แต่ละเดือนคุณจ่าย “ค่าสมาชิก” ไปกับอะไรบ้าง? ตั้งแต่ Netflix, Spotify, YouTube Premium จนถึงซอฟต์แวร์การทำงานอย่าง Microsoft Office, Adobe, Zoom บางคนอาจเป็นสมาชิกกาแฟสดรายเดือนหรืออาหารคีโตด้วย เห็นได้ว่าโมเดลธุรกิจแบบ “สมัครสมาชิก” กำลังเป็นดาวรุ่ง สินค้าและบริการหลายอย่างเห็นโอกาสในการปรับใช้
McKinsey บริษัทที่ปรึกษาทางธุรกิจ เคยแบ่งหมวดสินค้าและบริการที่เปิดรับสมาชิกเป็น 2 หมวดใหญ่ คือ หมวดที่ได้รับพัสดุเป็นสิ่งของเครื่องใช้ที่ช่วยให้ชีวิตสะดวกสบายขึ้น เช่น กาแฟเดลิเวอรี่ถึงบ้านทุกเช้า อาหารกล่องรายวัน ของสดสำหรับทำอาหารรายสัปดาห์ และอีกหมวดคือ หมวดสมัครสมาชิกออนไลน์ เช่น สื่อบันเทิง ซอฟต์แวร์ เกมออนไลน์
ขณะที่สำนักข่าว Vox มองอีกมุมหนึ่งว่า การแบ่งโมเดลสมัครสมาชิกอาจไม่ใช่แค่การแบ่งเป็นสินค้าจับต้องได้กับจับต้องไม่ได้ แต่แบ่งเป็นกลุ่มที่เหมือนกับ “สาธารณูปโภค” ในชีวิต เช่น ซอฟต์แวร์ พื้นที่เก็บข้อมูลบนคลาวด์ ฟิตเนส อาหาร สื่อบันเทิง และกลุ่มที่ “จ่ายด้วยความรู้สึก” มากกว่า เช่น จ่ายค่าสมาชิกเพื่อบริจาคให้ครีเอเตอร์บน YouTube หรือ OnlyFans
แต่ไม่ว่าจะแบ่งหมวดแบบไหน จะเห็นได้ว่าโมเดล “สมัครสมาชิก” สามารถนำไปปรับใช้กับธุรกิจได้หลายแบบหลายมุม ซึ่งทำให้เกิดสถิติที่น่าสนใจเกี่ยวกับการเติบโตของโมเดลธุรกิจลักษณะนี้
1.ธุรกิจวิดีโอสตรีมมิ่ง ลูกค้าไม่ได้สมัครแค่แพลตฟอร์มเดียว
Ampere Analysis ทำการสำรวจตลาดยุโรปตะวันตกและสหรัฐฯ พบว่า ครัวเรือน 75% สมัครสตรีมมิ่งอย่างน้อย 1 แพลตฟอร์ม โดยมีรายละเอียดจำนวนแพลตฟอร์มที่สมัครดังนี้
– 25% ไม่สมัครสมาชิกสตรีมมิ่ง
– 25% สมัคร 1 แพลตฟอร์ม
– 20% สมัคร 2 แพลตฟอร์ม
– 14% สมัคร 3 แพลตฟอร์ม
– 6% สมัคร 4 แพลตฟอร์ม
– 10% สมัคร 5 แพลตฟอร์มขึ้นไป
น่าสนใจว่าลูกค้าครึ่งหนึ่งสมัครมากกว่า 1 แพลตฟอร์ม และมีลูกค้าถึง 10% ที่สมัคร 5 แพลตฟอร์มขึ้นไป สะท้อนให้เห็นโอกาสว่าแม้สตรีมมิ่งวิดีโอจะผุดกันเป็นดอกเห็ด แต่มีลูกค้ากลุ่มใหญ่ที่พร้อมจะจ่ายหลายทาง
2.ธุรกิจสตรีมมิ่งเพลงกำลังเป็นไปในทิศทางเดียวกัน
ในทำนองเดียวกัน Deloitte สำรวจผู้บริโภคอเมริกัน 2,003 ครัวเรือนเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ 2021 พบว่าผู้บริโภค 60% สมัครสมาชิกบริการสตรีมมิ่งดนตรี และ 41% สมัครสมาชิกมากกว่า 1 แพลตฟอร์มด้วย
นอกจากนี้ Deloitte ยังพบว่าบริการสตรีมมิ่งเกมและเพลงในหมู่คนเจนซีมาแรงยิ่งกว่าสตรีมมิ่งวิดีโอ คนวัยนี้นิยมพักผ่อนด้วยการเล่นเกมและฟังเพลงมากกว่าคนรุ่นก่อนหน้าที่ชื่นชอบการดูทีวี
3.“ซอฟต์แวร์” จะมีลูกค้าสมัครสมาชิกเป็นแหล่งรายได้หลัก
