“เบนโตะ” หรือ ข้าวกล่อง เป็นวัฒนธรรมอาหารของแดนอาทิตย์อุทัยที่สืบทอดมานาน ทุกวันนี้ชาวญี่ปุ่นยังคงทำเบนโตะไปรับประทานเองที่ทำงาน, ในระหว่างการท่องเที่ยว หรือทำเพื่อมอบให้กับคนที่รัก นอกจากนี้ยังสามารถหาซื้อเบนโตะได้ตามร้านสะดวกซื้อ, ซุปเปอร์มาเก็ต รวมทั้งสถานีรถไฟทั่วแดนอาทิตย์อุทัยก็มี “เอกิเบนโตะ” ที่ทำจากวัตถุดิบในแต่ละท้องถิ่น จนมีนักท่องเที่ยวเสาะหาชิมข้าวกล่องทั่วแดนอาทิตย์อุทัย และเขียนเป็น “คัมภีร์เบนโตะ” มาแล้ว
เบนโตะของชาวญี่ปุ่นมีสารพัดรูปแบบ แล้วแต่ความสร้างสรรค์ของคุณแม่บ้าน โดยอาจแบ่งเป็น 5 ประเภทหลัก ดังต่อไปนี้
มาคุโนอุชิ เบนโตะ
![](http://www.positioningmag.com/sites/default/files/styles/larger/public/media-image/pos/2015/03/558000003168202.jpg?itok=Ar2Sp77D)
มาคุโนอุชิ เบนโตะ
เบนโตะประเภทที่ได้รับความนิยมมากที่สุด มีประวัติความเป็นมาตั้งแต่สมัยเอโดะ (1603-1868) ซึ่งผู้ที่ไปชมละครคาบุกิจะนำเบนโตะไปรับประทานในช่วงระหว่างพักการแสดงตอนม่านปิด ซึ่งในภาษาญี่ปุ่นคำว่า “ม่าน” คือ “มาคุ” จึงเป็นที่มาของชื่อเบนโตะประเภทนี้
มาคุโนอุชิ เบนโตะ ได้รับความนิยมมาถึงทุกวันนี้ และสามารถหาซื้อได้ทั่วไปตามสถานีรถไฟหรือร้านสะดวกซื้อ โดยจะประกอบด้วยปลา,เนื้อ, ผักต้ม, ผักดอง และข้าวซึ่งอาจโรยด้วยงา และอาจมีบ๊วยหวานมาให้ด้วยก็ได้
โอมุสุบิ
![](http://www.positioningmag.com/sites/default/files/styles/larger/public/media-image/pos/2015/03/558000003168203.jpg?itok=zQeWGrEn)
โอมุสุบิ
ข้าวปั้น หรือที่รู้จักกันในอีกชื่อหนึ่งคือ โอนิกิริ ซึ่งมีหลากหลายรูปแบบทั้งแบบสามเหลี่ยม, ก้อนกลม หรือเป็นแท่ง และอาจห่อด้วยสาหร่าย หรือโรยด้วยงาหรือผงโรยข้าวประเภทต่างๆ ไส้ของข้าวปั้นก็มีหลากหลาย ตั้งแต่แสนธรรมดา คือ บ๊วยหวาน, หัวบุก ไปจนถึงเนื้อย่าง, ปลาย่าง หรือทูน่าผสมมายองเนส
โชกะยากิ เบนโตะ
![](http://www.positioningmag.com/sites/default/files/styles/larger/public/media-image/pos/2015/03/558000003168204.jpg?itok=cHOmhGnc)
โชกะยากิ เบนโตะ
ข้าวกล่องหมูผัดขิง เป็นอาหารยอดนิยมสำหรับรองท้องยามบ่าย และหาซื้อได้แทบทุกร้านสะดวกซื้อ โดยนอกจากเนื้อหมูผัดขิงแล้ว มักจะมีผักดองเป็นเครื่องเคียงให้ด้วย
โซโบโระ เบนโตะ
![](http://www.positioningmag.com/sites/default/files/styles/larger/public/media-image/pos/2015/03/558000003168205.jpg?itok=aEi_YoqS)
โซโบโระ เบนโตะ
เป็นข้าวกล่องที่เน้นความโดดเด่นของสีสัน ส่วนประกอบต่างๆ คือ เนื้อ, ปลา, กุ้ง, ไข่, ผัก และข้าว จะถูกจัดเรียงให้มีสีสันสลับกันอย่างสวยงาม อาหารในข้าวกล่องจะเป็นอาหารอะไรก็ได้ที่ผู้ทานชอบ และต้องจัดเรียงให้มีสีสันสวยงามน่ารับประทาน
เคียระเบน
![](http://www.positioningmag.com/sites/default/files/styles/larger/public/media-image/pos/2015/03/558000003168201.jpg?itok=1Wq6P9QY)
เคียระเบน
ทับศัพท์มาจากภาษาอังกฤษ คือ Character bento หมายถึง เบนโตะที่ใช้ความคิดสร้างสรรค์ ออกแบบเป็นรูปการ์ตูนหรือตัวละครต่างๆ คุณแม่ชาวญี่ปุ่นนิยมทำเบนโตะประเภทนี้ให้กับลูกไปรับประทานที่โรงเรียน เพราะนอกจากจะช่วยกระตุ้นความอยากอาหารของเด็กๆแล้ว ยังเป็นการอวดฝีมือในระหว่างบรรดาคุณแม่อีกด้วย เบนโตะประเภทนี้จึงได้ชื่อว่าเป็น “ข้าวกล่องแห่งความรัก”
อย่างไรก็ตาม เบนโตะในแดนอาทิตย์อุทัยนั้นยังมีอีกสารพัดอย่างแตกต่างกัน ทั้งชนิดของอาหารและภาชนะที่ใช้ เช่น หากใช้กล่องข้าวไม้เคลือบเงาสีดำ แดงและสีทองอย่างหรูหรา จะเรียกว่า โชคะโดเบนโตะ 松花堂弁当 หรือที่จังหวัดนากาโน นิยมนำข้าวและกับข้าวใส่ลงในไหดินเผาขนาดกะทัดรัด เรียกว่าคามาเมชิ เบนโตะ釜飯弁当
![](http://www.positioningmag.com/sites/default/files/styles/larger/public/media-image/pos/2015/03/558000003168207.jpg?itok=0TSmjGmH)
คามาเมชิ เบนโตะ 釜飯弁当
ความจริงแล้ว ข้าวกล่องหรือเบนโตะคืออาหารสามัญของชาวญี่ปุ่น ที่ต้องการประหยัดค่าใช้จ่ายในการรับประทานอาหารนอกบ้าน และยังเป็นสื่อกลางของความรักของคนในครอบครัวอีกด้วย ดังนั้นไม่ว่าเบนโตะแบบไหนก็ไม่ใช่สาระสำคัญแต่อย่างใด เพราะแม้แต่เบนโตะที่มีเพียงข้าวสวยกับบ๊วยเค็ม ที่เรียกว่า ฮิโนะมารุเบนโตะ 日の丸弁当 ก็ทำให้คุณพ่อบ้านและลูกๆ อิ่มอกอิ่มใจได้เช่นเดียวกัน