ปุ่นดูจะยากขึ้นเรื่อยๆ
นอกจากนั้น แม้รัฐบาลผ่อนคลายกฎวีซ่าเพื่อดึงดูดแรงงานต่างชาติ แต่บริษัทต่างๆ ยังประสบปัญหาขาดแคลนแรงงานจากการที่จำนวนประชากรลดลง ขณะที่ประชากรอายุ 65 ปีขึ้นไปกลับเพิ่มขึ้นเป็นกว่า 1 ใน 3 ของประชากรทั้งหมด
บริษัทในภาคบริการที่ไม่สามารถย้ายไปต่างแดนหรือใช้ความได้เปรียบจากระบบอัตโนมัติได้จึงมีอาการน่าเป็นห่วงกว่าบริษัทในภาคการผลิต เฉพาะธุรกิจการดูแลสุขภาพนั้น ผู้สังเกตการณ์ในอุตสาหกรรมคาดว่า จะขาดแคลนแรงงานถึง 380,000 คนในปี 2025
ขณะเดียวกัน ญี่ปุ่นคาดหวังใช้โอกาสการเป็นเจ้าภาพโตเกียว โอลิมปิก 2020 ที่จะเริ่มต้นขึ้นในวันที่ 27 กรกฎาคมที่จะถึง เป็นเวทีโชว์เทคโนโลยีหุ่นยนต์ให้บริการ โดยทางทีมงานผู้จัดกำลังวางแผนใช้หุ่นยนต์ของโตโยต้า มอเตอร์ และพานาโซนิค คอยดูแลช่วยเหลือนักท่องเที่ยว เจ้าหน้าที่ และนักกีฬา
สำหรับโครงการทดลองหุ่นยนต์บาร์เทนเดอร์ในซีโรเคน โรโบ ทาเวิร์นที่ว่าจ้างพนักงานราว 30 คนนั้น จะกินระยะเวลา 2 เดือน
โยชิโอะ โมมิยะ ผู้จัดการของโยโรโนตากิ หวังว่า การทดลองนี้จะเป็นทางออกสำหรับการขาดแคลนพนักงาน แต่ยอมรับว่ายังมีปัญหาหลายอย่างที่ต้องแก้ไข เช่น การหาพื้นที่กว้างขวางขึ้นเพื่อรองรับการใช้หุ่นยนต์
ที่สำคัญ โยโรโนตากิบอกว่า ผลตอบรับจากลูกค้าโดยทั่วไปถือว่าดี
“ผมชอบนะ เพราะคุยกับคนบางทีกลายเป็นทะเลาะกันก็มี แต่พอเป็นหุ่นยนต์ เราแค่มาดื่มพอได้ที่ก็กลับบ้าน” ซาโตชิ ฮาราดะ พนักงานร้านอาหารแห่งหนึ่งบอกหลังสั่งเครื่องดื่ม และสำทับว่า “แต่ถ้าหุ่นยนต์ทำงานเร็วขึ้นอีกนิดจะดีมาก”