International Data Corporation (IDC) บริษัทวิจัยตลาด เคยประเมินไว้ว่า ความต้องการบริการแบบ “คลาวด์” ของผู้บริโภค จะทำให้ธุรกิจซอฟต์แวร์มีฐานลูกค้าแบบสมัครสมาชิกเป็นแหล่งรายได้หลัก โดยคิดเป็นสัดส่วน 53% ของรายได้รวมภายในปี 2022 ปัจจุบันยังไม่ใช่ทุกบริษัทซอฟต์แวร์ที่สามารถให้บริการบนคลาวด์ได้เต็มรูปแบบ แต่ส่วนใหญ่กำลังมุ่งไปในทิศทางนี้ซึ่งจะทำให้รายได้จากลูกค้าแบบสมัครสมาชิกมีมากกว่าแบบซื้อขาด
4.สมาชิก “เช่ารถ” แทนการซื้อรถจะเติบโตสูง
หนึ่งในบริการของจับต้องได้ที่ผู้บริโภคจะเปลี่ยนพฤติกรรมคือ “รถยนต์” โดย PYMNTS เคยคาดการณ์ไว้ว่า ระบบสมัครสมาชิกเช่ารถจะเติบโตเฉลี่ย 71% ต่อปีจนถึงปี 2022 ทั่วโลกมีธุรกิจที่จับระบบนี้ทั้งสตาร์ทอัพ ธุรกิจเดิมในวงการรถยนต์ที่แตกไลน์ออกมา หรือแบรนด์รถเปิดระบบสมาชิกด้วยตนเอง อาศัยจุดเด่นคือลูกค้าสมาชิกไม่ต้องเสียค่าซ่อมบำรุงเอง ไม่ต้องวางเงินดาวน์เหมือนการซื้อรถ และเปลี่ยนรถได้บ่อยๆ
ในไทยเองก็มีหลายเจ้าที่จับตลาดนี้ เช่น Eazy Car ในเครือไทยรุ่ง หรือรถมอเตอร์ไซค์ไฟฟ้า ETRAN มีระบบเช่าแทนการซื้อ
5.ระบบสมัครสมาชิกจะทำเงิน “หมื่นล้านเหรียญ”
ด้วยกระแสการยอมรับของผู้บริโภคที่มากขึ้น Zion Market Research คาดการณ์ไว้ว่า มูลค่าตลาดของโมเดลสมัครสมาชิกจะเติบโตจาก 3,800 ล้านเหรียญสหรัฐ เมื่อปี 2018 เป็น 10,500 ล้านเหรียญสหรัฐ ในปี 2025
Zion ยังระบุไฮไลต์สำคัญที่จะช่วยขับเคลื่อนตลาดอนาคต คือกลุ่มค้าปลีกที่กำลังหาทางนำระบบสมาชิกซื้อสินค้ารายเดือนมาใช้เพื่อดึงลูกค้าไว้กับตัวเองอย่างสม่ำเสมอ
6.ผู้บริหารส่วนใหญ่สนใจ แต่น้อยรายที่ทำสำเร็จแล้ว
Manifesto Growth Architect บริษัทที่ปรึกษาด้านการเติบโตทางธุรกิจ สำรวจผู้นำธุรกิจ 504 รายในอุตสาหกรรมค้าปลีก การเงิน การพักผ่อน ยานยนต์ และสาธารณูปโภค พบว่า 70% มองโมเดลการสมัครสมาชิกเป็นหนึ่งในกุญแจสำคัญของการเติบโตในอีกหลายปีข้างหน้า
แต่กลับมีเพียง 24% ที่เริ่มนำไปใช้จริงในธุรกิจของตนแล้ว และ 7% เท่านั้นที่เริ่มมีรายได้จากระบบสมัครสมาชิกอย่างชัดเจนแล้ว
ไอเดียการสมัครสมาชิกในสินค้าและบริการอื่นๆ นอกจากบริการออนไลน์นั้นเป็นโจทย์ที่ท้าทายมาก หลายแบรนด์พยายามที่จะคิดโมเดลธุรกิจออกมาตอบโจทย์ เช่น โมเดลการจัดส่งของสดสำหรับทำอาหารให้สมาชิกโดยแพ็กมา 1 ชุดต่อ 1 เมนู ช่วยเรื่องความสะดวกสบายในการทำรายการซื้อของ การทำอาหารง่ายขึ้น และอร่อยสดใหม่กว่าซื้ออาหารแช่แข็ง
ไม่แน่ว่าต่อไปชีวิตเราอาจจะเป็นการเสียค่าสมาชิกผูกปิ่นโตกับแบรนด์สารพัดอย่างก็ได้!
Source: Fusebill Blog, McKinsey, Globe Newswire, PYMNTS, Media Play News, Digital Music News
