หลังการเริ่มต้นนโยบายกวาดล้างแอปฯ จีนของรัฐบาล ล่าสุดหน่วยงานรัฐประกาศ “ชัยชนะ” ขั้นแรกในการเข้ากำกับควบคุมแอปฯ จีนมากกว่า 1.12 ล้านรายการ มิให้มีการจัดเก็บดาต้าประชาชนมากเกินควร โดยมีคำสั่ง “ลบแอปฯ” ไปแล้วมากกว่า 600 รายการ
นโยบายรัฐบาลจีนที่จะเข้าตรวจสอบแอปพลิเคชันบนมือถือมากกว่า 1.12 ล้านรายการที่บริการอยู่ในแดนมังกร เริ่มประสบความสำเร็จขั้นต้นแล้ว โดยมีการกวาดล้างลบแอปฯ เจ้าปัญหาออกไปเป็นจำนวนมาก พร้อมกับการตรากฎหมายด้านดาต้าฉบับใหม่ขึ้นมากำกับควบคุม
ทีมงานตอบสนองเชิงเทคนิคต่อเหตุฉุกเฉินในเครือข่ายคอมพิวเตอร์แห่งชาติ (CNCERT) รายงานเมื่อวันที่ 9 พ.ย. 2021 ว่า สำนักงานด้านความปลอดภัยไซเบอร์แห่งประเทศจีน (CAC) ซึ่งทำหน้าที่เป็นผู้ตรวจสอบโลกอินเทอร์เน็ตของประเทศ เริ่มการตรวจสอบแอปฯ ยอดนิยม 1,425 รายการ มาตั้งแต่ต้นปี 2021 และพบว่ามีแอปฯ 351 รายการที่ “ละเมิดกฎหมายและระเบียบอย่างร้ายแรง” จนถูกแจ้งเตือนให้แก้ไขปัญหาไปแล้ว
แม้ว่า CNCERT จะระบุว่าตนเองเป็นองค์กรไม่แสวงหากำไรและไม่ใช่องค์กรของรัฐ แต่จากประกาศรับสมัครงานเมื่อปี 2019 มีการระบุไว้ว่าองค์กรทำงานตรงภายใต้กำกับของ CAC จึงนับได้ว่า นี่เป็นรายงานที่ออกมาจากรัฐบาลจีน
ที่ผ่านมา CAC มีเป้าหมายแก้ปัญหาการ “จัดเก็บดาต้าที่ไม่จำเป็น” ของประชาชนจีน และการที่แอปฯ ย่อหย่อนด้านการรักษาความเป็นส่วนตัวให้ลูกค้า มีการระบุให้ลูกค้าเลือก ‘ยินยอม’ รับเงื่อนไขการใช้บริการแบบรวมครั้งเดียว ไม่มีให้แยกเลือกยอมรับหรือปฏิเสธเป็นรายข้อ
ในหมู่แอปฯ ชื่อดังที่ปรากฏในรายงานว่าละเมิดกฎหมายและได้แก้ไขให้ถูกต้องแล้ว เช่น WeChat ซูเปอร์แอปฯ ยอดนิยมจากค่าย Tencent, แอปฯ หางานรายใหญ่ 51job สะท้อนให้เห็นว่ารัฐบาลจีนกำลังกวาดล้างแอปฯ จีนทุกระดับ โดยเฉพาะบิ๊กเทคคัมปะนีที่ไม่เพียงแต่ถูกเพ่งเล็งเรื่องการละเมิดความเป็นส่วนตัวของประชาชน แต่ยังมีพฤติกรรมผูกขาดตลาดอีกด้วย
จีนอาจมีจุดประสงค์อื่นแอบแฝง?
ในวันเดียวกับที่ CNCERT ออกรายงาน กระทรวงอุตสาหกรรมเทคโนโลยีข้อมูล (MIIT) มีคำสั่งใหม่ออกมาให้แอปสโตร์ต่างๆ ระงับการเข้าถึงแอปฯ 106 รายการ ในจำนวนนี้รวมถึงแอปฯ ยอดฮิต เช่น Douban แพลตฟอร์มเขียนกระทู้ถามตอบออนไลน์, Changba แอปฯ ร้องคาราโอเกะ และ Aihuishou บริการรีไซเคิลอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ ทั้งหมดถูกประกาศชื่อว่ามีการเก็บดาต้าผู้ใช้เกินควร และไม่ได้แก้ไขตามที่รัฐต้องการ
อย่างไรก็ตาม ดูเหมือนรัฐบาลจีนอาจมีจุดประสงค์อื่นแฝงด้วยในการกวาดล้าง South China Morning Post รายงานจากข้อสังเกตของผู้ใช้แอปฯ Douban รายหนึ่งที่มองว่า แอปฯ นี้เป็นศูนย์รวมของกลุ่มเฟมินิสต์ที่มีชื่อเสียง และเคยถูกกดดันให้ปิดแอปฯ มาแล้ว
- ตกงานอื้อ! หนึ่งใน “กวดวิชา” ใหญ่ที่สุดของจีนเตรียมเลย์ออฟ 40,000 คน หลังรัฐบาลกวาดล้าง
- จีนสั่ง Alipay แยกหน่วยธุรกิจ “สินเชื่อรายย่อย” พร้อมโอนดาต้าให้บริษัทที่รัฐร่วมถือหุ้น
ก่อนหน้าคำสั่งครั้งล่าสุด MIIT เคยประกาศชื่อแอปฯ ละเมิดกฎหมายไปมากกว่า 2,000 รายการ และสั่งลบแอปฯ จากแอปสโตร์ไปแล้ว 540 รายการ
CNCERT ยังระบุในรายงานด้วยว่า 95% ของแอปฯ ในจีนมีผู้ใช้ไม่ถึง 1 ล้านคน และแอปฯ เหล่านี้เองที่มักจะหละหลวมในการปกป้องดาต้าของผู้ใช้ ทำให้ต้องกระตุ้นให้ฝั่งแอปสโตร์พัฒนาขั้นตอนกลั่นกรองแอปฯ ที่จะขึ้นมาเผยแพร่ให้มีความรับผิดชอบมากกว่านี้
